Bij vanHaren had je vroeger al zelfbediening

In vrijwel elke Nederlandse stad kom je ze tegen, de schoenenwinkels van vanHaren. Het familiebedrijf bestaat al bijna honderd jaar. Maar wist je ook dat hun zelfbediening vroeger niet voor heren was? In de serie vernieuwers: schoenenproducent vanHaren.

Met het hoofd gebogen, de ogen strak op de naaimachine gericht, werken deze jonge vrouwen aan schoenen. Zo te zien maken ze de bovenkanten van zwarte, glimmende exemplaren. Schaar in de hand, het naaldje van de naaimachine zoevend langs de tere vingers. Een paar vrouwen kijken op, nu maar hopen dat dit ze niet duur te staan komt. Het is 1937, een bijzonder jaar want het 50ste filiaal van vanHaren wordt geopend. Het is een booming business. Dat blijkt wel uit de weekproductie: ruim twintigduizend paar schoenen! Zouden deze medewerksters griezelen als ze wisten dat je bij vanHaren tegenwoordig glitterschoenen van de Disneyfilm Frozen kunt kopen?

VernieuwersWie een blik in de geschiedenis van Nederland werpt, begrijpt meteen waarom we al jaren bovenaan de lijst van meest innovatieve economieën staan. Ook ondernemers droegen daaraan hun steentje bij met creatieve en gewaagde ideeën, die soms onmogelijk leken en dan toch een succes werden. Mede dankzij hen ziet Nederland er nu heel anders uit. Kijk onderaan deze pagina voor andere afleveringen uit de serie.

Giftige paddenstoelen

Johannes van Haren heeft een kleine schoenfabriek in Beneden-Leeuwen. Elke week reist hij met een korf vol handgemaakte schoenen op z’n rug te voet en per trekschuit naar Amsterdam, om daar zijn handel aan de man te brengen. Als zoon Ivo oud genoeg is wordt hij vennoot en enkele jaren later begint hij een lederhandel. In 1929 opent hij een fabriek in Waalwijk: NV Ivo van Haren’s Schoenfabriek. Hij maakt de schoenen exclusief voor zijn eigen winkels. Voor Nederland is dat een heel nieuwe formule. De eerste vanHarenwinkel opent in Rotterdam. Hiermee is het bedrijf een van de eerste in de schoenenbranche die de hele bedrijfskolom in handen heeft, van looierij tot winkel. Ook worden leegstaande winkelpanden tijdelijk gehuurd van waaruit een grote voorraad schoenen tegen spotprijzen wordt verkocht. Het worden ‘vliegende winkels’ genoemd. Maar jaloerse concurrenten spreken van ‘giftige paddenstoelen’.

Niet voor mannen

In 1960 komt het vindingrijke vanHaren met nog een vernieuwing. Voor de dames is er zelfbediening. Op planken aan de muur worden hippe modelletjes geëxposeerd waaruit gekozen kan worden. De verkoopster overhandigt de schoenen om te passen. Een slimme zet, want de schoenenindustrie heeft het in de jaren zestig moeilijk vanwege nieuwe regels, milieuvoorschriften en concurrentie uit het buitenland. Misschien heeft het bedrijf zijn voortbestaan hier wel aan te danken. En voor wie zich afvraagt waarom er voor de heren geen zelfbediening is? Zij zouden daar nog niet aan toe zijn…

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.