Dat het bedrijfsleven vorig jaar voor het eerst de doelstelling van de Banenafspraak niet heeft gehaald, komt voor VNO-NCW en MKB-Nederland niet als een verrassing. De ondernemersorganisaties geven al langer aan dat het voor werkgevers steeds moeilijker is om kandidaten te vinden. Staatssecretaris Nobel van Participatie en Integratie bevestigt dat vandaag ook in zijn brief aan de Tweede Kamer: ruim een derde van de doelgroep heeft überhaupt geen reële kans op regulier werk, een ander deel krijgt onvoldoende actieve begeleiding vanuit gemeenten en UWV om de stap naar werk te maken.
Het bedrijfsleven heeft tot dusver ruim 85.000 mensen met een arbeidsbeperking aan regulier werk geholpen. Dat werkgevers de doelstelling voor het eerst niet hebben gehaald, is eigenlijk een gemiste kans, vinden MKB-Nederland en VNO-NCW, want er is in deze krappe arbeidsmarkt werk genoeg. Het commitment bij bedrijven is er, maar het aantal kandidaten uit de doelgroep Banenafspraak dat hiervoor beschikbaar is stokt. In een recente inventarisatie zegt 58 procent van de werkgevers dat baankansen voor kwetsbare doelgroepen open blijven staan omdat er onvoldoende kandidaten zijn.
Geen reële optie
Onderzoek van de Arbeidsinspectie onderschrijft die problemen, zo blijkt uit de brief van staatssecretaris Nobel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De inspectie concludeert dat UWV en gemeenten mensen vaak niet de ondersteuning (kunnen) geven die nodig is om ze naar werk te begeleiden. Verder heeft een derde van de doelgroep Banenafspraak dermate (structurele) beperkingen en problemen dat werk überhaupt (nog) geen reële optie is. Volgens de Arbeidsinspectie is dat een risico voor de doeltreffendheid van de uitvoering.
Meer mogelijk
In een eigen brief aan de Kamer schreven de ondernemersorganisaties eerder al wat nodig is om de Banenafspraak succesvol uit te voeren en meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Cruciaal is dat UWV en gemeenten kandidaten beter bij werkgevers in beeld brengen en inzichtelijk maken wat zij kunnen, willen en wat nodig is om de stap naar werk te maken. Dat gebeurt nu onvoldoende. Ook constateren MKB-Nederland en VNO-NCW dat mensen te snel voor werk worden afgeschreven, terwijl met goede begeleiding vaak meer mogelijk is om hen (geleidelijk) naar werk te begeleiden. Uit een eerdere analyse blijkt dat een aanzienlijk deel van de resterende doelgroep als ‘niet direct bemiddelbaar’ wordt beoordeeld door de uitvoerende instanties.
Afhankelijk van samenwerking
Verder zien de ondernemersorganisaties grote verschillen in de prioriteit die gemeenten aan de Banenafspraak geven. Sommige lokale overheden wijzen geen of onvoldoende middelen toe voor instrumenten zoals loonkostensubsidie waardoor mensen de stap naar werk niet kunnen zetten. Ook dat is een gemiste kans. Werkgevers zijn voor een succesvolle uitvoering van de Banenafspraak (mede) afhankelijk van een constructieve samenwerking met UWV en gemeenten.
Nieuwe initiatieven
MKB-Nederland en VNO-NCW wijzen er ook op dat werkgevers geen quotum nodig hebben om werk te maken van een inclusieve arbeidsmarkt. De ervaringen met de Banenafspraak tot nu bewijzen dat. Recent hebben zij een Malietorenberaad georganiseerd met bedrijven, branches en andere betrokken partijen zoals VNG en UWV. Daar is onder meer afgesproken om met nieuwe initiatieven in de regio mensen en werk (beter) bij elkaar te brengen.
