Job Dura, ceo van bouwbedrijf Dura Vermeer, wil graag bouwen. Maar dat kan niet door de stikstofproblematiek. Zorgt minister Christianne van der Wal dat Nederland van het slot kan? In deze brief geeft Dura zijn advies.
Beste minister Van der Wal,
U bent de eerste minister voor Stikstof. Voor Natuur en Stikstof om precies te zijn. Het is mooi dat de stikstofproblematiek zo een belangrijke plaats krijgt in het kabinet. Want het probleem is nog steeds groot, sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019. Inmiddels hebben we de coronacrisis gehad en zitten we nog steeds midden in stikstofcrisis én ook de Oekraïnecrisis. Voor de woningbouw lijkt een uitzonderingsregeling getroffen. Daardoor kunnen we nog even vooruit, alhoewel door nieuwe uitspraken alweer diverse projecten stil zijn komen te liggen. Maar infrastructurele projecten in provincies en gemeenten liggen echter nagenoeg stil. Van de grote projecten (nieuwe snelwegen, bruggen, tunnels) kunnen er 8 van de 10 voorlopig niet doorgaan. De bouw ligt stil, terwijl die hooguit 0,6 procent aan de stikstofuitstoot bijdraagt.
Geen werk
Dat betekent geen perspectief voor ons als bedrijf en geen werk voor onze medewerkers. Zij lopen gevaar ontslagen te worden of zoeken zelf hun heil elders, en zo stroomt kennis weg die we straks weer nodig hebben. De bouwsector is gebaat bij consistentie. Dat moet u – en met u politiek Den Haag – goed voor ogen houden.
Hoe zijn we in deze situatie beland? Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) stamt uit 2015 en was hierop gebaseerd: bedrijven mogen meer stikstof uitstoten want de uitstoot wordt in de nabije toekomst verminderd met andere maatregelen van de overheid, zoals investeringen in de natuur of het verminderen van de uitstoot van andere sectoren. Die maatregelen zijn er niet of onvoldoende gekomen. We wisten met z’n allen dat het niet goed zat, maar er is door de politiek niets aan gedaan. Totdat de Raad van State een streep door het PAS trok en zo het land klem zette.
'Er zijn maatregelen nodig om nederland uit deze klem te halen'
Om Nederland los te krijgen uit die klem, zijn rigoureuze maatregelen nodig. Bouwend Nederland, VNO-NCW, MKB-Nederland, LTO-Nederland en zelfs twee natuurorganisaties hebben daar vorig jaar voorstellen voor gedaan, waaronder het uitkopen van boeren. Ik krijg niet het idee dat het kabinet daar enthousiast mee aan de slag is gegaan. U benadrukt als minister hoe belangrijk de natuur is, en dat boeren niet te hard aangepakt mogen worden, terwijl de landbouw wél de grootste veroorzaker van de uitstoot van stikstof is. Het belang van het overige bedrijfsleven lijkt niet te worden gezien.
Er is nou eenmaal uitstoot
Natuurlijk is het zo dat wegen en gebouwen na de bouwfase óók voor stikstof zorgen via de auto’s die over die wegen rijden en de energie die in die huizen wordt gebruikt. Overigens wordt dat op termijn minder als auto’s elektrisch worden, en huizen duurzaam gebouwd. Maar met wonen, werken en reizen zorgt de mens nu eenmaal voor uitstoot, zeker in een dichtbevolkt land als Nederland. Natuur en bedrijvigheid zullen op een of andere manier met elkaar moeten ‘dealen’.
Laten we beseffen dat Nederland niet van de natuur alleen kan leven. Zonder woningen, infrastructuur en bedrijven geen welvaart. Het vestigingsklimaat in Nederland en de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven verslechteren als gevolg van de stiksstofklem. En het einde is nog niet in zicht. Het wordt in Nederland steeds makkelijker om bezwaar te maken tegen bouwplannen. Daarbij ligt een link met stikstof voor de hand. Zo wordt de stikstofproblematiek eerder groter dan kleiner. Rechters buigen zich over nieuwe zaken. Bijvoorbeeld: de ‘stikstofruimte’ die is ontstaan door de verlaging van de maximum snelheid op snelwegen mag niet worden gebruikt voor het bouwen van woningen. Of: de stikstof die (tijdelijk) wordt veroorzaakt in de bouwfase van projecten moet ook ‘gewoon’ meegeteld worden. Om dat te ondervangen kunnen we als bouwbedrijven zoveel mogelijk overstappen op elektrisch materieel; dat stoot niets uit. Maar voor dat soort investeringen hebben we wel meer zekerheid over onze toekomst nodig.
'Pak de 25 grootste uitstoters aan door ze uit te kopen'
Uitkopen
Dus ik vraag u: pak de 25 grootste uitstoters aan door ze uit te kopen. Dat zullen vooral boeren zijn, maar er kan wat mij betreft ook worden gekeken naar de Top 5 van de industriële uitstoters. En als nieuwe wegen voorlopig niet mogelijk zijn, maak dan het vervangen en het onderhoud van bestaande infrastructuur mogelijk. Haal die projecten naar voren. Nu zijn er verschillende overheidspotjes voor nieuwbouw, vervangen en onderhoud van wegen. Zomaar gelden overhevelen mag niet. Maar moet nu wel. Want zo kan de bouw aan het werk blijven en blijft de sector overeind. In dat verband zou het ook mooi zijn als ‘extern salderen’ mogelijk zou zijn voor ons. Dus dat de stikstofruimte die ontstaat door bijvoorbeeld boeren uit te kopen, weer kan worden gebruikt voor het bouwen van woningen. Zo wordt er per saldo geen stikstof extra uitgestoten, terwijl er toch wordt gebouwd. Maar helaas is die mogelijkheid er nu niet omdat de provincies daar zélf over willen gaan.
Zo zijn er mogelijkheden om in elk geval íets mogelijk te maken. Ik vraag u: zet die mogelijkheden in, en werk in de tussentijd hard door aan de definitieve oplossing van het stikstofprobleem. Anders blijven we achter de feiten aanlopen.
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
