Voorwoord van Winand: Blik op Europa Januari

Het aantal koppen in de media met de naam ‘Trump’ erin was de laatste tien dagen niet bij te benen. Een wervelwind van decreten en beleidsinitiatieven waait over de wereld. En heel veel van die initiatieven staan haaks op EU-beleid, bijvoorbeeld over internationale belastingafspraken, normering van digitale markten, gezondheidsbeleid, handelsbeleid, klimaatbeleid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, mededingingsbeleid. Ze laten een heel ander Amerika zien dan we gewend zijn. Het is dus geen rustige omgeving, waarin de EU haar nieuwe beleidsagenda het licht laat zien.

Deze week werd het langverwachte antwoord van de Commissie op het Draghi rapport over de concurrentiekracht van de EU gepubliceerd, het ‘Competitiveness Compass”. Daarin presenteert de Commissie een breed programma van initiatieven, 38 maar liefst, om de positie van de Europese economie in de wereld te versterken. In deze Blik leest u wat wij daarvan vinden.

Speciaal staan we vandaag stil bij de agenda van de Commissie voor de Interne Markt. Dat is een belangrijk onderdeel van het Kompas. De Interne Markt strategie wordt medio dit jaar verwacht. Op basis van de verschillende voorstellen die circuleren ontstaat er een beeld van een breed, maar wel nog versnipperd ‘behandelplan’ voor de kwakkelende interne markt. De diagnose is gesteld, de medicijnen worden voorgeschreven, maar pas in de loop van 2025 zal blijken of de behandeling aanslaat.

Veel discussie is er ook over de uitgebreide EU wetgeving van de vorige Commissie over taxonomie, duurzaamheidsrapportages en ketentransparantie. Over een kleine maand komt de EU met een ‘Omnibus Act’, om de administratieve lasten van die wetgeving binnen de touwen te houden. Wij zijn altijd voorstander geweest van Europese regels op dit vlak, maar hebben ook steeds onderstreept dat de regels wel werkbaar moeten zijn in de praktijk. We zijn heel benieuwd met welke voorstellen de Commissie komt om dat te bereiken.

In deze Blik gaan we ook in op het nieuwe actieplan van de EU om de cybersecurity van ziekenhuizen en zorginstellingen te verbeteren. Dat is een heel concrete en welkome stap in de brede ‘Preparedness’ strategie van de EU om onze samenlevingen voor te bereiden op mogelijke grote crises, militair of anderszins.

Eigenlijk kun je in de agenda van de EU drie grote blokken onderscheiden. Het eerste blok is de beleidsagenda die aan het begin van het mandaat wordt overeengekomen en die altijd massief is. Die voornemens worden nu een voor een gepubliceerd, met als kernwoorden concurrentiekracht en veiligheid. Het tweede blok betreft het opvangen van crises. De vorige Commissie kreeg onverwacht met twee grote crises te maken: Covid en de Oekraïneoorlog met zijn effecten op o.a. energie en inflatie. Het is bewonderenswaardig voor de professionaliteit van de instellingen dat ondanks die twee majeure disrupties en het crisismanagement de wetgevende agenda toch bijna helemaal op tijd is afgerond. Het derde blok betreft de ‘structurele’ agenda van de EU, de elk jaar terugkerende processen, zoals de rapporten over de kandidaat-lidstaten en het Europese Semester.

Het leek ons daarom goed om in deze Blik ook nog eens stil te staan bij het proces van het Europese Semester en hoe dat in Nederland loopt.

We wensen u weer veel leesplezier.