Stieneke van der Graaf: ‘Nederland is groter dan de Randstad’

ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf wil meer Haagse aandacht voor de regio, en dan niet alleen voor ‘haar’ Groningen.’Alsof alleen Amsterdam een booming it-sector heeft.’

‘Los van het feit dat corona ons enorm beïnvloedt in het dagelijks leven, moeten we ons afvragen of we straks op de oude voet verdergaan of dat corona ons met de neus op de feiten drukt. Het is bijvoorbeeld ook een kans om de arbeidsmarkt anders in te richten. Kijk naar de kwetsbaarheid van zzp’ers, die ineens zonder inkomen kwamen te zitten’, zegt Stieneke van der Graaf, Kamerlid namens de ChristenUnie.

Wie is Stieneke van der Graaf?Na een studie internationaal en Europees recht in Groningen volgde Stieneke van der Graaf (35) de Leergang Buitenlandse Betrekkingen aan Instituut Clingendael. In 2009 begon ze bij de Nederlandse Vereniging voor Energierecht. In 2010 liep ze stage bij de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de VN in Genève. In 2016 werd Van der Graag juridisch adviseur bij Capital Tool Company. Een jaar later ging zij de Tweede Kamer in toen Carola Schouten minister werd. Van der Graaf was al sinds 2007 politiek actief als Statenlid in Groningen voor de ChristenUnie.

Ook als politicus probeert ze lessen te trekken. ‘Aan het begin van de coronacrisis werden vergaderingen schriftelijk afgehandeld. Of onderwerpen worden gegroepeerd, terwijl er voorheen over elk onderwerp afzonderlijk werd vergaderd. Ik miste het overigens wel om elkaar niet lijfelijk te spreken. Je kunt bijvoorbeeld niet makkelijk interrumperen of doorvragen op afstand. Maar ik hoop dat er iets overblijft van de ervaringen en dat we niet terugkeren naar de gewoonte om over elk krantenbericht waarover ophef ontstaat, een debat aan te vragen. Maar of iedereen zich daaraan houdt… het is natuurlijk wel een verkiezingsjaar.’

Oog voor het mkb

Ze heeft in elk geval veel bewondering voor het aanpassingsvermogen van ondernemers in coronatijd, de veerkracht van middenstanders om aanpassingen door te voeren zodat ze open konden blijven. ‘Ik heb waardering voor mensen die besluiten ondernemer te worden, want tjonge, dat is toch een hele stap, met alle risico’s die erbij komen kijken.’ Als Kamerlid heeft ze een speciaal oog voor de positie van het mkb. Zo heeft ze bij de aanpassing van de faillissementswet bedongen dat kleine schuldeisers zoals mkb-bedrijven niet het onderspit mogen delven ten opzichte van bijvoorbeeld de banken. ‘Het verbaast mij dan dat daar in het voortraject van zo’n wet te weinig oog voor is geweest.’

Op de eerste dag in de Tweede Kamer:

Van der Graaf heeft ondernemerschap van nabij meegemaakt via het familiebedrijf van haar opa. ‘Familiebedrijven richten zich vaak op de lange termijn en willen goed voor hun werknemers zorgen. Ze hebben oog voor hun welzijn, willen ook weten hoe het thuis gaat.’ Zelf heeft ze kort in het bedrijfsleven gewerkt, bij een bedrijf dat kleine bedrijven in landen als Peru hielp om aan financiering te komen. ‘Kleine bedrijven krijgen moeilijker een lening bij banken vanwege de beoordeling ‘hoog risico’. Terwijl ze sterk afhankelijk zijn van hun klanten en hun goede naam, wat ze volgens mij juist betrouwbaar maakt.’

Spannende verkiezingen

Sinds 2007 zat ze in de Provinciale Staten van Groningen. In 2017 kwam ze op de lijst voor de Tweede Kamer, als hoogste nieuwkomer op nummer 6. De verkiezingsdag was ‘ongelooflijk spannend’: ’s nachts stond de ChristenUnie op 6 zetels, maar de volgende ochtend bleken het er toch 5 te zijn. ‘Ik heb meteen de knop omgezet. Ik werd de hele avond al door iedereen gefeliciteerd, maar zei steeds dat die exitpolls nog niets betekenden.’ Van der Graaf kwam alsnog in de Kamer toen Carola Schouten doorschoof naar het kabinet.

‘Straks niet wéér debat over elk krantenbericht’

Ze wilde de politiek in vanuit een streven naar rechtvaardigheid. ‘Politiek is een middel om dat te bereiken.’ Daarnaast wil ze het perspectief van de regio laten zien. ‘Die staat vaak op afstand van Den Haag. Zien ze ons wel, vragen mensen zich af. Is er voldoende oog voor ons onderwijs, voor de economische ontwikkeling? Groningen heeft bijvoorbeeld een booming it-sector, terwijl er snel alleen naar Amsterdam wordt gekeken.’

‘De grote keuzes worden in Den Haag gemaakt. Er moet meer rekeningen worden gehouden die hoe keuzes uitpakken in de regio. Daarom wil ik een regiocheck: een toets om wetsvoorstellen te bekijken op hun effecten in de regio, voordat ze in wetten worden vastgelegd. ‘Nederland is groter dan de Randstad. Kijk naar wat corona doet met regio’s in de grensstreek.’ Waarbij ze weerspreekt dat ze zich alleen voor het noorden inzet. Ja, ze bepleitte het afsluiten van een vaarroute na de containerramp in de Waddenzee, maar dat is volgens haar een nationaal belang. ‘En ik zet me net zo hard in voor een weg in Zeeland en goede treinverbindingen in het hele land.’

Strijd tegen onrecht

In haar strijd tegen onrecht richt ze zich speciaal op de ‘bedrijfstak’ van de prostitutie, al zal ze het zelf nooit zo noemen. Twintig jaar geleden is het bordeelverbod opgeheven, maar het beleid heeft misstanden zoals uitbuiting en vrouwenhandel volgens haar niet verholpen. ‘Veel vrouwen willen dit werk niet doen. Ze zijn er niet vrijwillig in beland, er is vaak sprake van geweld en seksuele uitbuiting. De vrije keus is een mythe.’ Ze zou willen dat, in navolging van Zweden, het kopen van seks strafbaar wordt. ‘Dat is effectief in het tegengaan van mensenhandel en gedwongen prostitutie. Ik vind het een diep onrecht in de samenleving waarvoor veel mensen de ogen sluiten. De coronacrisis heeft nog eens duidelijk gemaakt dat dit geen normale markt is.’

Geeft zichzelf: geen cijfer.

‘Dat vind ik raar om te doen. Ik streef naar wat rechtvaardig is en zet me daar met hart en ziel voor in.’

Groningen of Den Haag?‘Groningen. Het perspectief van de regio moet doorklinken in Den Haag.’

Coalitie of oppositie?‘In beide rollen kun je invloed uitoefenen, je idealen vormgeven. Maar als je meeregeert, kun je beleid direct bijsturen.’