Complimenten én kritiek voor Dijsselbloem

De groei viel tegen. Toch heeft minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem de overheidsfinanciën op de rails weten te houden. Dat is een compliment waard. Het tekort ligt ongeveer 6 miljard onder de Europese norm van 3 procent. De staatsschuld bedraagt 70 procent van het nationale inkomen. Dat is een stuk hoger dan voor de crisis en hoger dan de Europese norm, maar daarbij moet wel bedacht worden dat we een ‘stille reserve’ hebben van bijna 60 procent van het bruto binnenlands product in de vorm van nog te innen belastingen op uit te keren pensioenen. Wel te overzien dus.

Dijsselbloem heeft zich dan wel een kundig boekhouder getoond, maar dat is wel ten koste gegaan van de verdienkracht van Nederland. In de economie staan ondernemers en burgers er belabberd voor. Zij hebben een stevige jas uit moeten doen, want het overheidstekort is zo laag door achtereenvolgende lastenverzwaringen. Sinds de laatste belastingherziening in 2001 zijn de lasten, inclusief de verplichte pensioen- premies, met maar liefst met 35 miljard euro toegenomen.

Volgend jaar is er gelukkig voor het eerst sinds jaren weer voorzichtige lastenverlichting. Er wordt in totaal 1 miljard aan lasten verlicht op arbeid: 500 miljoen voor de midden- en hogere inkomens in een minder sobere arbeidskorting; en 500 miljoen door de verlaging van de eerste schijf van de inkomstenbelasting, wat vooral ten gunste van de lagere inkomens komt. Het kabinet verdient een schouderklop voor deze maatregelen die burgers weer enigszins lucht geeft, alhoewel deze verlichting niet in verhouding staat tot de lastenverzwaringen die afgelopen jaren zijn uitgevoerd.

Met dank aan de lastenverzwaringen, de vermogensverliezen, de hoge schulden en gebrek aan vertrouwen staan de bestedingen van burgers en investeringen van ondernemingen al jaren onder druk. De groei is al vele jaren uit de economie verdwenen, de werkloosheid flink opgelopen. Inclusief de toegenomen werkloosheid zijn er sinds 2008 800.000 mensen met een uitkering bij gekomen. De oplossing is een substantiële lastenverlichting voor burgers én bedrijven. Dus geen sigaar uit eigen doos, door een lastenverzwaring op andere posten, zoals vermogen, btw of ten laste van directeur-eigenaren. Nog hogere lasten zullen de Nederlandse economie alleen maar verder verstikken.

Ook het kabinet heeft op het netvlies dat er méér moet gebeuren om de groei van de Nederlandse economie aan te wakkeren. De minister-president kwam daarom dinsdag met een brief met 32 maatregelen onder het motto ‘Werken aan groei’.
Daarin onder meer de belofte om in 2015 ‘daar waar dat kan’ de lastenontwikkeling voor werk- nemers te beperken. Dit maakt werken meer lonend en verhoogt de koopkracht. Als impuls voor de woningmarkt en werkgelegenheid in de bouw blijft in het eerste half jaar van 2015 het lage btw-tarief voor de bouw behouden. Ook wil het kabinet dat het onderwijs meer doet aan het ontwikkelen van talent en het stimuleren van leven lang leren. Er moeten meer kansen voor bedrijven komen, bijvoorbeeld op het gebied van open data. Ook wil het kabinet dat er ruimte komt voor de stad als economische motor.

Het kabinet mag groei dan wel op de agenda gezet hebben, als het aan het bedrijfsleven ligt, kan en moet het ambitieuzer. Het eerste en belangrijkste punt van de groeiagenda moet de verlaging van de torenhoge lasten zijn. In de brief Keuzes voor een beter belastingstelsel die staatssecretaris Wiebes dinsdag naar de Tweede Kamer stuurde, staat dat het kabinet op termijn toe wil naar een hernieuwd belastingstelsel dat de werkgelegenheid en economische groei bevordert. Daarvoor moeten de lasten op arbeid met 15 miljard omlaag. Deze operatie zou dan wel gepaard moeten gaan met een netto lastenverlichting van 3 á 5 miljard per jaar, stelt Wiebes. Dat is een positief signaal maar ondernemers willen graag meer tempo. Lastenverlichting moet nu voorrang krijgen. Het is de enige manier om weer echte groei in de economie te krijgen.