Ritje langs de bollenvelden? Dan pakte je gewoon de tram

Het lijkt best leuk, je eigen trammaatschappij, zeker als de regels voor oprichting zijn versoepeld. Maar de Hillegommer Johannes Jansen komt er al vrij snel achter dat er toch wel wat meer bij komt kijken. In de serie Vernieuwers: de Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtramweg-Maatschappij.

 

Haarlem – Hillegom – Leiden. Dat is de route die deze tram van de NZHSTM rijdt. En natuurlijk ook weer terug. Er zitten al mensen in de coupé, maar het ziet er niet naar uit dat de tram snel gaat vertrekken. Er moet namelijk eerst nog voor de foto worden geposeerd door het ietwat vreemde gezelschap. De man met de klompen is vast de machinist. Zijn jasje staat strak over zijn bollende buik. En dan is er nog de man met de extreem hoge hoed. Zou hij de eigenaar zijn van de maatschappij?

VernieuwersWie een blik in de geschiedenis van Nederland werpt, begrijpt meteen waarom we al jaren bovenaan de lijst van meest innovatieve economieën staan. Ook ondernemers droegen daaraan hun steentje bij met creatieve en gewaagde ideeën, die soms onmogelijk leken en dan toch een succes werden. Mede dankzij hen ziet Nederland er nu heel anders uit. Kijk onderaan deze pagina voor andere afleveringen uit de serie.De Hillegommer Johannes Jansen laat er geen gras over groeien als hem ter ore komt dat door een nieuwe wet de aanleg van spoor- en tramlijnen een stuk gemakkelijker wordt. De afgelegen dorpen van de Bollenstreek, waartoe ook Hillegom behoort, zijn tot dan toe slecht bereikbaar. Hij richt in 1880 de Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtramweg-Maatschappij op.

Spontane scheerbeurt

Het eerste deel van zijn spoorlijn is het traject Hillegom-Leiden. Veel gelukkige klanten zou je denken, maar helaas deugt er nog niet veel van de maatschappij. Trams lopen regelmatig uit het slordig aangelegde spoor, locomotieven vallen uit vanwege slecht onderhoud en het personeel is, zacht gezegd, niet echt capabel. Soms gaat het er wel heel gemoedelijk aan toe. Bijvoorbeeld als de machinist zijn tram parkeert om zich te laten scheren. Een tramritje kan dan zomaar ruim twee uur duren! De verliezen lopen op en de aandeelhouders zijn het zat. Jansen wil niet reorganiseren en neemt ontslag.

 

Frisse wind

Er wordt een nieuwe directeur aangesteld die de schade probeert te herstellen, maar het is te laat. De maatschappij wordt geliquideerd, opgekocht door een bankiershuis en gaat door onder een andere naam. Er wordt flink geïnvesteerd en de tarieven gaan omlaag. De ritten en lijnen worden uitgebreid en in 1932 wordt de stoomtram ingeruild voor een elektrische tram. Er wordt gereden met gelede trams, dat is een tram met twee wagons van 10 meter achter elkaar. Voor die tijd heel bijzonder. Het blijkt een groot succes. Het aantal enthousiaste passagiers neemt fors toe. Vooral als de bollenvelden in bloei staan zitten de rijtuigen vol. En niet alleen mensen, ook goederen zoals bollen, post, kranten en zuivel kunnen mee met de tram.

Door de jaren heen is de NZHSTM meerdere keren van naam veranderd. Tot het uiteindelijk is opgegaan in Connexxion. En op een vertraging hier en daar na, hoeven de passagiers gelukkig niet meer te wachten op een chauffeur die voor een spontane scheerbeurt een tussenstop maakt.

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.