Coronatesten te traag en kosten lopen op: 'Zo haal ik het voorjaar niet'

Werknemers die bij iemand met corona zijn geweest, of zelf klachten hebben? Die moeten zich laten testen. Een afspraak maken duurt lang, wachten op de uitslag nog langer. Werkgevers raken gefrustreerd. Vervangers zijn amper te vinden en de kosten stapelen zich op. Ze snakken naar sneltesten, anders loopt alles vast. ‘Het water loopt op dit moment al door het schip.’

Henk den Boer – eigenaar van VLD Vastgoedonderhoud – stuurde een tijdje geleden al zijn 25 werknemers een bloemetje. Als compliment dat ze zich aan de coronaregels hadden gehouden. Met de oproep erbij dat ook privé te blijven doen. Hij investeerde ook in gels en doekjes voor iedereen. ‘Om in elk geval niets aan het toeval over te laten en al het mogelijke ter preventie aan te reiken. Dat iedereen overal en altijd z’n handen kan wassen.’ Toch zijn er geen garanties.

Henk den BoerEigenaar van: VLD Vastgoedonderhoud
Aantal medewerkers: 25
Medewerkers getest: 4
Medewerkers ‘verdacht’: 5
Aantal verzuimdagen: 26
Geschatte verzuimkosten: 5.200 euro loonderving en 7.800 euro vervangingskosten

Corona bereikte ook zijn bedrijf in Dordrecht. Den Boer moest al uit voorzorg mensen met lichte klachten thuis laten zitten. Nu heeft hij een leerling die positief is getest en twee medewerkers thuis die in afwachting zijn van een test.

En daar zit de pijn. Veel pijn. De kosten van het werknemersverzuim lopen hard op. Het loon wordt doorbetaald en soms kan werk niet worden aangenomen of afgemaakt. De mensen bij VLD Vastgoedonderhoud verven kozijnen, onderhouden dakgoten en meer voor met name woningcorporaties en VvE’s. Dat kan niet thuis vanaf de bank, al wachtende op een coronatest of -uitslag. Den Boer moet het dus dagenlang met minder personeel doen. ‘Ik heb al afspraken moeten afzeggen. De werkvoorbereider moet mee verven en zo vul je gaten met gaten op’, vertelt Den Boer. ‘Het is ook niet zo dat ik even een invaller kan inschakelen; die zijn nergens te vinden.’

Gebrekkig testbeleid kost nu al omzet

Den Boer schat dat hij al 20 procent minder inkomsten heeft: ‘Het water loopt op dit moment al door het schip, dit kost mij tienduizenden euro’s. Als dit doorzet, dan haal ik echt het voorjaar niet.’ De directeur legt de bal bij de overheid. ‘Ik was lange tijd fan van het regeringsbeleid, maar hoe het nu gaat met het testen, dat vind ik echt een enorme blunder. De overheid heeft steken laten vallen. In maart riep iedereen, waaronder het Outbreak Management Team (OMT), ‘testen, testen, testen’. Ondertussen werden de laboratoria genegeerd. Nu zitten we met capaciteitsproblemen.’

Artikel gaat na de foto verder

Den Boer dringt aan op meer en sneller testen. Hij overweegt zelfs om dan maar een commercieel laboratorium op te zoeken, geregeld door ondernemingsvereniging OnderhoudNL. ‘Tja, dan betaal je wel 275 euro per test. Dat heb ik er wel voor over, maar ik hoor dat je zelfs daar vijf dagen op een uitslag moet wachten. En iedereen is nu op zoek naar commerciële testers, dus de vraag is erg groot.’

Protocol voor veilig werken was er snel

Den Boer heeft zelf ook al een coronatest ondergaan. ‘Ik was in de buurt geweest van een positief persoon en ik snotterde wat. Dan wil je snel weten wat er aan de hand is. Als ik dan mensen hoor zeggen dat dit een ‘prettest’ zou zijn, word ik boos. Ik doe mijn best om mijn bedrijf in de lucht te houden. Er is veel ongerustheid bij ondernemers en die neem je alleen weg als je na een test snel het werk kunt hervatten.’  

Al sinds maart heeft Den Boer veel met het virus te stellen. ‘Het woord lockdown was toen nog niet eens bekend, maar er waren al woningcorporaties die alles meteen op slot gooiden. Dat hoorde ik van collega’s. Ik heb toen een brief geschreven naar onze klanten en verteld dat wij buiten werken waar het veiliger is, dat we voorzichtig werken, afstand houden. OnderhoudNL voorzag ons razendsnel van een goedgekeurd protocol. Gelukkig gingen de woningcorporaties binnen twee weken van de handrem af en konden wij door.’ Den Boer prijst zich gelukkig dat hij zonder de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) die eerste periode is doorgekomen. ‘Maar hoe de overheid deze tweede fase aanpakt, dat baart me zorgen’, zegt hij. In het begin vond Den Boer dat Rutte het best goed deed. Maar zijn optimisme brokkelt nu snel af, vooral omdat het trage testen zo’n zware wissel trekt op zijn bedrijf. 

Janneke ZwaardEigenaar: Zwaard Slagerij & Traiteur
Aantal medewerkers: 18
Medewerkers getest: 9
Totaal aantal verzuimdagen: gemiddeld 5 tot 6 dagen
Geschatte verzuimkosten: 9.000 euro (exclusief invalkosten)

Thuiswerken is in haar vak niet aan de orde. ‘We hebben mensen in de winkel voor de verkoop. Vlees wordt hier verwerkt en bewerkt, we draaien gehakt. Allemaal in een steriele omgeving natuurlijk. Je kunt moeilijk de ingrediënten voor vijftig liter soep mee naar huis nemen.’ Janneke Zwaard van Zwaard Slagerij & Traiteur lacht om het beeld dat ze schetst, maar er klinkt ook veel verbazing door. De ondernemer uit De Lier heeft de afgelopen tijd uit voorzorg al negen van in totaal 18 medewerkers naar huis moeten sturen voor testen of quarantaine. Omdat bij die personen thuis mogelijk een coronabesmetting was.

Iedereen is nog negatief gebleken, maar Zwaard draait steeds voor de verzuimkosten op en moet dagen op testuitslagen wachten voordat haar personeel weer aan het werk kan. ‘De overheid bepaalt wat mag en kan en als het misgaat, moet ík betalen?’

Ondernemers nemen geen risico’s met corona

Als slager/traiteur weet Zwaard uiteraard alles over hygiëneregels. Ze dacht dan ook lang dat haar branche minder vatbaar zou zijn voor het coronavirus. ‘Omdat je al alles zo goed schoonhoudt. Totdat we zagen dat de partners en kinderen van ons personeel klachten kregen. Wat doe je dan? We wilden voorkomen dat iemand hier ziek op het werk verscheen; we kunnen, zeker achter de toonbank, geen 1,5 meter garanderen.’ Zwaard nam de afgelopen maanden geen risico’s, volgde de richtlijnen en stuurde mensen naar huis.

Artikel gaat na de foto verder

‘Ik was enorm verbaasd dat ik mijn werkneemster ziek meldde en de verzekering zei: ‘Sorry, maar zíj heeft geen corona, dus kan ze gewoon werken.’ Hoe dan?’ Weer klinkt die verbaasde lach. ‘Als we corona binnen krijgen, dan moet de slagerij tien dagen dicht. Daar ben ik niet tegen verzekerd.’  Dichtgaan is het doemscenario, maar open blijven wordt zo ook een dure onderneming. Het kost Zwaard al snel 1.000 euro per medewerker per verzuim en daar zijn de kosten voor vervanging niet eens in meegerekend. ‘Invallers zijn, zeker tijdens vakantiedagen, erg moeilijk te vinden. Dus ik ben de afgelopen tijd vaak ingevallen.’

Niet in elke branche is thuiswerken een optie

De Lierse vindt het lastig te verteren dat de overheid aangeeft wat open gaat en waar iedereen heen mag, maar dat er dan geen fonds is als dat tot kosten leidt. ‘Je mag weer naar sportscholen, naar kerken. Mensen gaan op vakantie. Alles moet kunnen. Als er dan verkoudheidsklachten zijn en ik móet m’n mensen naar huis sturen, draai ik voor kosten op. Onbegrijpelijk.’

Ze is niet tegen de quarantainemaatregel. ‘Die is zeker goed, want het beperkt het verspreidingsrisico. De overheid heeft er misschien onvoldoende bij stilgestaan dat dit voor branches waar niet thuisgewerkt wordt, een hoge kostenpost betekent.’

Volgens Zwaard kan veel leed worden verzacht door een fonds in te stellen of een vergoedingsregeling. En ondertussen werk te maken van sneller testen. ‘Als je pech hebt, en alle leden van je gezin krijgen achtereenvolgens klachten, dan zit je zo 20 dagen thuis. Ik zou graag zien dat we al uitslagen hebben binnen één dag. Dat zou de kosten enorm drukken. Nu wacht ik per keer zeker 5 tot 6 dagen.’ En Zwaard wil weten of je partners van werknemers ook mag vragen zich te laten testen. ‘Als je weet dat de klachten binnen een gezin gewoon door een verkoudheid zijn, dan kan je blijven werken.’

Lastig balanceren voor ondernemers

Het wordt alleen maar nijpender dit najaar, voorspelt Zwaard: ‘We hebben veel personeel met jonge kinderen. Iedereen loopt straks te snotteren. Ik kan het me niet veroorloven om lichtzinnig te zijn en te denken ‘Ach, het zal wel meevallen’ en dat er dan toch iemand besmet is met corona.’ Het is steeds wikken en wegen, geeft Zwaard aan. Hoe balanceer je de belangen van de slagerij en de werknemers?  ‘Het is voor hen toch ook geen vakantie? Ze zitten niet voor hun plezier thuis, op de uitslag van een test te wachten.’

Zwaard heeft er heel eerlijke gesprekken over met haar personeel. Bij de koffie, in de kantine. ‘Ik maak mijn zorgen bespreekbaar. We hebben het er over dat we voorzichtig doen als we op vakantie gaan. En ook dat zij zich veilig moeten voelen om te melden dat er geniest of gehoest wordt in het gezin. Ik wil niet dat mensen uit angst voor minder dagen of minder loon hun mond houden.’ De ondernemer luidt de noodklok niet eens zozeer voor zichzelf: ‘Dit is lastig voor ons, maar ik vermoed dat we het wel redden. Ik denk vooral aan de kleinere bedrijven, die deze situatie niet overleven. Het wachten is op iemand die een proefproces aanspant en zo de overheid dwingt om dit aan te pakken.’

‘Wachten op testen ontwricht de maatschappij’VNO-NCW en MKB Nederland dringen al een tijd lang bij de overheid aan op snellere coronatesten. Langdurig wachten op een afspraak en op de uitslag van een test ‘ontwricht de economie’. VNO-NCW en MKB-Nederland waarschuwen dat er capaciteitsproblemen in bedrijven ontstaan, zeker nu het aantal gewone verkoudheidsklachten toeneemt en steeds meer mensen uit voorzorg in thuisquarantaine moeten. Ze zijn teleurgesteld dat het kabinet vooralsnog niet met een regeling komt die ondernemers compenseert voor de loondoorbetaling van medewerkers in thuisquarantaine.
Er zijn al zo’n 100 private alternatieven in ontwikkeling in Nederland voor sneller testen. Zo heeft bijvoorbeeld het Delftse TNO momenteel in Amsterdam een proef lopen, samen met de gemeente en de GGD. Bij de teststraat in de RAI kunnen mensen naast de gebruikelijke coronatest óók een sneltest laten doen die binnen 45 minuten een uitslag geeft. De proef duurt nog een paar weken.VNO-NCW en MKB-Nederland wil dat er haast wordt gemaakt met het met het beoordelen van reeds beschikbare sneltesten en andere testen die ontwikkeling zijn. Die zijn goedkoper, snel – uitslag binnen 30 tot 45 minuten – en grootschalig toe te passen in het bedrijfsleven. De kosten van meer en grootschalig testen zijn niets vergeleken met de miljarden schade die de samenleving en de economie oplopen als we het aantal besmettingen geen halt weten te toe te roepen, aldus de ondernemersorganisaties.
Deze week keurde de overheid twee van vijf onderzochte sneltesten goed om proef te draaien in de praktijk. Deze coronatesten geven binnen 15 minuten een resultaat. Het duurt zeker een aantal weken voordat duidelijk is of ze op grote schaal kunnen worden ingezet, naast het reguliere testen. Het is ook nog niet duidelijk of er groepen zijn die voorrang krijgen bij deze nieuwe sneltesten. 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.