Hoe streng is het GroenLinks van Jesse Klaver voor ondernemers?

Beste Jesse, Je wilt een systeemverandering en om die erdoor te krijgen ben je bereid om het kabinet in te gaan. Veel dingen, zoals onze energiehuishouding, moeten inderdaad anders, maar of het zo rigoureus moet? Ondernemers willen wel graag de tijd krijgen om de omslag te maken.

Helder groen en modern links: zo omschrijf je het verkiezingsprogramma van GroenLinks. Je kunt de reacties van de ‘gevestigde orde’ al dromen: ‘Het klinkt mooi, maar het kan niet!’ Onder die gevestigde orde schaar je grote bedrijven. Die krijgen het nogal voor hun kiezen in jullie programma. Dat is jammer, want – anders dan jullie denken – ook grote (en kleine) bedrijven zijn bezig met verduurzaming en houden rekening met hun maatschappelijke omgeving. 

Dat jullie de positie van arbeidsmigranten willen versterken, is iets wat ondernemers onderschrijven. Ook om sowieso misstanden op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Verder wil je dat bedrijven transparant zijn over hun belastingen: ook prima. Maar je wilt een aantal dingen ook echt anders dan wij. Weg met de marktwerking in de zorg. Een ‘verhuisboete’ voor multinationals die uit Nederland vertrekken. Een nationale CO2-heffing bovenop de bestaande Europese heffing. Dat zijn voorstellen die doorschieten in de ogen van ondernemers.

Drie goede plannen uit het verkiezingsprogramma van GroenLinks

Positie arbeidsmigranten versterken

Arbeidsmigranten voorzien in een behoefte van werkgevers. Zij doen werk waarvoor bedrijven geen of moeilijk andere arbeidskrachten kunnen vinden. Die arbeidsmigranten moeten hier onder goede omstandigheden kunnen werken en wonen. Uitbuiting in welke vorm ook moet worden bestreden. Want niet alleen de arbeidsmigranten zelf zijn daar de dupe van, maar ook werkgevers die hun zaakjes wél goed op orde hebben. GroenLinks stelt voor dat de gemeenten waar arbeidsmigranten werken, voor fatsoenlijke huisvesting moeten zorgen. Dat is een goed plan. Op die manier kunnen ook situaties worden vermeden waarbij overlast voor de buurt ontstaat, of frictie tussen arbeidsmigranten en andere bewoners.

Positief is ook dat GroenLinks meer mogelijkheden wil creëren voor arbeidsmigratie van buiten de Europese Unie. Want ook binnen de EU kunnen werkgevers niet altijd de gewenste arbeidskrachten vinden. Via overeenkomsten met herkomstlanden kunnen – zoals GroenLinks voorstelt – afspraken worden gemaakt over het aantal en type arbeidskrachten dat nodig is. Waarbij ook gekeken wordt naar de behoefte aan arbeid in het herkomstland zelf. Zodat er geen brain– of handdrain ontstaat.

Pak misstanden arbeidsmigranten met urgentie aan. Zo reageren VNO-NCW en MKB-Nederland op het advies van het ‘Aanjaagteam’ van Emile Roemer.

Misstanden op arbeidsmarkt aanpakken

Ook elders op de arbeidsmarkt moeten misstanden worden aangepakt. Ondernemers die goed werkgeverschap laten zien, zien zich geconfronteerd met concurrenten die het niet zo nauw nemen en zo goedkoper uit zijn. Mogelijk leidt dit tot strenge wetgeving daartegen die ook bonafide ondernemers treft. Dus is het een goede zaak dat GroenLinks wil investeren in de inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ook moet de samenwerking tussen inspectie, Belastingdienst, UWV en Kamer van Koophandel beter. Prima,  gerichte actie is beter dan instanties die langs elkaar heen werken. Dat scheelt ook in de ‘overlast’ voor bedrijven die worden geïnspecteerd. De samenwerking zou nóg beter kunnen als werkgeversorganisaties daarbij worden betrokken.

Betere samenwerking en meer kennis bij de inspectie: die aanpak heeft meer effect dan het steeds maar verhogen van boetes. Want daar wil nog wel eens wat bij misgaan. En zie dan je geld maar terug te halen als bedrijf dat ten onrechte beboet is.

Lees ook dit artikel: Meer handhaving, minder regels: ‘Pak de slechte ondernemers nou aan’

Transparant over belastingen

Van niet alle belastingvoorstellen van GroenLinks worden we enthousiast, vooral niet als ze het bedrijfsleven treffen. Maar met dit voorstel kunnen we wel wat: grote bedrijven worden verplicht om in elk land waar ze actief zijn publiekelijk te rapporteren over de belasting die ze betalen, en de subsidies die ze krijgen. Nou zien we een verplichting niet meteen zitten, maar dat zou wel het eindpunt kunnen zijn van een pad dat we op gaan. Een pad van transparantie en tax governance. Want het maatschappelijk debat over belastingen heeft bedrijven nóg bewuster gemaakt van de noodzaak om meer en beter te communiceren over eigen gedrag en strategie rondom belastingen. Veel ondernemingen zijn daar al ver mee en rapporteren erover. Grote ondernemingen doen dat ook in toenemende mate over hun wereldwijde belastingpositie. Om nog meer bedrijven daarin mee te krijgen, zou een tax governance code ontwikkeld kunnen worden. Nederland kan hiermee internationaal de toon zetten.

De gegevens over subsidieverstrekking op nationaal en Europees niveau zijn overigens al openbaar.

Lees ook dit nieuwsbericht: Bedrijfsleven wil voortouw nemen bij ontwikkeling van tax governance code

Drie minder goede plannen van GroenLinks

Haal het zorgstelsel niet overhoop

‘We schaffen de marktwerking in de zorg af’, klinkt het ferm in het verkiezingsprogramma van GroenLinks. Als het aan deze partij ligt, worden de zorgverzekeraars omgevormd tot ‘publieke zorgfondsen’. Die stellen samen met patiëntenorganisaties, zorgaanbieders en beroepsgroepen in elke regio één zorgplan met zorgbudget op. Het is jammer dat GroenLinks de discussie op deze manier terugbrengt tot een vraagstuk van marktwerking: willen we meer of minder? Nederland heeft een internationaal hoog aangeschreven zorgstelsel. Dat is publiekprivaat en solidair. Iedere Nederlander heeft toegang tot betaalbare zorg van goede kwaliteit.

Het is bovendien een misverstand om te denken dat je de zorg per regio kunt regelen. Patiënten kunnen vaak beter af zijn bij een gespecialiseerde zorgaanbieder in een andere regio. Het plan van GroenLinks zou meer kapot maken dan ons lief is.

Hoe de zorg dan wél verbeteren? ‘Zet digitalisering zorg door in nieuwe kabinetsperiode’

Wie is Jesse Klaver?Jesse Klaver (34) is de jongste lijsttrekker van deze verkiezingen. Na de Vrije School studeerde hij social work aan de Avans Hogeschool in Den Bosch. In zijn studententijd werd hij voorzitter van DWARS, de jongerenorganisatie van GroenLinks, en vervolgens voorzitter van CNV Jongeren. In 2010 kwam Klaver de Tweede Kamer binnen en 5 jaar later volgde hij Bram van Ojik op als fractievoorzitter. Klaver noemt zichzelf de meest progressieve oppositieleider in de Kamer en verzet zich tegen wat hij het ‘economisme’ noemt, waarin alles wordt teruggebracht tot een economische kwestie. Zijn missie: streven naar een gezonde, gelijkwaardige, vredige wereld. 

Verhuisboete raakt hele economie

Op zich is het positief te noemen dat GroenLinks in het verkiezingsprogramma aangeeft multinationals in Nederland te willen houden. Want grote, internationaal opererende bedrijven voelen zich namelijk niet altijd welkom in (politiek) Nederland. De manier waarop Klaver en de zijnen dat willen doen, stuit wél tegen de borst. Het is inmiddels de ‘verhuisboete’ of de ‘exitheffing’ gaan heten: het wetsvoorstel dat regelt dat aandeelhouders een naheffing van de dividendbelasting aan de broek krijgen als een bedrijf naar een land zonder dividendbelasting verhuist. Zoals Unilever van plan is. Die naheffing kan nogal oplopen, aangezien die gericht is op alle winst die nog in het bedrijf is – maar nog niet uitgekeerd (vanaf de oprichting!). Dat geldt voor verhuizingen vanaf september 2020.

Het voorstel slaat op vele punten de plank mis. Zo beschikt Nederland bijvoorbeeld al over een exitheffing voor de winstbelasting in het geval een bedrijf zijn activiteiten verplaatst. Daarnaast schaadt het voorstel de aantrekkelijkheid van Nederland voor buitenlandse investeerders en voor Nederlandse bedrijven die willen doorgroeien tot de multinationals van morgen. En die wil GroenLinks toch ook niet kwijt?

De Raad van State liet al niet veel over van het voorstel, dat niettemin door GroenLinks is ingediend. Het is te hopen dat het bij een vermelding in het verkiezingsprogramma blijft.

Lees ook deze column: Kabinet, schep duidelijkheid over de verhuisboete voor bedrijven

Extra CO2-heffing betekent banenverlies

Klimaatverandering kent geen grenzen, en dat geldt ook voor de uitstoot van CO2. Voor het klimaat maakt het immers weinig uit wáár CO2 wordt uitgestoten. Daarom is het geen goed idee van GroenLinks om een nationale CO2-belasting in te voeren die bovenop de huidige Europese heffing komt. GroenLinks vindt die heffing te laag en wil met een extra heffing alternatieven voor fossiele energie aantrekkelijker maken. Een nobel streven, maar een verkeerd middel. Want ook bedrijven kijken verder dan de landsgrenzen. Als Nederland door zo’n extra heffing minder aantrekkelijk wordt voor bedrijven, zullen ze voor nieuwe investeringen naar andere landen omkijken. Daarom is de Europese heffing juist goed: die voert de druk op klimaatvriendelijke investeringen stevig op en creëert een gelijk speelveld voor Europese bedrijven.

Als alleen in Nederland daarboven op nog een nationale heffing komt, knapt bij een aantal bedrijven waarschijnlijk het touwtje en bestaat het risico dat zij uit Nederland wegtrekken. En dan verhuizen de Nederlandse werknemers niet mee. Dus gaat dit ten koste van de werkgelegenheid, het meest waarschijnlijk in gebieden waar toch al niet zoveel ander werk te vinden is. Mogelijk vestigen die bedrijven zich ook nog eens in landen zónder CO2-heffing. Beseft GroenLinks dit wel? Zo wordt de wereld warmer en Nederland armer.

Energiebesparing (en dus minder CO2-uitstoot) is nog niet zo gemakkelijk. Zo leert dit artikel over een papierfabriek.

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Verkiezingsprogramma’s langs de meetlat van ondernemersIn de aanloop naar de verkiezingen van 17 maart analyseert opinieblad Forum de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen die nu een coalitie vormen en de volgens de peilingen andere grootste partijen: VVD, D66, CDA en CU en PvdA, GroenLinks, SP en PVV. Volg de wekelijkse serie via www.vno-ncw.nl/forum