In 2024 stond er niet veel meer op de agenda van de Europese Commissie, de meeste voorgenomen wetgeving op digitaal gebied en met betrekking tot de Europese Green Deal is reeds gepubliceerd in de eerste 4 jaren van het mandaat van Von der Leyen en haar College. Echter, dit verkiezings- en overgangsjaar biedt wel een kans om alvast voorzetjes te geven richting het volgende mandaat. In deze context publiceert een Europese Commissie in haar nadagen vaak white papers/witboeken of communicaties, om alvast aanbevelingen te doen en discussies op gang te brengen rondom onderwerpen waar het volgende College van Eurocommissarissen mee te maken zal hebben. Zo ook een publicatie van het ‘Connectivity Package.’ Op 21 februari kwam de voorzet op aankomende wetgeving betreft digitale infrastructuur. Het pakket bestaat uit een tweetal initiatieven: een white paper betreft de digitale-infrastructuurbehoeften van Europa, en een communicatie betreffende de beveiliging en weerbaarheid van onderzeese kabelinfrastructuren.
Het white paper over de digitale infrastructuurbehoeften benoemt een aantal concrete problemen die de huidige Europese telecommarkt bezigen, zoals het aantrekken van investeringen en de uitrol van infrastructuur. Eurocommissaris Thierry Breton vindt de telecommarkt momenteel te gefragmenteerd: er zijn niet genoeg aanbieders van voldoende schaal om pan-Europese diensten aan te bieden en de interne markt in dit domein te voltooien. Volgens Breton moet er serieus gekeken worden naar consolidatie in de markt, alhoewel zijn competitiecollega Vestager haar twijfels heeft bij de uitwerking van grote overnames binnen de telecomsector.
Schrijnend is de analyse van de Europese Commissie met betrekking tot de uitrol van de 3G, 4G en 5G systemen. Hieruit blijkt dat we bij 3G een van de mondiale koplopers waren met betrekking tot de uitrol van dit nieuwe netwerk, maar dat we bij de uitrol van glasvezel en 5G hopeloos achterlopen op de rest van de wereld, en het afleggen tegen de VS en China. Een gebrek aan snelle verbinding beperkt ook ondernemingen in de mogelijkheden die zij hebben om diensten aan te bieden of hun bedrijven te laten groeien. Het is daarom van groot belang dat we deze achterstanden aanpakken om de competitiviteit van de EU te borgen. Het is hierbij wel van belang dat we scherpe risicoanalyses maken als we aanbieders uit derde landen inschakelen om deze infrastructuur uit te rollen, en moeten we verzekeren dat onze netwerken veilig en weerbaar blijven.
De Mededeling betreft de onderzeese kabelinfrastructuren past goed in de bredere trend van proactief Europees debat betreft dreigingen vanuit derde landen in het digitale domein. Via deze communicatie tracht de Europese Commissie een Europees debat op te starten over de dreigingen met betrekking tot fysieke infrastructuur waar de EU digitaal sterk van afhankelijk is. Na de onrust in de Baltische zee rondom gasleidingen en telecomkabels die daar op de zeebodem liggen, met als hoogtepunt de aanval op Nordstream 2 in 2022, wordt de dreiging van een dergelijke aanval steeds serieuzer genomen. Door deze kabels vloeit het overgrote deel van ons internationaal dataverkeer. Sommige eilandstaten zijn zelfs volledig afhankelijk van deze fysieke infrastructuur, maar blijken ook vaak het minst in staat om deze te beschermen (de overwegend kleine lidstaten hebben zelden een grote vloot en capaciteit om consequent te patrouilleren). Concreet doet de communicatie aanbevelingen om potentiële risicogebieden in kaart te brengen en stress-tests uit te voeren. Investeringen in nieuwe infrastructuur op kritieke plekken in Europa zal moeten worden gefinancierd door bestaande financieringsinstrumenten zoals de Connecting Europe Facility (CEF), al blijkt er uit de commitment (slechts €2 miljard) wel dat het geld in deze potjes in de nadagen van de eerste Von der Leyen Commissie op begint te raken.
