REPowerEU: Brusselse energie- en klimaatagenda in hogere versnelling

In juli 2021 presenteerde de Europese Commissie het ‘Fit for 55’ pakket, een ambitieus wetgevingspakket om de CO2-uitstoot in de EU drastisch en snel te verminderen.  Nu, binnen een jaar tijd, worden er een paar schepjes bovenop gedaan. Vanzelfsprekend is de oorlog in Oekraïne de reden voor dit nieuwe pakket, “REPowerEU” genaamd, dat beleidsmaatregelen en wetswijzigingen bevat. Door de oorlog is pijnlijk duidelijk geworden hoe kwetsbaar de EU is op het gebied van haar energievoorziening. REPowerEU moet de Europese afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen (voornamelijk gas) zo snel mogelijk afbouwen naar nul. 

Om dit doel te bereiken bevat het REPowerEU-plan onder meer wetswijzigingen die de doelen voor energie-efficiëntie en de productie voor hernieuwbare energie verhogen (respectievelijk van 9% naar 13% en van 40% naar 45%). Daarnaast worden er aanbevelingen gedaan en wetswijzigingen doorgevoerd ten behoeve van het versimpelen en versnellen van vergunningverleningsprocedures voor hernieuwbare energie projecten.

 

Naast concrete wetswijzigingen bevat REPowerEU een aantal aparte beleidsdocumenten. Er is een een aparte EU-strategie voor zonne-energie die ertoe moet leiden dat de elektriciteitsopwekking door zonnepanelen in 2025 is verdubbeld door onder andere een gefaseerde wettelijk verplichting voor het plaatsen van zonnepanelen op gebouwen en door een maximale termijn van drie maanden voor het afhandelen van vergunningen. Voorts zijn er een actieplan biomethaan, een zogenaamde “waterstofversneller” die de productie van beide gassen in 2030 significant moeten verhogen, en een internationale strategie omt de aanvoer van fossiele brandstoffen te diversifiëren.

 

De Europese Commissie schat in dat de realisatie van REPowerEU ongeveer €300 miljard zal gaan kosten. Hiervoor wil de Europese Commissie onder andere de overgebleven gelden uit het coronaherstelfonds RRF gebruiken (€225 miljard) en in de vorm van leningen aan de lidstaten beschikbaar stellen. Daarnaast is de Commissie voornemens extra emissierechten te veilen, waarmee men hoopt €20 miljard op te halen. Aanvullende fondsen kunnen door lidstaten vrijgespeeld worden door financiële middelen binnen bestaand beleid (cohesiefondsen, landbouwbeleid) te reserveren voor projecten die ten goede komen voor het realiseren van REPowerEU.

 

Het is nu aan de Raad en het Europees Parlement om een standpunt in te nemen. Zijn de aangescherpte doelstellingen realistisch? Zullen de aanbevelingen omtrent vergunningverleningsprocedures in de praktijk daadwerkelijk leiden tot versimpeling en versnellen, of ligt het toch gecompliceerder? Zijn de voorgestelde middelen en voorwaarden rondom financiering voldoende en aantrekkelijk genoeg of is er meer nodig om de transitie te versnellen? Vragen waar niet alleen politici, maar ook het bedrijfsleven een antwoord op zal moeten formuleren. Aan de bak dus!