Lerarentekort in het technisch vmbo? Zo lossen we dat op. Deel 2

De komende jaren loopt het lerarentekort op. Steeds minder kandidaten voor de lerarenopleiding en een sterk vergrijsd lerarencorps. Wie staat er straks dan voor de klas? Rutger van der Graaf! Hij ging als lasser de hele wereld over en is nu docent. Maar die overstap werd hem niet gemakkelijk gemaakt. Dit is zijn verhaal.

‘Vaak vragen leerlingen me: meneer, bent u nou docent? Nee zeg ik dan, ik ben lasser. Al 23 jaar’, zegt Rutger van der Graaf, docent PIE aan het Teylingen College KTS in Voorhout én lasser. ‘Ik heb in de scheepsbouw en als beroepsduiker de hele wereld gezien, van de Zuidpool tot Abu Dhabi. Daar hebben leerlingen respect voor merk ik, ze kijken tegen me op. Met mensen omgaan is sowieso geen probleem voor mij: op schepen heb ik tien, twintig man aangestuurd uit alle windhoeken van de aardbol.’

Forum publiceert de komende twee weken een kleine serie portretten van vmbo-docenten met een praktijk achtergrond. Vandaag deel 2, Rutger van der Graaf. Eerder verscheen al het portret van Tom Biegstraaten (docent én bouwkundige) en binnenkort die van Jean Jacques Menanteau (docent en meesterkok). Seintje krijgen als deel 3 verschijnt? Abonneer je dan op Forum Alert.

‘Sinds een paar maanden val ik in voor een docent met zwangerschapsverlof. Wat er hierna gaat gebeuren, weet ik niet. Het liefst word ik fulltime docent. Niet voor het geld: dat is minder dan in het bedrijfsleven. Maar ik heb geen papieren. Kijk, ik ben heel goed met mijn handen, ook best slim, maar ik heb nooit mijn school afgemaakt. Zo’n lerarenopleiding ga ik wel halen, maar mijn Nederlands is niet goed genoeg. Dus zal ik wel wat bijscholing nodig hebben voor het toelatingsexamen. Bovendien: je kunt wel een papiertje halen, maar dat betekent niet dat je kunt lesgeven.’

‘tijdens een sollicitatie is dat papiertje heilig. maar lassen leer je niet uit een boek’

‘Als leerlingen een werkstuk hebben gemaakt, kan ik exact zien waar de lasfouten zitten. Iemand die geen werkervaring heeft in de metaal, kan dat vaak niet. Lassen leer je nou eenmaal niet uit een boek. Toch is zo’n lerarenopleiding heilig tijdens een sollicitatie. Je werkervaring telt misschien voor 20 procent, de rest is toch dat papiertje. Een cursus puur om nog beter te worden in doceren, dat lijkt me wel wat. Maar niet al die poespas eromheen.’
‘De regering roept wel dat er te weinig techniekdocenten zijn, maar doe er dan ook echt wat aan. Ik vind ook dat er meer vrouwelijke docenten in de techniek moeten komen. Weet je wat TIG-lassen is? Vrouwen zijn daar dus veel beter in.’

De tekst van het artikel gaat na de foto verder:  

Hoe zit het nou met omscholen tot leraar?Voor het vmbo is praktijkervaring van levensbelang. Je zou dus zeggen docenten met passie voor het vak én met ervaring uit de praktijk, daar knijpt het vmbo de handen voor dicht. En dat is ook zo. Maar helaas wordt het vaklui die een overstap willen maken van het bedrijfsleven naar het onderwijs – of beide willen combineren – lastig gemaakt. De zogenoemde hybride docent mag naast zijn of haar werk in het bedrijfsleven (maar) maximaal 4 uur onderwijs geven en moet begeleid worden door een docent met onderwijsbevoegdheid. Wie meer uren wil lesgeven, moet zijn bevoegdheid halen. In praktijk is dat voor veel mensen lastig. Een lerarenopleiding duurt 4 jaar en kan niet verkort worden gevolgd. Voor zijinstromers met veel ervaring in het bedrijfsleven die in de vmbo-profielen bouwen, wonen en interieur, produceren, installeren en energie, mobiliteit en transport of horeca, bakkerij en recreatie willen lesgeven, kan een uitzondering gemaakt worden. Van docenten voor die profielen wordt zowel hbo- denk- en leerniveau als een mbo 3 of 4 diploma gevraagd. Over dat laatste diploma beschikken veel vakbekwame ambachtslieden niet. Of ze hebben een diploma dat niet in Nederland wordt erkend. 

Lerarentekort technisch vmbo loopt verder opHet vinden van vakbekwame docenten is, naast onvoldoende geld voor investeringen en het dalende aantal leerlingen, één van de grootste uitdagingen van het technisch vmbo. Het aantal inschrijvingen voor de lerarenopleiding loopt al jaren terug. Daar komt bij dat het onderwijs sterk vergrijsd is, ook in het vmbo. Het beroepsonderwijs is nu vooral aangewezen op het bedrijfsleven, maar dat biedt nauwelijks soelaas. De lerarenopleiding eist dat studenten minimaal een mbo 4-opleiding hebben.