Werkgevers en scholen trekken aan de bel: door de coronacrisis dreigt er een tekort te ontstaan aan leerwerkbanen voor mbo-studenten. Maar nu geen leerwerkplek betekent een verloren generatie bbl studenten en straks (weer) tekorten op arbeidsmarkt. Zo lukte het deze ondernemers toch om leerlingen op te leiden.
Het is helaas feit: de eerste banen die sneuvelen in een economische crisis, zijn vaak leerbanen. Kasper Burgy, directeur van restauratiebedrijf Burgy uit Leiden, kan erover meepraten. Als restauratiebouwer staat de economische crisis van 2008 hem nog glashelder voor ogen. 'Destijds was het inhuren van zzp'er met 20 jaar ervaring, inclusief eigen bus en gereedschap, goedkoper dan het aannemen van een mbo-student die je dan ook nog eens helemaal zelf moest opleiden', herinnert hij zich. 'Veel ondernemers hebben er toen voor gekozen om geen jongeren meer op te leiden en te gaan voor de weg van de minste weerstand. En ja, geef ze eens ongelijk. Een leerling moet je nog alles van a tot z leren, terwijl een zzp'er gelijk aan het werk kan.' Op zijn zachtst gezegd is dat jammer: 75 procent van de mbo-studenten blijft werken bij het bedrijf waar ze worden opgeleid. Leerbanen zijn dus, kortom, cruciaal voor een goed functionerende arbeidsmarkt.
Blijf die leerwerkplek aanbiedenOndernemers, blijf leerbanen aanbieden en zorg daarmee voor een goed werkende arbeidsmarkt. Aldus de SBB, de samenwerkingsorganisatie voor beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Dat het niet voor alle ondernemers gemakkelijk zal zijn een leerwerkplek te realiseren, begrijpt de organisatie wel. Maar wist je dat ondernemers met omzetverlies door de coronacrisis ook voor bbl-studenten met een arbeidsovereenkomst gebruik kunnen maken van de NOW-regeling? De organisatie maakte een actieplan om te zorgen dat iedere mbo-student ook komend studiejaar een baan heeft. Dat vind je hier.
De ondernemer zat destijds in het bestuur van Bouwmensen: een coöperatieve vereniging van bouw- en infraopleidingsbedrijven, die leerlingen plaatst bij bedrijven en hen zo een stukje administratie en regelwerk uit handen neemt. Bovendien een mooie manier om jongeren ook op te leiden in de 'koude maanden'. En vond iemand zijn plek niet, dan werd hij of zij geplaatst bij een andere ondernemer. 'Zo werd voorkomen dat we jongeren kwijtraakten aan bijvoorbeeld het slachthuis of de stratenmakerij. Maar in de crisis was Bouwmensen op een haartje na failliet', zegt Burgy. 'Geen enkel bedrijf wilde meer leerlingen hebben.'
'als ik in de vorige crisis niemand had opgeleid, had ik nu geen jongens met ervaring'
Tja, en toen was de crisis afgelopen. De bouw kreeg een schreeuwend tekort aan mensen en zzp'ers werkten niet meer tegen de lagere uurtarieven. Burgy: 'Dan heb je als ondernemer een heel groot probleem. Een probleem dat ik niet heb, want ik ben altijd jonge mensen blijven opleiden. Als ik in 2008 niemand meer had opgeleid, had ik geen jongens gehad met 10 jaar ervaring zoals nu.' Want het restauratievak, vindt Burgy, dat leer je niet op school. 'Kijk, ik geloof in mensen. En het opbouwen van duurzame relaties. Een crisis gaat weer voorbij. Dit is een familiebedrijf, ik zie de jongens die voor ons werken als mijn neefjes.' Niet voor niks leiden zijn mensen 25 bbl-studenten op in 't bedrijf. En die horen er gewoon bij. 'Het zijn geen inhuurkrachten, maar echte Burgy-timmermannen.'
Leerwerkplek: het aanbod daalt tijdens coronacrisis
Nou goed, nu is het niet zo dat andere ondernemers per se niet willen, maar ze hebben het wel lastig. Door de coronacrisis moesten horeca, theaters, sportscholen tijdelijk de deuren sluiten. Vliegtuigen bleven aan de grond. Leid dan maar eens een leerling op. En dat is te merken aan het aanbod van leerwerkplekken. 'Per 2 juni is er voor mbo-studenten een tekort van meer dan 19.000 stages en leerbanen', zegt Martijn van Blitterswijk van de SBB, de organisatie van leerwerkbedrijven. Het effect is er ook nu al: het aantal mbo-studenten dat in mei 2020 met een stage of leerbaan van start ging, ligt zo'n 60 procent lager dan in mei 2019, becijferde de organisatie.
'er is inmiddels een tekort van meer dan 19.000 stagen en leerbanen'
De grootste tekorten zijn gemeld in de branches orde en veiligheid, gevolgd door welzijn en retail. De procesindustrie, infra en de bouw laten nog geen tekorten zien, maar die hebben meer last van een naijleffect van een crisis. Of het deze keer beter in de bouw zal gaan dan in 2008? Kasper Burgy weet dat nog niet zo zeker. 'Het lerend vermogen van de maatschappij is niet zo groot', zegt de bouwondernemer. 'Fouten uit het verleden worden vaak herhaald. Het is volgens mij sowieso een trend in de bouw om steeds meer klussen uit te besteden aan anderen en minder zelf te doen. Ik leid mijn bedrijf een beetje ouderwets – al is dat inmiddels misschien juist wel weer modern. En blijf dat doen. Mét leerlingen.'
Leerbanen blijven een must, ook tijdens corona
Datzelfde voornemen heeft Hannelore Schellevis, franchisenemer van Ami Kappers. Ze heeft vijf kapsalons in de regio Zwolle. De afgelopen weken hebben de kappers in haar salons kei- en keihard gewerkt om alle klanten van hun 'corona-kapsel' af te helpen. 'De meiden hebben veel overuren gedraaid', zegt Schellevis. 'Maar we halen natuurlijk niet zomaar in wat we in maart en april aan inkomsten gemist hebben.'
