Zo houden Nederlandse bedrijven de EU veilig

Defensie moet worden opgekrikt. Daar lijkt de politiek het wel over eens. Maar wist u dat ook Nederlandse bedrijven de EU veilig houden? Met hardware én software? En dit zijn 25 belangrijke spelers op het gebied van defensie.

De nieuwe minister van Defensie heeft een behoorlijke klus. Want dat het Nederlandse leger er niet zo florissant voor staat werd dit jaar wel duidelijk. Het kostte Jeanine Hennis op de valreep nog de kop als minister van Defensie. Ook de Amerikaanse president Donald Trump nam Nederland – niet als enige overigens – op de korrel omdat het al jaren niet de afgesproken norm voor defensie-uitgaven haalt. Dat is belangrijk voor Nederlandse bedrijven, want het ministerie is een belangrijke launching customer. Veel innovaties die wereldwijd geëxporteerd kunnen worden, komen tot stand onder de paraplu van Defensie.

Bijzonderheid van de sector is de waas van geheimzinnigheid. Afnemers praten niet makkelijk over wat zij van wie kopen. Een woordvoerster van de douane, vroeg het intern na, maar: ‘Wij vertellen niet met wie wij werken’. Bij de Nederlandse bedrijven zelf leeft die schroom minder. Menigeen heeft een tabje beveiliging of defensie op de website.

Nederlandse bedrijven investeren in r&d voor defensie

Zo’n 350 Nederlandse bedrijven zeggen actief te zijn op het gebied van productie en export in de defensie- en veiligheidssector. Zij verschaffen werk aan ongeveer 25.000 mensen en exporteren jaarlijks voor ongeveer 3 miljard euro. Uit onderzoek van het bureau Triarii  blijkt dat van de Nederlandse bedrijven die voor defensie werken gemiddeld een derde zich bezig houdt met onderzoek en ontwikkeling. Dat is ongeveer drie keer zoveel als in vergelijkbare Nederlandse bedrijven in andere sectoren.

Nederlandse defensie bedrijven exporteren jaarlijks voor 3 miljard euro

Niet alleen Nederlandse bedrijven leveren een bijdrage aan de beveiliging, ook de Nederlandse onderzoeksinstituten hebben een belangrijke rol. TNO is het bekendste en grootste onderzoeksinstituut dat zich met defensie bezighoudt. Onder andere het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium is betrokken bij de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter.

Voor wie de illustratie groter wil zien: onderaan dit artikel staat een link een printvriendelijke versie

Nederlandse bedrijven houden de EU veilig: 25 belangrijke spelers

Dit zijn toch niet alle bedrijven?Welnee, er zijn er veel meer. Wat te denken van ingenieursbureaus die de ontwerpen maken en toeleveranciers die al dan niet incidenteel halffabricaten leveren. Dit overzicht geeft een idee van de scope van bedrijven die zich op Europees niveau manifesteren als defensie- of veiligheidsbedrijf. Van voertuigen tot surveillancesystemen.

Veilig houden van de EU steeds meer high tech

Opvallend is dat de laatste jaren de nadruk is verschoven van hardware (voertuigen, schepen et cetera) naar software en van defensie (leger) naar beveiliging. Dat is een ontwikkeling waar Nederlandse bedrijven zich wel bij lijken te voelen. Onderzoeksbureau Ecorys becijferde in 2015 dat die ‘nieuwe’ veiligheidsindustrie in de EU een totale jaaromzet van 200 miljard euro wordt behaald en werk biedt aan 4,7 miljoen mensen.

De tijdgeest is ook te merken in de samenwerkingsverbanden waar defensie, onderzoeksinstituten en Nederlandse bedrijven samenwerken. Zo is er in Gilze-Rije een field lab voor onderzoek en onderhoud van helikopters en met internetbeveiligingsbedrijf Fox-IT wordt gewerkt aan de legerbasis van de toekomst.

Verschuiving naar high tech ligt Nederlandse bedrijven wel

Hier concurreren defensie bedrijven mee: Franse wc-potten staatsgeheim

Die toekomst van de Nederlandse defensie- en veiligheidssector hangt voor een groot deel af van de EU. In Brussel zijn al lang verkenningen gaande voor meer afstemming, samenwerking en coördinatie van defensieaankopen en inzet. Datzelfde geldt voor de bewaking van de buitengrenzen in de EU. En voor Nederlandse bedrijven valt er nog veel te verbeteren. De interne Europese markt voor defensie is ingewikkeld en verre van open, zoals ook (inmiddels) oud-minister van Defensie Hennis wat gefrustreerd constateerde in een interview in Forum. Voor veel landen is alles wat te maken heeft met defensie per definitie vertrouwelijk en alleen toegankelijk voor de eigen industrie. Zodat het de vraag is wanneer Macron de toiletten in de Franse kazernes niet meer ziet als staatsgeheim, maar als een openbare Europese aanbesteding.

Hoeveel geld gaat er naar veiligheid?Grensbewaking & defensie van de EU:  4,4 miljard euro, waarvan ongeveer 70 miljoen door NL. Frontex kost landen in de EU ruim 250 miljoen euro
Nederlandse uitgaven grensbewaking & defensie 2018: 280 miljoen aan contraterrorisme en Nationaal veiligheidsbeleid (ministerie Justitie en Veiligheid) en ruim 330 miljoen aan internationale veiligheid (ministerie van Defensie)
Nederlandse uitgaven aan internetveiligheid: ruim 100 miljoen euro (ministerie van Defensie)

EU grensbewakers Frontex opgeleid in NederlandIn 2011 opende toenmalig minister Hillen van Defensie het Border Security Training Centre (BSTC) op Schiphol, waar de Koninklijke Marechaussee voor grenswachters uit de EU opleidt voor Frontex. Dat Europese agentschap coördineert de bewaking van de buitengrenzen in de EU. Inmiddels is het trainingscentrum gevestigd in de Koningin Máximakazerne bij Badhoevedorp. Het BSTC is ook betrokken bij de door Frontex en enkele academies en universiteiten opgezette European Joint Master’s programme in Strategic Border Management. In Nederland wordt deze opleiding gegeven aan de Nederlandse Defensie Academie.