De Commissie wil afhankelijkheid van kritieke grondstoffen aanpakken

Kritieke grondstoffen zoals kobalt, lithium en grafiet zijn het ‘nieuwe goud’. Deze stoffen zijn essentieel voor de energietransitie omdat zij bijvoorbeeld worden toegepast in windmolens, batterijtechnologie en zonnepanelen. Juist deze grondstoffen kennen een kwetsbare toeleveringsketen, met gevolgen voor de strategische autonomie van de EU. Daar wil de Europese Commissie verandering in brengen.

Naast Russisch gas, riskeert de EU ook andere ongewenste afhankelijkheden

Zelfs in een energiesysteem zonder Russisch gas, riskeert de EU afhankelijk te zijn van essentiële grondstoffen uit derde landen. Zo produceert China ongeveer 90 procent van alle zeldzame aardmetalen en worden stoffen als lithium en kobalt met name in Congo en Chili gedolven. De komende jaren zal de vraag naar deze grondstoffen in fors tempo toenemen. Zo zou de EU voor de productie van batterijen voor o.a. elektrische voertuigen in 2030 tot 18 keer meer lithium nodig kunnen hebben. Om de afhankelijkheid van derde landen te verminderen heeft Ursula von der Leyen tijdens haar State of the Union een ‘Critical Raw Materials Act’ aangekondigd.

De Commissie zet in op grondstofwinning binnen de EU en een duurzame keten

Hoewel de publicatie van het voorstel pas in het eerste kwartaal van 2023 wordt verwacht, heeft de Commissie inmiddels al wel een consultatie opengesteld. Uit de consultatie blijkt dat de Commissie in ieder geval inzet op duurzame grondstoffenwinning binnen Europa. Het versterken van de Europese raffinage-, verwerkings- en recyclingindustrie is ook een onderdeel van de plannen, net als het monitoren van toeleveringsketens om kwetsbaarheden te signaleren. Bovendien wil de Commissie ook inzetten op duurzaamheid, door mogelijk standaarden te stellen en recyclingverplichtingen in te voeren.

Een Critical Raw Materials Act draagt bij aan strategische autonomie en circulariteit

MKB-Nederland en VNO-NCW steunen het opzetten, exploiteren en uitbreiden van duurzame grondstoffenwinning in Europa. Een Critical Raw Materials Act kan daarmee bijdragen aan het bevorderen van strategische autonomie en de energietransitie. Tegelijkertijd kan de EU niet volledig zelfvoorzienend worden. Daarom is het van belang ook het handelsbeleid in te zetten om de toegang tot kritieke grondstoffen te behouden. Eveneens benadrukken wij de noodzaak van betere informatiewinning en kennisdeling op Europees niveau als een belangrijke randvoorwaarde.

Het kabinet werkt momenteel ook aan een nationale grondstoffenstrategie, waarbij wij ook aandacht vragen voor circulariteit, duurzame grondstoffenwinning, kennisdeling en het optimaal benutten van het handelsinstrumentarium. De nationale grondstoffenstrategie wordt naar verwachting voor het eind van het jaar gepubliceerd.

De consultatie over de Europese Critical Raw Materials Act loopt tot 25 november 2022.