Henri Bontenbal (CDA): ‘Dit land heeft een toekomstvisie nodig’

Het CDA heeft in Henri Bontenbal een nieuwe leider. De 40-jarige Rotterdammer licht in de podcast Haagse Bluf van VNO-NCW toe wat hij voor het bedrijfsleven gaat doen én wat hij van hen verwacht. ‘Ondernemers zijn er niet alleen voor zichzelf.’

Hij was op vakantie in Italië toen het telefoontje kwam of hij de kar wilde trekken. Sindsdien is het ‘een gekke rollercoaster’ waarin Henri Bontenbal het CDA opnieuw op de kaart moet zetten. Hij was nog maar twee jaar actief als Kamerlid en had naar eigen zeggen geen ambitie om lijsttrekker te worden. ‘Ik heb dertien jaar in de energiesector gewerkt en ik wilde de beste energiewoordvoerder van de Tweede Kamer worden.’ Hij denkt er in geslaagd te zijn het CDA een ‘groen profiel te geven’. Nu moet hij de partij weer op de rails krijgen. Bontenbal omschrijft het zelf als ‘elke dag heel hard werken en ook heel erg leuk’, maar de nood is hoog. Het CDA staat op een schamele vijf tot zeven zetels in de peilingen. Twee prominenten die de partij hebben verlaten, Pieter Omtzigt en Mona Keijzer, zijn grote concurrenten geworden bij respectievelijk Nieuw Sociaal Contract en de BBB. ‘Dat toont alleen maar hoeveel potentie er is voor het CDA-gedachtengoed’, grapt Bontenbal. ‘Maar goed, ik wist toen ik eraan begon dat het heel uitdagend zou zijn en dat is er niet minder op geworden. En tegelijkertijd ben ik er ook wel hoopvol over.’

Liever als podcast luisteren? Dat kan ook. Klik dan hier. 

Het motto voor deze verkiezingen van het CDA is ‘een fatsoenlijk land’ en de partij wil weer terug naar respect, normen en waarden. Hoe vertaalt zich dit naar ondernemers?
‘Ondernemers zijn er niet alleen voor zichzelf. Zij leveren een toegevoegde waarde voor ons allemaal. Een bakker die brood bakt voorziet daarmee in zijn eigen levensonderhoud en levert ook een maatschappelijk goed op, namelijk dat wij te eten hebben. Sommige ondernemers maken producten met veel maatschappelijke waarde, anderen minder. Daar moeten we het dan over hebben. Hoe krijg je een economie die ook genoeg kwaliteit oplevert? Marktwerking haalt op sommige plekken het beste in mensen naar boven. Het jaagt innovatie aan, zorgt voor kostenbesparing. Maar het heeft ook z’n beperkingen, zoals bijvoorbeeld in de zorg. Daar gaat het om omzien naar elkaar en daar past marktwerking niet goed bij.’

‘Als je in Nederland iets innovatiefs of iets schoons wil doen, dan moet je door allerlei hoepels springen’

Als u het over toegevoegde waarde hebt: bedrijven willen graag verduurzamen, maar lopen tegen regeltjes of een vol stroomnet op. Moet de overheid daar niet veel meer doen?
‘Als Rotterdammer zeg ik dan ‘geen woorden, maar daden’. Ik heb de afgelopen twee jaar als woordvoerder energie juist actieplannen geschreven. Om de knelpunten op het elektriciteitsnet op te lossen, om sneller aan de slag te kunnen met groen gas uit mestvergisting. En actieplannen voor kleine kerncentrales om met energiebesparing aan de slag te gaan. Ik heb altijd aangedrongen op meer snelheid, maar we maken het in Nederland altijd zo ingewikkeld en precies. In Europa en Nederland staan tientallen miljarden aan fondsen klaar, dus geld is niet het probleem. Als je in Nederland iets innovatiefs of iets schoons wil doen, dan moet je door allerlei hoepels springen. Dan ligt er een dik boekwerk met allemaal voorwaarden en een commissie die ernaar gaat kijken. Na een paar maanden hoor je dan iets. Bedrijven zijn vaak maanden bezig om een plan in te dienen met allemaal innovaties. Daar gaan tonnen aan voorbereidingskosten in zitten. Het mag hier wel iets meer zoals in de VS. Je vinkt daar iets aan en als je voldoet mag je bouwen en krijg je belastingvoordelen. Nu zie je al grote bedrijven die investeren in bijvoorbeeld schone batterijen of elektrische auto’s naar de VS vertrekken.’

Terwijl we toch juist het bedrijfsleven hier nodig hebben om de transities te maken? Naar schonere energie, naar meer duurzaamheid.
‘Hiervoor hebben we als CDA de groene industriepolitiek op de agenda gezet. Grote bedrijven in Nederland staan op een T-splitsing. Of heel ambitieus verduurzamen, dan heb je toekomst in Nederland. Of niet, en dan kom je in een sterfhuisconstructie terecht met te hoge milieubelastingen. Voor bijvoorbeeld Tata Steel is er maar één toekomst, en die moet groen zijn. Het verschil tussen CDA en de linkerkant is in welke mate je bedrijven gaat helpen. Je kunt heel makkelijk verduurzamen in Nederland door je industrie weg te treiteren. Dan maak je een forse klap. Maar dan staan er ook duizenden mensen op straat, bij Tata Steel, bij Yara in Zeeland, Dow. Dat verhaal wordt nooit verteld. Ik vind het belangrijk geopolitiek gezien dat we staal blijven produceren in Europa en kunststoffen en kunstmest. We moeten een vitale basisindustrie in Europa hebben, dus ook in Nederland. We moeten alles op alles zetten om dat groen te doen en koploper te zijn wereldwijd.’

‘Ik ben enorm fan van het mkb en van familiebedrijven’

En dus bedrijven niet wegjagen uit Nederland?
‘We moeten de industrie inderdaad behouden. Dat kan op een heel groene manier. Samen met bedrijven. We hebben de beste kennisinstellingen in Nederland, een goed opgeleide bevolking en goede infrastructuur. Ik ben enorm fan van het mkb en van familiebedrijven. Die vormen vaak een ecosysteem met die grotere bedrijven. Bij zo’n cluster als Chemelot in Limburg zie je dat heel sterk. Er zit een aantal grote bedrijven, en andere bedrijven hangen eromheen. Die nemen materialen af, of leveren materialen. Ik vind het naïef van sommige partijen dat ze denken dat als je een bedrijf eruit trekt, dat dat cluster doorgaat.’

U bent in dat opzicht ook kritisch op Extinction Rebellion, die u verwijt banen en CO2-uitstoot over de grens te willen duwen.
‘Als je nu bepaalde vrijstellingen of lagere energiebelasting zou aanpassen, dan verplaatsen een aantal grote bedrijven meteen hun productie naar het buitenland. Dat hebben we al gezien tijdens de gascrisis. Wij hebben dan nog steeds staal, kunststof en kunstmest nodig. Dus vindt de productie ergens anders plaats, op een veel vervuilendere manier. Wereldwijd zal het zorgen voor extra uitstoot. Het is niet omdat ik die bedrijven de hand boven het hoofd wil houden. Als het je menens is met klimaatverandering, volg je de route van het CDA, namelijk via groene industriepolitiek. Met kernenergie, zeg ik er ook bij.’

Hoe ziet u dan de rol van bedrijven naar een duurzamere wereld?
‘Overheid en bedrijfsleven leren van elkaar. Want zonder de kennis van het bedrijfsleven gaan we die transitie echt niet voor elkaar krijgen. We kunnen afspreken dat zij minder uitstoten en wij de regels aanpassen of vergunningen sneller verlenen. Dat zijn geen onredelijke eisen, maar dat zijn vaak voorwaarden om snel stappen te kunnen zetten. We hebben ook afspraken gemaakt met de groot-uitstoters. Het verwijt klinkt dan dat je als overheid in bed gaat liggen met het bedrijfsleven, maar daar waak ik voor. Een commissie bepaalt of de overheidssteun maatschappelijk verdedigbaar is. Het kan niet zo zijn dat bedrijven met het meeste geld, de meeste invloed op de overheid hebben.’

Lees hier wat de belangrijkste standpunten voor ondernemers zijn deze verkiezingen 

Te veel regels, dat is al járen een probleem in het bedrijfsleven. Het aantal en de bijbehorende kosten blijven maar oplopen. Kan het CDA dit eindelijk een halt toeroepen?
‘Wij willen in lijn met Europa een verlaging van de regeldruk met 25 procent. Ik heb de afgelopen jaren heel veel werkbezoeken afgelegd aan bedrijven in de energiesector en die ondernemers worden er helemaal gek van. Laatst was ik bij een glastuinder, een heel innovatieve ondernemer, die naar aardwarmte boorde. In eerste instantie vindt hij ook olie en gas. Van wie is dat, en wat moet je ermee? En dan zit in grondwater ook nog een klein beetje radioactiviteit en de regels daaromheen zijn zo scherp afgesteld, dat het bedrijf in de problemen komt. Of de varkensboer die ik ontmoette bij mijn provincietour. Die heeft een werkend concept voor 80 procent stikstofreductie. Maar het past niet in het aanvraagformulier voor een subsidieregeling. Als je zo met ondernemers omgaat, snap ik dat ze helemaal gek worden. Je ziet die regeldruk overal, in de zorg waar ze kampen met knellende administratie, maar ook bij de overheid zelf.’

Maar waarom lukt het toch nooit om mínder regels te hebben?
‘We accepteren als samenleving niet dat er ergens een fout wordt gemaakt, de zogeheten regelreflex. We moeten accepteren dat er fouten worden gemaakt die je niet altijd met regels voorkomt. De Tweede Kamer zegt: we willen nul risico. Nee, dat kan dus niet. Nul risico bestaat niet. We moeten meer op doelen en minder op maatregelen sturen. Geef bedrijven een paar doelen en dan kunnen ze dat zelf wel invullen. Uiteindelijk heeft de overheid altijd een kennisachterstand ten opzichte van het bedrijfsleven als het gaat over innovaties. Dan helpt het niet om honderdvijftig regels in te stellen.’

Waar het CDA voor staatNaar elkaar omzien en voor elkaar zorgen. Normen, waarden en respect. Dat zijn de kernwaarden die het CDA heeft aangewezen in zijn verkiezingsprogramma dat als titel ‘Recht doen’ heeft. De christendemocraten zeggen in te willen zetten op het versterken van vertrouwen, saamhorigheid en solidariteit. Vertaald naar bedrijven en ondernemers betekent dat ‘een economie die anders werkt’, aldus het CDA. De partij wil dat ondernemers niet gericht zijn op maximale winst op korte termijn, maar ‘met hun bedrijf een duurzame bijdrage leveren aan ons land. Waar een vaste baan meer zekerheid en een fatsoenlijk inkomen biedt om jezelf en je naasten te onderhouden.’  Het CDA schrijft in het programma te kiezen voor innovatie, technologie en een sterke industrie, naast klassieke deugden zoals matigheid, rechtvaardigheid en het welzijn van mensen. Economische groei gaat hand in hand met menselijke bloei. In dat opzicht zijn er overeenkomsten met de visie van VNO-NCW. De christendemocraten zeggen dat ‘het vernuft van ondernemers’ nodig is om de grote maatschappelijke uitdagingen aan te vliegen, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, energie en gezondheid.
In het programma is ook aandacht voor de grote en familiebedrijven om hun ‘focus op de nieuwe generaties en de sterke worteling in de samenleving’.
Het CDA wil de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), behouden, maar er ook voor zorgen dat er geen misbruik van wordt gemaakt. Verder noemt het CDA het mkb ‘de ruggengraat van de economie’ en is ze voorstander van een mkb-bank, de inzet van een mkb-toets bij nieuwe regelgeving en het toegankelijk maken van subsidies voor het (innovatief) mkb.
Een belangrijke focus van de partij, ook benadrukt door lijsttrekker Bontenbal is de ‘groene industriepolitiek’. Dat betekent investeren in schone technologieën en een energie-infrastructuur voor bijvoorbeeld waterstof. Met grote vervuilende bedrijven worden nieuwe afspraken gemaakt over normering en subsidies. Daarnaast wil de partij meer investeren in onderzoek en innovatie op het gebied van groene technologie, zoals groene chemie, negatieve emissies en kleine modulaire kernreactoren, ‘Met de industrie van de toekomst produceren we in Nederland onder meer groene brandstoffen, groen staal en circulair plastic’, zo schrijft het CDA.
De partij wil een sterker vestigingsklimaat voor bedrijven, door mee te denken met ondernemers en belemmeringen weg te nemen. Waar het regelgeving betreft, hanteert het CDA het principe ‘een regel erbij is een regel eraf’ en wil ze een kwart minder rapportageverplichtingen. Van bedrijven verwacht het CDA dan ‘verantwoordelijkheid’. Ze zegt een groot voorstander te zijn van winstdeling en wil het percentage daarvan binnen bedrijf verdubbelen binnen vijf jaar. 

Lees hier het transcript van de podcast Haagse Bluf met Henri Bontenbal (CDA).Wie is Henri Bontenbal?Na een studie natuurkunde begon Henri Bontenbal (40) in 2007 bij DWA, een adviesbureau op het gebied van duurzaamheid. In 2011 werd hij beleidsmedewerker bij de Haagse fractie van het CDA. Twee jaar later keerde hij terug in het bedrijfsleven, eerst als zelfstandig adviseur en vanaf 2015 als strategieconsulent bij Stedin. Bontenbal werd op 14 augustus van dit jaar verkozen tot lijsttrekker van het CDA. Hij is de opvolger van Wopke Hoekstra. 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.