Herziene EU-strategie voor het bedrijfsleven

In maart 2020 presenteerde de Europese Commissie de EU-industriestrategie die de Europese visie op het bedrijfsleven schetst. De presentatie kwam tegelijk met de opkomst van de COVID-19-pandemie en de daaruit voortkomende economische crisis. Door de impact van de pandemie hebben de Europese lidstaten de Commissie in september 2020 verzocht om de strategie te herzien. Nu zijn we een jaar verder en is op 5 mei de herziene industriestrategie gepubliceerd. Wat valt er op?

De herziening van de industriestrategie kan worden beschouwd als een aanvulling op de in maart 2020 gepubliceerde industriestrategie. De Commissie benoemt dat de principes, prioriteiten en acties uit de eerdere strategie nog voldoen. Daarnaast komen de hoofdlijnen, het versnellen van de groene en digitale transities, nog overeen met de versie uit 2020. Wel zijn er onderwerpen die in het nieuwe stuk nadrukkelijk behandeld worden:  de Europese afhankelijkheid van niet-Europese landen, strategische autonomie en de interne markt.

Op het gebied van de interne markt benadrukt de Commissie de nauwe verbondenheid van industriebeleid, interne markt en handelspolitiek. Die kunnen niet los van elkaar worden gezien. De Commissie toont ook aan dat de blokkades van de Interne Markt vanwege Covid vorig jaar een grote impact hebben gehad, niet alleen direct op de economie maar bijvoorbeeld ook op gezondheidsbeleid, omdat productie stil kwam te liggen. Verder doet de Commissie een aantal concrete voorstellen. Zo wordt er onder andere een Single Market Emergency Instrument voorgesteld waarmee het vrij verkeer van goederen, personen en diensten in toekomstige crises gewaarborgd moet worden, zullen er geharmoniseerd standaarden voor diensten in sleutelsectoren komen en wordt er één format van regelgeving gemaakt waardoor personeel zich eenvoudiger binnen de EU kan verplaatsen. Het behouden en versterken van de Europese positie op het terrein van internationale standaardiseringen moet volgens MKB-Nederland en VNO-NCW een prioritaire positie krijgen. De Interne Markt is een van de belangrijkste troeven van de EU en kan worden ingezet om standaarden die aan haar waardenbestel gekoppeld zijn (privacy, carbon border adjustment mechanism, human centered AI, due diligence, mededingingsregels voor big tech) internationaal door te zetten. Dit is extra relevant aangezien China dit moment al bezig is om meer invloed te vergaren op dit gebied door private keurings- en testinstituten over te nemen en zodoende veel technische informatie in handen te krijgen.

Toen de herziening van de strategie werd aangekondigd hebben wij gepleit voor een grotere nadruk op strategische autonomie. We vinden het dan ook goed om te zien dat dit onderwerp opgenomen is in de vernieuwde strategie. De Commissie gaat specifiek in op strategische en industriële afhankelijkheden en capaciteiten van derde landen. Hieruit blijkt dat er 137 importproducten zijn waarbij de EU afhankelijk is van derde landen. Dit zijn voornamelijk grondstoffen, farmaceutische producten en producten gerelateerd aan de groene en digitale transities. Deze producten komen grotendeels uit China, Vietnam en Brazilië. Van de 137 producten zijn er 34 producten zeer kwetsbaar wegens gebrek aan diversificatie- en vervangingsmogelijkheden binnen de EU. De Commissie is momenteel aan het kijken naar mogelijke beleidsmaatregelen om de afhankelijkheden te verminderen. Hier blijven wij natuurlijk nauw bij betrokken.

Wat in de nieuwe industriestrategie ook opvalt is dat er veel expliciete aandacht is voor het mkb. Denk hierbij aan e-commerce, late payment, rekapitaliseren, kapitaalsteun, toegang tot financiering, het ontzorgen van het MKB in de groene en digitale transitie, strategische afhankelijkheden en het ontwikkelen van vaardigheden. Wij hadden daar ook samen met SMEunited nadrukkelijk voor gepleit.

MKB-Nederland en VNO-NCW zijn momenteel bezig om posities in te nemen met betrekking tot deze herziene strategie en het daaruit voortvloeiende beleid.