Zo komen deze landen voorzichtig uit hun lockdown

De eerste winkels in Italië zijn weer open, de bouwmarkten en tuincentra in België ook. En de Oostenrijker mag sinds 14 april – mét mondkapje, dat dan weer wel – de modezaken in. Ook in andere delen van Europa wordt er nagedacht over een exitstrategie en krijgt die langzaam maar zeker vorm.

De Italiaanse restart | Op naar Fase 2

‘We kunnen niet wachten tot er helemaal niemand meer besmet wordt’

In kinderkledingwinkel Neonati in de Romeinse wijk Trastevere sopt eigenaresse Francesca Capuzzo planken en pakt babykleertjes uit dozen. Haar eerste reactie was verbazing. ‘Wie had nu gedacht dat de regering babykleding zo belangrijk zou vinden?’ En de tweede was blijdschap. ‘We zijn hier al vijf weken in lockdown. Voor ondernemers komt dat heel hard aan. Als je niet opengaat, verdien je niets. Zo simpel is het.’

In Italië mogen babykledingwinkels sinds 14 april de deuren weer openen. Het is de eerste groep bedrijven uit ‘niet essentiële sectoren’ die fiat kreeg om weer aan de slag te gaan. Vanaf 20 april kunnen ook de boekwinkels weer open. Alle andere bedrijven zullen vanaf 4 mei in een zogenoemde Fase 2 geleidelijk weer opengaan.

Na 4 mei: Fase 2?

De regering werkt, in overleg met medisch specialisten, vakbonden en bedrijven, aan een plan om Fase 2 geleidelijk en zo veilig mogelijk in te voeren. Maatregelen en data zijn nog niet bekend. Analisten gaan er vanuit dat de grote exportbedrijven voorrang krijgen. Begin mei volgen de kleding- en meubelwinkels. Daarna openen de studio’s van de vrije beroepen, gevolgd door de kappers en schoonheidssalons. Restaurants, hotels en strandtenten zullen pas in de zomer en onder grote restricties opengaan, is de voorspelling.

‘als we te snel openen, krijgen we straks misschien grote problemen’

In Italië geldt al sinds begin maart een zeer strenge lockdown. Bijna 75 procent van de bedrijven is dicht. Alleen essentiële bedrijven zijn open zoals de voedselvoorziening, medische sectoren en transport. Volgens werkgeversbond Confindustria is het van groot belang dat meer bedrijven snel opengaan. Confindustria-voorzitter Vincenzo Boccia wijst er op dat Italië maandelijks 100 miljard mist door de lockdown.

Geduld raakt op, het geld ook

Ongeduld is er ook bij de gouverneurs van de belangrijke industrie regio’s Lombardije en Veneto. Attilio Fontana, gouverneur in Lombardije, zegt dat hij zijn eigen plan al heeft getrokken. ‘Op 4 mei gaan alle fabrieken en bedrijven in Lombardije weer open. Wij hebben ons Fase-2-plan al klaar.’ In een Facebookboodschap meldt Veneto gouverneur Luca Zaina dat ‘Italië niet kan wachten tot er helemaal niemand meer besmet wordt’.  

‘De regiobesturen en industriële lobby voeren de druk op. Dat is goed te begrijpen, ze zijn bang dat duizenden bedrijven failliet gaan’, zegt Rudie Campagne, president van Vittoria, een Nederlands bedrijf in Lombardije dat racefietsbanden produceert. ‘Maar dit is een kwestie van leven en dood. Lombardije is zwaar getroffen door het virus. Het aantal besmettingen neemt af, maar als we te snel openen, krijgen we misschien later weer grote problemen.’

Hoe kom jij de crisis door? Deel je ervaringenWat doe je als ondernemer als je nu gedwongen bent tijdelijk je deuren te sluiten? Of als je van de ene op de andere dag door het coronavirus bijna geen klanten meer hebt? Misschien wil je dan wel in contact komen met andere ondernemers: om jouw ideeën of zorgen te delen. Of juist je oplossingen om deze tijd door te komen. #sharingiscaring Of misschien heb je vragen die je andere ondernemers wilt stellen. Dan vind je hier een platform waarop je gemakkelijk in contact kunt komen met andere ondernemers. Samen zetten we de schouders eronder en helpen we elkaar, toch? 

Zijn bedrijf verkeert in een luxepositie, weet Campagne. Vittoria kan nog gewoon doordraaien. ‘Toen de bedrijven hier op slot moesten, heb ik meteen maatregelen genomen en tienduizenden fietsbanden naar Nederland gebracht waar minder restricties zijn. Maar voor bedrijven die grote producten produceren, ligt dat natuurlijk een stuk lastiger. Die moeten wachten op toestemming om open te gaan.’ 

De Belgische restart | Tuincentra en bouwmarkten weer open

Witte tenten voor de toegangspoorten

Historisch beeld op de Via Regia, een van de grenswegen van Maastricht naar Belgisch Limburg: Belgische agenten stoppen elke auto om de papieren te controleren. Zonder de juiste ontheffing kom je in april 2020 het buurland niet meer in. Nee, goedkoop tanken mag voorlopig ook niet, krijgen Maastrichtenaren te horen die bij de Lukoilpomp komen aanrijden. Het benzinestation staat net een paar meter over de grens. ‘U bent dan in België en dat mag niet, helaas.’

In uw kot

De Belgische regering kondigde medio maart straffe maatregelen af om het coronavirus te beteugelen. ‘Blijf in uw kot’, luidt het devies – en de grens ging dicht. Alleen winkels waar voedsel wordt verkocht mogen nu nog open zijn.

Je ziet het aan de Staatsbaan, de provinciale weg van Lanaken richting Genk: alle restaurants, uitspanningen en bouwmarkten zijn dicht – van restaurant La Strada tot de Hubo. Supermarkten als Colruyt en Carrefour zijn wel open – en menige friture. Want afhalen mag nog net, in België.

Hoe gaat dat: werken in de Belgische 1,5-metersamenleving?Eenrichtingsverkeer in het magazijn. Elk tweede urinoir afplakken. Opbergkastjes voor het personeel verhuizen van de kleedkamer naar een veel grotere ruimte. Eigen boterhammen mee. Belgische bedrijven denken hard na over hoe ze hun werkvloer en de aanpak van hun werkzaamheden kunnen herinrichten. Het devies: we zitten in een coronatijdperk dat mogelijk nog tot 2021 zal doorlopen -wanneer dan eindelijk een vaccin beschikbaar komt dat de ‘1,5-metersamenleving’ weer weet te normaliseren.Het Vlaamse financiele dagblad De Tijd is gaan informeren hoe ondernemingen zich aanpassen. Bij treinfabriek Bombardier in Brugge zijn enkele tientallen werknemers weer voorzichtig aan het werk gegaan. Elke taak wordt door maximaal één persoon uitgevoerd. ‘Nu werkt de ene op het dak en de andere aan het chassis. We testen dat twee weken’, meldt fabrieksdirecteur Peter Boels.
Bij de autofabrieken van Volvo in Gent en Audi in Brussel wordt de grote uitdaging de handhaving van afstand in de assemblage, waar vaak meerdere mensen aan hetzelfde voertuig werken. ‘Als de veiligheid niet gegarandeerd wordt, is het een no go’, waarschuwt vakbondsman Franky De Schrijver.

Ook grote bedrijven als de Volvofabriek in Gent, waar ruim 6.000 werknemers de populaire XC 40 maken, liggen al weken stil. De brouwerijen van biergigant AB InBev draaien wel. In Leuven, waar onder meer Stella Artois wordt gemaakt, staan bij de drie toegangspoorten nu witte tenten waar personeel en bezoekers hun temperatuur moeten laten meten. Meer dan 37 graden betekent terug naar huis.

In de startblokken

België is een van de zwaarst getroffen landen in de EU. Het dodental als gevolg van het virus is half april opgelopen tot ruim 4.000, op een bevolking van 11,5 miljoen mensen. Veel slachtoffers zijn kwetsbare bejaarden in zorgcentra.

Lichtpunt is dat het aantal nieuwe besmettingen inmiddels lijkt af te vlakken. Maar het gaat nog traag. Steven van Gucht, de viroloog die de Belgische regering adviseert over de coronamaatregelen, pleit er daarom voor dat terugkeer naar normaal ‘zeer geleidelijk en voorzichtig’ moet gaan. Daarom werd half april besloten dat België zeker tot 3 mei op slot blijft. Kleine concessie: tuincentra en bouwmarkten mogen nu al weer open.

bijna de helft van de bedrijven is klaar om weer van start te gaan

Ondernemend België komt inmiddels in de startblokken. Een rondvraag van werkgeversorganisatie Voka bij ruim 1.000 bedrijven leert dat bijna de helft gereed is om weer aan de slag te gaan, met beschermende kleding en aangepaste werkplaatsen. Bijna eenderde werkt sowieso door, al dan niet op een lager pitje.

Volvo bekijkt binnenkort of de fabriek in Gent weer auto’s kan gaan maken. Aan de Staatsbaan bij Lanaken leeft enige hoop dat de terrassen in mei weer openen. ‘We kunnen tafels verder uit elkaar zetten en mondkapjes dragen’, klinkt het in de Belgisch-Limburgse horeca. Maar Pieter De Crem, federaal minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid, laat een stevige waarschuwing horen: ‘Mocht er binnen enkele weken een nieuwe opstoot van corona zijn, dan moeten we misschien nog zwaardere maatregelen nemen.’

Restart in Oostenrijk | Zoeken naar een goede balans

75 procent van de detailhandel back in business

Oostenrijk heeft dinsdag 14 april na een lockdown van een maand kleine winkeliers weer iets meer vrijheid gegeven. Veel was daarvan op de eerste dag na Pasen niet te merken. Geen lange rijen bij bijvoorbeeld mode- of bloemenwinkels, alleen bij de bouwmarkten in Wenen was het opvallend druk. Geen wonder ook zeggen de winkeliers zelf. De Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz heeft een ding heel duidelijk gemaakt, zodra het aantal besmettingen weer oploopt, wordt er gelijk aan de noodrem getrokken, en dat wil niemand.

Rigoureus platgelegd

Oostenrijk was tussen 11 en 13 maart een van de eerste landen die de economie rigoureus platlegde. Scholen, winkels en industriebedrijven werden grotendeels gesloten. Half Tirol werd in quarantaine gezet. De grenzen met het buitenland gingen dicht en samenscholingen werden verboden.

Hoe de Oostenrijkse overheid de restart van de economie aanpakt, kun je hier nalezen

De relatief harde lockdown had veel te maken met een aanvankelijke onderschatting van het virus bij een eerste uitbraak in Ischgl in de Oostenrijkse Alpen. Toen daar op 7 maart de barman van een bekende après-skihut positief werd getest op covid-19 ging het feest eerst gewoon door. De gevolgen waren catastrofaal want vanuit Ischgl werd zo’n beetje half Europa besmet. Bekend zijn tot nu toe zeker 4.500 gevallen van mensen die van hieruit het virus mee naar huis namen.

Kunstmatige coma

Na deze eerste foute inschatting werden grote steden als Wenen, Linz en Salzburg in een soort kunstmatige coma gebracht, waar ze nu langzaam uit ontwaken. Alleen Tirol blijft nog een risicogebied, afgesloten van de buitenwereld.

In de grote steden mogen winkels met een vloeroppervlakte van maximaal 400 vierkante meter de deuren weer openen. Bij bouwmarkten en tuincentra mogen het meer vierkante meters zijn. In totaal is daarmee ongeveer 75 procent van de detailhandel weer in business. Het aantal klanten is wel gelimiteerd tot 1 per 20 vierkante meter. Bewaking aan de deur moet ervoor zorgen dat dit wordt nageleefd. En iedereen die een winkel in wil, moet een vorm van gezichtsbescherming dragen: een  mondkapje, een doek of een sjaal. Hetzelfde gold al voor het openbaar vervoer.

wie een winkel in wil, moet een mondkapje dragen

Heel veel meer vrijheid dan in Nederland hebben de Oostenrijkers dus nog niet. De kappers mogen bijvoorbeeld pas op 2 mei weer open. De scholen beginnen waarschijnlijk half mei. Tegen die tijd zal er ook gekeken worden of winkelcentra, hotels en horeca weer gasten mogen ontvangen. Festivals en andere grote bijeenkomsten zoals congressen of sportwedstrijden blijven taboe tot tenminste eind juni.

Voorzichtige exitstrategie

Oostenrijk heeft dus gekozen voor een voorzichtige exit-strategie. Toch zijn ondernemers blij met deze eerste stap richting normaliteit. ‘Oostenrijk ging als een van de eerste in Europa over tot een lockdown en gelukkig zijn we ook een van de eerste die een duidelijk plan hebben hoe we daar weer uit komen’, zegt een woordvoerder van de Oostenrijkse Kamer van Koophandel WKÖ in een reactie. Georg Kapsch, de president van industrieverband IV, is eveneens opgelucht en prijst de regering voor ‘het zoeken naar een goede balans tussen enerzijds het beschermen van de volksgezondheid en anderzijds het veiligstellen van welvaart en banen.’

Minder hoopvol zijn ze in Ischgl en andere wintersportgebieden. Met 1.600 inwoners en 10.000 hotelbedden ziet de toekomst voor Ischgl er nog altijd somber uit. Toeristen zijn hier voorlopig in geen velden of wegen te bekennen.