Wie denkt er bij AkzoNobel nou aan zemen en sponzen?

Scheikundeleraar Jacques Coenraad Hartogs zeker niet. Als hij in 1911 een fabriekje bouwt, vermoedt hij niet dat ENKA zo lang zal bestaan. In de serie overlevers het verhaal van ENKA en AkzoNobel.

 

Wat een grote ruimte voor drie mannen en een bak met… ja wat zit er eigenlijk in? Met opgestroopte mouwen, rubberen handschoenen aan de handen en een schort voor graaien ze in de bak met derrie. Het schort hebben ze niet voor niets aan. Van top tot teen zitten ze onder de vegen en vlekken. Het lijkt wel of ze iets aan het boetseren zijn. Ze praten niet, maar als ze dat doen zullen hun stemmen vast hol klinken in de verder lege ruimte. Het zijn medewerkers van de Nederlandse Kunstzijdefabriek ENKA, een van de voorouders van AkzoNobel. In de bak zit viscose en daar maken de mannen sponzen van. Met hun handen vormen ze een bol van de natte substantie. Op een weegschaal wordt gewogen of ze wel het juiste gewicht hebben.

 

Scheikundeleraar Jacques Coenraad Hartogs bouwt in 1911 zijn eerste kunstzijdefabriekje. Arnhem is de perfecte locatie. Dicht bij afnemer Duitsland, goedkope bouwgrond, goede verbindingen, schoon water en voldoende beschikbaar personeel. In 1913 worden de eerste draadjes kunstzijde gesponnen. Als de oorlog een jaar later uitbreekt pakt dat niet verkeerd uit voor Hartogs. De vraag naar textiel is groot en de verkoopprijzen bereiken een record. Maar er is ook tijd voor uitbreiding en innovatie. In 1947 ziet de eerste ENKA-spons het daglicht. Gemaakt van viscose met een uitstekend vermogen om water op te nemen. En dan is er natuurlijk de bekende ENKA-zeem. Goed voor maandenlang zeemplezier. 

Nostalgie: zo maakte ENKA ooit reclame

In 1792 opent het Groningse verffabriekje Sikkens zijn deuren. Het is de oudste Nederlandse voorvader van Akzo. Maar nog meer grote namen zoals Organon, Duyvis en ENKA maken Akzo groot. Als de vraag naar garens afneemt en de viscosemarkt in elkaar stort lukt het ENKA niet meer het hoofd boven water te houden en moet het in 2002 de poorten sluiten.
Meer weten over ENKA? Kijk dan eens op deze website van het ENKA Historisch Museum Ede.