Het ‘Competitiveness Compass’: goed dat het er is, nu doorpakken met de uitvoering

Op 29 januari publiceerde de Europese Commissie het ‘Competitiveness Compass’, de officiële  reactie van de Commissie over hoe zij follow-up wil geven aan het bekende Draghi rapport. Dat gaat over hoe de achteruit kachelende concurrentiekracht van de EU doortastend verbeterd kan worden[Competitiveness Compass]. Veel van de inhoud van het Kompas was al min of meer bekend op basis van de Political Guidelines van voorzitter Von der Leyen en haar ‘missiebrieven’ aan alle individuele Commissarissen. Toch is het een belangrijk document geworden. Het Kompas bevestigt de grote draai in het nieuwe Commissiebeleid: kernwoorden van het nieuwe beleid zijn nu concurrentiekracht en veiligheid.

Het Kompas bevat een krachtige agenda, en de urgentie om de concurrentiekracht structureel te versterken wordt onderstreept. Het stuk bevat ook een gedetailleerd tijdpad per kwartaal voor 2024 en 2025 voor wanneer de concrete beleidsvoorstellen om het Kompas in daden om te zetten uitkomen. En dat zijn héél véél voorstellen, minstens 38 voor de komende twee jaar.

Duidelijke accenten van het Kompas zijn: vereenvoudiging van wetgeving en uitvoering, dichten van de innovatiekloof met de VS en China (dit jaar komen er bijvoorbeeld concrete strategieën voor bio- en quantumtechnologie, en kunstmatige intelligentie), hoe maken we van decarbonisatie een business case (Eurocommissaris Hoekstra werkt aan de Clean Industrial Deal, een plan om de Europese industrie concurrerend te maken door verduurzaming), en het vergroten van veiligheid en weerbaarheid. Als grote horizontale issues noemt het Kompas de Interne Markt, de Kapitaalmarktunie en de Skills unie.

Er is dus veel werk aan de winkel in Brussel, voor de Commissie en EU-instellingen, voor ons als belangenbehartigers, maar zeker ook voor de Nederlandse overheid en politiek, die een visie moeten ontwikkelen op de toekomstige positie van de EU in de wereld, en hoe die te realiseren.

Een lange adem is nodig om het beleid te realiseren, en een consistente inzet gedurende een aantal jaren. De Commissie benadrukt daarbij dat de EU instellingen het niet alleen kunnen; politieke wil is nodig en lidstaten moeten beter coördineren, bijvoorbeeld voor nationale hervormingen, beperking van administratieve lasten en de uitwerking van industrie- en technologiebeleid.

Naar onze mening is de grote lijn van het Kompas goed. De toekomst zal uitwijzen of het ook voldoende is om Europa daadwerkelijk sterker te maken. The proof of the pudding is in the eating. Alles komt nu aan op het snel en daadkrachtig realiseren van de gepresenteerde plannen. En gezien de turbulente internationale ontwikkelingen zal het EU beleid ongetwijfeld tussentijds ook nog wel bijstelling behoeven.