14 JUL, 2022 • Vernieuwers

Een nieuwe start? Dan pakte je vroeger de Holland-Amerika lijn

Twee slimme Rotterdamse zakenmannen hebben een goed idee: een rechtstreekse verbinding met stoomschepen tussen Rotterdam en New York. Het blijkt een schot in de roos. In de serie Vernieuwers: de Holland-Amerika Lijn.

De proefvaart van vier dagen is achter de rug en de Nieuw Amsterdam, het grootste passagiersschip van Nederland, draait op de Nieuwe Maas. Wat een kolossaal gevaarte, de mensen op de kade vallen erbij in het niet. Ze wachten vast vol spanning op de verhalen van de 350 genodigden van de reis. En misschien zijn ze zelfs wel een tikkeltje jaloers op de passagiers, wat best begrijpelijk is.

VernieuwersWie een blik in de geschiedenis van Nederland werpt, begrijpt meteen waarom we al jaren bovenaan de lijst van meest innovatieve economieën staan. Ook ondernemers droegen daaraan hun steentje bij met creatieve en gewaagde ideeën, die soms onmogelijk leken en dan toch een succes werden. En dankzij wie Nederland er nu heel anders uitziet. In de serie Vernieuwers: de Holland-Amerika Lijn. 

Gelukszoekers

De Rotterdamse reder Antoine Plate en koopman Otto Reuchlin richtten in 1871 de vennootschap Plate, Reuchlin & Co op, later de Holland-Amerika Lijn genoemd. Hun doel is een rechtstreekse verbinding met stoomschepen tussen Rotterdam en New York. Een schot in de roos, aangezien in die tijd de enige route naar Amerika over water is. En dus is de vraag groot. Voor miljoenen gelukszoekers is een enkele reis de start van een nieuw bestaan in de nieuwe wereld.

Gigantisch, zo kun je de Nieuw Amsterdam, het grootste passagiersschip van Nederland wel noemen. Met een beetje geluk kon je mee aan boord op weg naar een nieuw bestaan

Gigantisch, zo kun je de Nieuw Amsterdam, het grootste passagiersschip van Nederland wel noemen. Met een beetje geluk kon je mee aan boord op weg naar een nieuw bestaan
Foto: Stadsarchief Rotterdam, 1938

Zware tegenslag

Maar de rederij kent ook tegenslagen. Zo zinkt een van de schepen na een aanvaring voor de kust van Dover. Dat drama kost 132 passagiers en bemanningsleden het leven. Toch weerhoudt dat de reislustigen er niet van aan boord te gaan. Voor de allerrijksten is de overtocht er een van chique diners, glitter en glamour, maar benedendeks is van al die pracht en praal niets te merken. Daar wachten duizenden migranten opeengepakt in donkere ruimtes tot ze eindelijk voet aan wal kunnen zetten in New York.

Neem een kijkje aan boord bij de Holland-Amerika Lijn

Pleziercruise

Aan de voorspoed komt een eind als het Amerikaanse Congres in 1921 de grenzen sluit en voor alle staten migratiequota invoert. Dat en de concurrentie van de luchtvaart maakt dat de passagiersvaart op grote stoomschepen niet langer rendabel is. Het bedrijf speelt daar snel en slim op in door zich voortaan niet langer op arme migranten te richten, maar een soort ‘toeristenklasse’ in te voeren. Pleziercruises geschikt voor alle lagen van de bevolking.

In 1978 verhuist het hoofdkantoor naar New York en enkele jaren later wordt het bedrijf door een Amerikaans cruise-consortium ingelijfd. Maar sinds enige tijd varen de schepen weer onder Nederlandse vlag, met overwegend Nederlandse officieren, naar bestemmingen over de hele wereld.

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen?Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Handig: de wekelijkse Forum-alert

Handig: de wekelijkse Forum-alert

geschiedenisinnovatieondernemersscheepvaartserie vernieuwersvernieuwers