Wist u dat Suiker Unie de grootste producent van biogas is?

‘Suiker Unie rijdt op eigen groen gas!’ staat er trots op de bedrijfswagens. Geen willekeurig biogas, maar een restproduct van de eigen suikerproductie. Bedrijfswagens, en ook 12 suikertrucks, die op ‘eigen brandstof’ rijden: hoe duurzaam wil je het hebben? Directeur productie, Bram Fetter, ziet er persoonlijk op toe dat er geen snipper van de suikerbiet ongebruikt blijft. Maar wat als je dat wel wilt, maar het van de wet niet mag?

Thuis kookt en rijdt hij elektrisch en heeft hij plannen voor zonnepanelen. Maar Bram Fetter maakt zich geen illusies: alles wat hij in zijn woonomgeving doet, is peanuts vergeleken bij wat hij als productie directeur bij Suiker Unie kan bewerkstelligen. De ambities: in 2050 moet het bedrijf helemaal energieneutraal zijn. Een bijzonder bijproduct van de verduurzaming is dat de suikerfabriek steeds meer omzet uit andere producten gaat halen. Fetter voorspelt: ‘In 2025 zal een kwart van de omzet uit biobased materialen – zoals bioplastics en vezels – komen.’

#Hoedan?Energie besparen: prima. Maar wat doet het bedrijfsleven dan? Hoe worden energieslurpers energiezuinig, wordt fossiele brandstof vervangen door een duurzame variant en de uitstoot van CO2 echt gedecimeerd? In een korte serie onder de naam #Hoedan brengt Forum in beeld hoe ondernemers dat voor elkaar krijgen. En wat het ze allemaal kost. In de eerste aflevering: de bouw met Harold van Rooijen van de Nijmeegse KlokGroep – energieneutraal bouwen: ‘We moet íets doen, maar het tempo is killing’. In deel 2 baksteenfabrikant Jasper Vos: Van het gas af – deze baksteenfabrikant wil wel, maar hoe dan? En in deel 3 Richard ter Laak van orchideeënkwekerij Ter Laak Orchids: Minder CO2? Hoe deze orchideeënkwekerij daarmee worstelt.

Wat groen gas betreft, is Suiker Unie inmiddels de grootste producent van Nederland. Ambitie is het probleem dus niet. Maar niet elke duurzaamheidsmaatregel past bij elk bedrijf. ‘Van het Gronings gas af’, was voor Suiker Unie problematisch. Fetter: ‘Dat minister Wiebes bedrijven versneld van het Gronings gas af wil krijgen, snap ik, maar de overstap naar hoogcalorisch gas was voor Suiker Unie geen logische investering.’ Met z’n gasverbruik van 60 miljoen kuub per jaar per fabriek hoort Suiker Unie nét niet bij de echte grootverbruikers die vaak meer dan 100 miljoen kuub per jaar verstoken. Gelukkig is er door de minister uiteindelijk voor gekozen om alleen de écht grote bedrijven om te laten bouwen naar hoogcalorisch gas.

‘Van het Gronings gas af: oké. Maar het alternatief moet wel een logische investering zijn’

Verduurzaming van het productieproces

Bram Fetter richt zich liever op verduurzaming van het productieproces. En het tempo waarin Suiker Unie dit tot nu toe realiseert, is niet kinderachtig. Tussen 1990 en nu heeft het bedrijf al 50 procent energie bespaard. Onder meer door verregaande optimalisatie van processen, maar ook door zogenoemde ‘meertrapsverdamping’ en thermocompressie waardoor er door hergebruik van stoom met een fractie van de normaal benodigde hoeveelheid energie water kan worden ingedampt (1 ton stoom voor 7 ton water). 

Helemaal sluitend kan Fetter de suikerkringloop nu nog niet maken. Zo kan hij het digestaat, het restproduct van de biogasproductie (‘de drab’) niet goed kwijt. ‘Het zou heel goed als mest gebruikt kunnen worden zodat de waardevolle nutriënten uit de suikerbiet weer teruggegeven worden aan het land, maar de wetgeving staat niet toe dat wij dit uitrijden over het land.’ Hierin vindt Fetter de Nederlandse en Europese overheid nogal rigide: ‘Men wil immers tegelijkertijd graag dat bedrijven de kringloop sluiten. Voor een circulaire economie is er ook circulaire regelgeving nodig.’

Uitstoot van broeikasgas omlaag

De uitstoot van broeikasgassen dient in 2030 met 49 procent te zijn gedaald ten opzichte van 1990. Suiker Unie is goed op weg om energie te besparen en uitstoot te verminderen. ‘Maar als je net als wij al heel veel hebt bespaard in de afgelopen periode, dan kun je er wel van uitgaan dat de extra besparingen steeds moeilijker en duurder zullen worden. We kunnen nog even vooruit met de bestaande technologie, maar we zullen ook naar doorbraaktechnologie toe moeten. Dan ben je zó tien jaar verder.’ Aan de klimaattafels vond Bram Fetter de overheid te weinig de regie nemen. ‘Men had zoiets van: ‘laat het maar gebeuren, we zien wel wat eruit komt’. Maar daarmee komen we er niet.’ Inzetten op doorbraaktechnologie en innovaties vergt duidelijke keuzes vanuit de overheid.

‘onze suikerindustrie is de energiezuinigste van europa. straks worden we gestraft voor onze voorsprong’ 

CO2-heffing baart zorgen

Ook de voorgenomen CO2-heffing baart Fetter zorgen. ‘Als suikerindustrie zijn wij de energiezuinigste van Europa. In Duitsland draaien de bedrijven op bruinkool, in België op steenkool. Die hebben een veel slechtere footprint dan wij. Maar we zitten wél allemaal in hetzelfde emissiehandelssysteem (ETS). Daarin is de benchmark nog altijd niet CO2-uitstoot per ton suiker. Dat is echt een grote zorg. En daar komt dan misschien ook nog een CO2-heffing in Nederland bovenop. We moeten echt uitkijken dat we niet gestraft worden voor onze voorsprong. Wat heb je eraan als wij er straks niet meer zijn en de productie naar Duitsland en België verschuift?’ Het is niet zo dat de concurrentie zó moordend is dat Suiker Unie nu al de hete adem van de ‘viezere concurrenten’ in de nek voelt. Fetter: ‘We zijn streetwise en ondernemend genoeg en gelukkig vindt een aantal grote klanten onze lage CO2-footprint en voorsprong in circulariteit juist belangrijk.’

Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

De 50 procent energiebesparing sinds 1990 heeft Suiker Unie meer dan 100 miljoen aan investeringen gekost.

Nieuwsgierig geworden hoe suiker wordt gemaakt? Bekijk dan dit filmpje