‘Het Hoofdlijnenakkoord van de vier partijen heeft gerichte aandacht voor de reële zorgen van burgers én bedrijven. Het komt nu aan op de uitvoering. De ondernemersorganisaties gaan daarom graag in op de uitnodiging tot verdere uitwerking (met kabinet en bonden), onder meer om ons ondernemersklimaat weer te versterken en gericht te investeren in de regio.’ Dat zeggen VNO-NCW en MKB-Nederland in een eerste reactie. Met name de nadruk op stabiel beleid, het verdienvermogen en de herintroductie van degelijke budgettaire spelregels spreekt aan. ‘Alleen zo creëren we stabiliteit en zekerheid die ondernemers nodig hebben om te kunnen investeren in de grote opgaven.’
In het Hoofdlijnenakkoord presenteren de vier partijen een aantal positieve uitgangspunten. Zo kunnen burgers lastenverlichting tegemoetzien en moet werken weer beter gaan lonen. Ook is er duidelijke aandacht voor de rol van het ondernemerschap en bedrijfsleven voor ons verdienvermogen.
Positief is dat eerdere fiscale plannen (zoals de belasting van inkoop van aandelen, verhoging van box-2, de versobering van de mkb-winstvrijstelling en de extra verhoging van de CO2-heffing en energiebelasting) niet doorgaan. Dit zou schadelijk zijn geweest voor het ondernemings- en investeringsklimaat.
Investeringen in wonen, de regio en bereikbaarheid
Het is een goede zaak dat er volop aandacht is voor de bouw van nieuwe woningen, versterking van de infrastructuur en de bereikbaarheid in de regio. De uitvoering is wel een aandachtspunt. Terecht wordt gesteld ‘dat élke regio telt’. ‘Met nieuwe strategische investeringsagenda’s met afspraken over wonen, bereikbaarheid, onderwijs en economie kan hier straks daadwerkelijk een goede invulling aan worden gegeven waar ondernemers graag over meedenken en aan bijdragen. Zo zijn de Lelylijn en de Nedersaksenlijn belangrijk voor de versterking van regio’s in onder meer in Oost- en Noord-Nederland.’
Verdienvermogen
Terecht is er veel aandacht voor het verdienvermogen van Nederland en het tegengaan van regeldruk, zoals de ondernemersorganisaties al lange tijd bepleiten. Positief is dat er een einde lijkt te komen aan allerlei extra eisen (nationale koppen) bovenop EU-regels. Goed is ook dat Invest NL wordt uitgebouwd tot een daadwerkelijke nationale investeringsinstelling die innovatie en duurzaamheid kan aanjagen. Ook kan de financiering van het mkb in combinatie hiermee worden verbeterd.
Zorgen zijn er bij de ondernemersorganisaties wel over het beëindigen van het Groeifonds en het korten op de middelen voor onderzoek in een tijd waarin innovatie belangrijker is dan ooit.
Arbeidsmarkt en pensioen
VNO-NCW en MKB-Nederland verwelkomen de inzet om meer grip te krijgen op arbeidsmigratie, evenals de stevige aanpak van misstanden met arbeidsmigranten conform de adviezen van de commissie Roemer. Wel is belangrijk dat we als land de vakkrachten, het technisch talent en de internationale studenten kunnen blijven aantrekken die we nodig hebben voor bijvoorbeeld de woningbouw, innovatie, digitalisering en de energietransitie.
De bepleite betere aansluiting van beroepsonderwijs en arbeidsmarkt juichen de ondernemersorganisaties toe.
Het is verder goed dat de nieuwe pensioentransitie doorgang vindt. Ook gaan de ondernemersorganisaties ervan uit dat de afspraken in de SER voor een robuuste en eerlijke arbeidsmarkt (SER MLT) verder worden uitgewerkt.
Energietransitie en stikstof
Het nieuwe kabinet gaat voor draagbaar, haalbaar en uitvoerbaar energie- en klimaatbeleid. Het is belangrijk dat het Klimaatfonds en de maatwerkaanpak worden voortgezet, zodat bedrijven en de industrie investeringszekerheid hebben en houden. Vragen leven er wel in sectoren over verschillende beleidswisselingen rond o.a. warmtepompen en de zero-emissiezones. Het akkoord vraagt verder terecht aandacht voor de hoge energie- en elektriciteitsprijzen in ons land voor bedrijven ten opzichte van buurlanden. Dit verdient nog wel nadere uitwerking.
Bij het aangekondigde stikstofbeleid is met name voldoende ruimte voor economische ontwikkeling cruciaal. Vergunningen voor o.a. energietransitie, woningbouw en infrastructuur moeten weer mogelijk worden waar stikstof dat nu in de weg staat.
Heldere budgettaire spelregels en de fiscaliteit
De aangekondigde budgettaire spelregels zorgen voor rust, stabiliteit en duidelijke kaders. Fiscaal hebben de organisaties wel zorgen over onder meer de verhoging van de BTW voor logies en cultuur en het feit dat er niks lijkt te gebeuren aan de bankenbelasting en de (versobering) van de 30%-regeling voor kenniswerkers.
Internationaal en weerbaarheid
Het Hoofdlijnenakkoord besteedt terecht aandacht aan het belang van de internationale positie van Nederland, onze rol in de EU en bijvoorbeeld de noodzaak van de versterking van de (Nederlandse en Europese) defensie-industrie, handelsverdragen en strategische industriebeleid. ‘Dit is in het huidige onstuimige geopolitieke klimaat essentieel. Ook de extra aandacht voor weerbaarheid en veiligheid is in dat kader winst en in lijn met de recente update van onze koers. Zo wordt bijvoorbeeld de NAVO-norm van 2% BBP wettelijk vastgelegd en is er veel aandacht voor cybercrime en samenwerking om dat tegen te gaan.’
Het komt aan op verdere uitwerking
Volgens ondernemers zijn met name de komende maanden belangrijk. Zo moeten veel thema’s en voorstellen nog nader worden uitgewerkt in concrete beleidsprogramma's. ‘Aandacht voor de uitvoering en stabiliteit van beleid is daarbij cruciaal.’
