Organisatie van data-uitwisseling in de zorg moet snel beter

Voor verdere innovatie in en verbetering (van de kwaliteit van) de zorg is het cruciaal dat er snel een goed en zo veel mogelijk gestandaardiseerd systeem voor de uitwisseling van data komt. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn daarom positief over de opstelling van een nationale strategie voor het gezondheidsinformatiestelsel (GIS) door het ministerie van VWS. Zij vragen daarbij wel aandacht voor onder meer een gelijk speelveld en heldere governance, zo staat in de inbreng van de ondernemingsorganisaties op de consultatie over het GIS.

In Nederland is gegevensuitwisseling in de zorg nog erg versnipperd, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland. Verschillende zorgaanbieders kunnen nu vaak moeilijk of helemaal geen digitale gegevens met elkaar uitwisselen en er bestaan verschillende initiatieven op het gebied van gegevensuitwisseling naast elkaar. Alleen al de 1,5 miljoen medewerkers in de zorg zouden veel leuker werk en meer tijd voor de patiënt hebben als ze niet nodeloos veel tijd kwijt zouden zijn om elementaire medische info uit verschillende systemen op te halen.

Primair en secundair gebruik

De Europese Commissie wil dat patiënten overal in Europa toegang kunnen krijgen tot hun eigen dossier en zorgverleners ook op Europese schaal onderling gegevens kunnen uitwisselen. Daarvoor heeft de commissie twee jaar geleden al een verordening tot oprichting van een Europese ruimte voor gezondheidsgegevens gepresenteerd, voor zowel primair (in de zorg zelf) als secundair datagebruik. Bij secundair gebruik gaat het om (geanonimiseerd) gebruik voor andere maatschappelijke doelen, zoals wetenschappelijk onderzoek en innovatie. In Nederland werkt het ministerie van VWS de verordening verder uit in een nationale strategie voor het gezondheidsinformatiestelsel.

Geen bureaucratische processen

VNO-NCW en MKB-Nederland noemen het noodzakelijk dat Nederland stappen onderneemt om tot een breed gedragen GIS te komen, onder meer om onze koppositie in health tech te behouden, en in navolging van bijvoorbeeld Duitsland en Finland nationale regels te stellen voor verantwoord hergebruik van gezondheidsdata. Een goede digitale infrastructuur, adequate gegevensbeschikbaarheid en een heldere governance zijn hierbij noodzakelijke randvoorwaarden, aldus de ondernemersorganisaties.

Kansen mis

Voor bedrijven is het op een veilige, verantwoorde en geanonimiseerde manier gebruikmaken van data essentieel om tot innovaties voor en in de zorg te kunnen komen. Dat vraagt wel om een gelijk speelveld, zowel op Nederlands als op Europees niveau. Nu loopt Nederland kansen mis omdat kaders over dat gebruik in ons land onduidelijk zijn of zelfs ontbreken. Dit staat innovaties in de weg en hindert potentiële oplossingen die kunnen bijdragen aan het toekomstbestendig maken van onze gezondheidszorg.

Toegangsdrempels

Volgens de ondernemingsorganisaties is er ook nog een flinke slag te maken waar het gaat om de markt voor gezondheidsdata en de achterliggende infrastructuur daarvoor. Toegangsdrempels zijn nu hoog en er is soms – bij complexe zorginformatiesystemen – sprake van vendor lock-in. Voor het toekomstig functioneren van het GIS is het van belang dat bedrijven op een transparante en maatschappelijk verantwoorde manier met elkaar kunnen concurreren. Er moet ruimte zijn voor ondernemerschap en voor de kracht en de ideeën van het bedrijfsleven. Het moet daarom ook mogelijk zijn om eenvoudig tussen systemen te switchen.