Luchtkwaliteit: Parlement stelt onhaalbare doelstellingen voor

In het kader van de Green Deal heeft de Europese Commissie op 2 november 2022 een voorstel voor de herziening van de richtlijn luchtkwaliteit gepresenteerd. Dit voorstel sluit aan bij het Europese Zero Pollution Action Plan met de ambitie om in 2050 geen schadelijke luchtverontreiniging meer in de EU te hebben. De World Health Organisation heeft in 2021 nieuwe advieswaarden gepubliceerd met daarin concentratiewaarden voor een gezonde luchtkwaliteit. Deze advieswaarden zijn een belangrijk onderdeel geworden van de herziening.

In Nederland zetten we ons op diverse manieren in om de luchtkwaliteit te verbeteren via maatregelen voor transport, industrie en inwoners. Zo ook met het Schone Lucht Akkoord waarin bovenwettelijke maatregelen zijn opgenomen vanuit de ambitie om in 2030 ten minste 50% gezondheidswinst te realiseren ten opzichte van 2016. Hiermee vervult Nederland een koploperspositie door o.a. strenger te vergunnen. Het zou mooi zijn als andere lidstaten ook sterker inzetten op het realiseren van een schone lucht.

Het voorstel bevat ambitieuze nieuwe doelstellingen voor de luchtkwaliteit, waaronder nieuwe bindende grenswaarden voor fijnstof (PM₂₅ en PM₁₀), zwaveldioxide (S0₂), stikstofdioxide (NO₂), benzeen, koolstofmonoxide (CO), lood, arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen. Het Europees Parlement heeft daar nog een schepje bovenop gedaan door scherpere doelstellingen voor deze stoffen in 2035 in haar positie op te nemen. Het voorstel van de Commissie ligt op dit moment bij de Raad, die nog een standpunt moet innemen. 

De lidstaten lijken, begrijpelijkerwijs, minder ambitieus te zijn. In opdracht van de Nederlandse regering heeft het RIVM onderzocht wat de doelstellingen in het voorstel voor de herziening van de richtlijn luchtkwaliteit betekenen in Nederland. Uit het rapport blijkt dat er veel maatregelen nodig zijn, inclusief een volledige realisatie van het klimaat- en stikstofbeleid, om in 2030 te voldoen aan de doelstellingen van de Commissie, het zogenaamde Interim Target IV van de WHO-advieswaarden. Daarbij geeft het RIVM ook aan dat heel Nederland op slot zal gaan als we in 2030 willen voldoen aan de doelstelling uit de positie van het EP.  

Afgaand op het rapport van het RIVM blijkt dat het behalen van de WHO-advieswaarden in 2030 of 2035 niet haalbaar is. Daarbij is het momenteel ook nog niet inzichtelijk wat er in 2050 mogelijk is. Vandaar dat wij voorstellen om stapsgewijs toe te werken naar de nieuwe WHO-advieswaarden. Te beginnen met Interim Target IV in 2030. Hiermee kunnen we ieder jaar de luchtkwaliteit verbeteren, zonder dat het gepaard gaat met buitenproportionele maatschappelijke onrust en kosten.