Impact Brexit op de Nederlandse douane? 'Dit is een mega-operatie'

Over precies 1 jaar is het zover: de Brexit. Voor ondernemers die handelen met het Verenigd Koninkrijk verandert er heel veel. En precies daarover – de impact Brexit – maken zij zich zorgen: staan ze straks gewoon weer uren in de rij voor de grens? Bert Wiersema (Nederlandse douane): ‘De Brexit is een mega-operatie voor ons.’

 

De impact van de Brexit moet enorm zijn voor de Nederlandse douane. Hoe stoomt u de douane op tijd klaar?

‘De Nederlandse douane heeft een reputatie van echte doeners. En ik ben van plan om dat waar te maken. Voor de goede orde: we hebben eerder al voor hete vuren gestaan, hoor. Denk bijvoorbeeld aan de vogelgriep of de MKZ-crisis of de radioactief besmette containers uit Fukushima. Maar ik geef toe dat dit de grootste operatie is tot nu toe, de impact van de Brexit is groot: we komen zo’n 900 mensen tekort, die we moeten gaan werven én opleiden. En dat is niet het enige: er moet nieuwe huisvesting komen, de ict moet helemaal in orde zijn om straks zoveel mogelijk digitaal te kunnen doen. We moeten ons, kortom, voorbereiden op een nieuwe landgrens.’

 

Over een jaar is het zover: de Brexit. Bent u wel op tijd begonnen?

‘Zodra de artikel 50-procedure werd gestart, zijn we onmiddellijk gaan berekenen wat er nodig is. Zo’n 35.000 bedrijven die op dit moment nog totaal onbekend zijn met douaneprocedures handelen met het Verenigd Koninkrijk, het aantal aangiftes gaat met zo’n 20 tot 30 procent omhoog. In die berekeningen zijn we uitgegaan van het scenario van een harde Brexit, dus zonder handelsakkoorden met Nederland. Door het kabinet is dat ook serieus opgepakt en de impact van de Brexit zit goed tussen de oren. Ik ben blij dat het kabinet budget ter beschikking heeft gesteld. We hebben berekend wat we nodig hebben en dat ook gekregen. Dus ik kan niet anders dan tevreden zijn met de manier waarop de minister en de staatssecretaris hiermee zijn omgegaan. Nu is het vooral zaak dat we aan de slag gaan. En ja, we hebben weinig tijd, maar we gaan ervoor zorgen dat we zoveel als mogelijk klaar zijn.’

 

‘Maak je liever druk over de Britse douane’

 

Best lastig, mensen werven voor de Nederlandse douane met deze krappe arbeidsmarkt. Toch?

‘We hadden na 24 uur al 10.000 hits op onze website met vacatures toen in het nieuws kwam dat we zouden gaan werven. Begin maart zijn onze nieuwe vacatures live gegaan en zowel op de vacatures op mbo- als op hbo-niveau hebben we al veel sollicitaties binnen. Ik merk dat de Nederlandse douane in trek is. Van de krapte op de arbeidsmarkt hebben we dus geen last. Neemt niet weg dat het allemaal goed geregeld moet worden want het is een immense klus om iedereen goed op te leiden. En ik weet ook niet of het lukt om álle 900 mensen op tijd klaar te hebben voor de Nederlandse douane, maar we komen een heel eind. Op 1 april start er bij ons een programmadirecteur die onderdeel gaat uitmaken van het managementteam en behalve het personeel, zich ook gaat buigen over huisvesting, ict en alle technische processen.’

 

Toch zijn er ondernemers met zorgen over enorme rijen voor de grens. Wat wilt u zeggen tegen zo’n ondernemer?

‘Hendrik Colijn zei tijdens de jaren dertig: gaat u maar rustig slapen. Dát zeg ik dus niet. We werken hier heel hard aan. Maar ik vind wel dat het bedrijfsleven zich ook moet inspannen en gelukkig gebeurt dat ook, bijvoorbeeld met voorlichting over wat er straks gaat veranderen als de Brexit een feit is. En dat is nodig: er zijn 35.000 bedrijven die nog nooit met de Nederlandse douane van doen hebben gehad. Elk bedrijf moet zich gaan afvragen wat er straks verandert bij het importeren of exporteren. Nu moeten alle chauffeurs een geldig paspoort en soms zelfs een geldig visum hebben van buiten de EU, maar straks moeten er ook geldige douanedocumenten bij de lading zitten. Van te voren kan er digitaal uitvoeraangifte worden gedaan. Ik wil maar zeggen: er zullen zeker geen enorme rijen ontstaan, maar dat kan alleen als ondernemers zich óók heel goed voorbereiden op de Brexit.’

 

‘Gaat u maar rustig slapen? Dat zeg ik dus niet’

 

Bereiden andere Europese collega’s zich ook goed voor?

‘We trekken heel nauw op met de landen wiens bedrijven straks ook massaal aangifte moeten gaan doen voor de goederenstroom van en naar de UK: Frankrijk, Duitsland en België. Dat is ook belangrijk voor Nederlandse ondernemers die van en naar Engeland door die landen heen transporteren. Van te voren hebben we met hen gekeken hoe we nou het best konden berekenen wat er allemaal gaat veranderen en hoe je dat het beste aanpakt. Overigens zijn wij als eerste gaan kijken wat er straks allemaal nodig is. Ik maak me wel zorgen over de douane in het Verenigde Koninkrijk. Bij ons gaat het om een stijging van 20 tot 30 procent aan goederenstromen die met de douane krijgt te maken, maar de impact van de Brexit aan de andere kant van de Noordzee is driedubbel omdat zij natuurlijk met een veelvoud aan landen handelen. Dat maakt het probleem ongeveer tien keer zo groot. Kijk, mijn taak is om het hier goed te regelen, met het bedrijfsleven, met ferry-operators, met de overheid. Dan hoop ik dat zij hetzelfde doen.’