Caroline van der Plas: ‘Bedrijven mogen zich meer op de borst kloppen’

BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas draagt niet alleen boeren een warm hart toe, maar ook het mkb en de maakindustrie. En daarom wil ze dat de overheid meer naar bedrijven luistert, en niet vanachter het toetsenbord allemaal regels bedenkt. ‘We moeten zorgen dat we de essentiële producten hier in Nederland kunnen blijven maken.’

Ze staat bekend als de koningin van de boeren, opgekomen in de tijd dat Nederland op slot ging door het stikstofprobleem. Maar als de peilingen uitkomen, gaat Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging na de verkiezingen over veel meer dan alleen de boeren. Ook over de rest van het bedrijfsleven, om maar wat te noemen.

Mevrouw Van der Plas, zijn er ondernemersthema’s waarvan u denkt: daar ga ik snel mee aan de slag?
‘Nou, ik heb me de afgelopen jaren al aardig verdiept in het midden- en kleinbedrijf én in het grotere bedrijfsleven. Met name het mkb staat heel goed bij de BBB op de kaart. Ik heb ontzettend veel bewondering voor ondernemers die met modder onder de nagels en poten in de klei hun zaak hebben opgebouwd.’

Liever als podcast luisteren? Dat kan ook. Klik dan hier.

Wat is dan het eerste dat u gaat doen voor ondernemers als u het voor het zeggen krijgt?
‘Ervoor zorgen dat er beleid komt vanuit vertrouwen in plaats van wantrouwen. Ondernemers moeten de ruimte krijgen voor ontwikkeling en niet de hele tijd in de nek worden gehijgd door de overheid.’

‘Grote bedrijven zijn geen cowboys die alleen maar vervuilen’

Als u moet kiezen: met de PvdA of de VVD?
‘De VVD. Voor de PvdA is zeker op het sociale vlak iets te zeggen. Maar ik vind dat die partij te veel bezig is om grote bedrijven als boeman neer te zetten, als zakkenvullende cowboys die alleen maar vervuilen en verder niks voor ons land betekenen. Terwijl: los van de producten die zij maken leveren ze indirect veel werkgelegenheid op voor het mkb.’
‘Ik vind wel dat grote bedrijven hun bijdrage moeten leveren aan de maatschappij, en die bijdrage mag wat mijn betreft groter zijn dan die van kleinere bedrijven of burgers met een krappe portemonnee. Gewoon evenredig. Maar ik houd er niet van om iedereen kapot te maken, onder het motto: ‘Die zijn slecht en wij zijn goed.’ We leven op een heel klein stukje met bijna 18 miljoen mensen, en proberen elkaar een beetje heel te houden.’

Over stukje gesproken: hoe wilt u het stikstofprobleem oplossen? De grote uitstoters uitkopen?
‘Nee, want dat zijn ook grote bedrijven die aan heel veel mensen werkgelegenheid bieden. In de agrarische sector werken zeshonderdduizend mensen direct of indirect. Elke boer houdt ongeveer twaalf mensen aan het werk. En als je kijkt naar de grote uitstoters in de industrie, dan gaat het ook om tienduizenden, misschien wel honderdduizend banen. Uitkopen betekent dat die bedrijven en werkgelegenheid uit Nederland verdwijnen.’

Hoe wilt u het stikstofprobleem dán oplossen?
‘De wet veranderen. Nederland heeft zichzelf in een stikstofwet gemanoeuvreerd die zó strak is dat niemand wat kan. Ik wil een wet die uitgaat van natuurbeleid, niet van stikstofbeleid. Een wet die niet uitgaat van de neerslag van stikstof in een gebied, maar van de uitstoot van individuele bedrijven. Dan kunnen we Nederland van het stikstofslot af halen. Ik vind het jammer dat burgers en bedrijven nu tegenover elkaar zijn komen te staan. Alsof we niet kunnen bouwen omdat boeren koeien hebben. Zo ligt het helemaal niet.’

Lees hier wat de belangrijkste standpunten voor ondernemers zijn deze verkiezingen

U wilt de wet veranderen én minder Natura 2000-gebieden. Maar dat is Europees beleid. Lukt het wel om dat te veranderen?
‘Europa zegt dat we de natuur moeten beschermen, maar schrijft niet voor dat we zoveel procent stikstof moeten reduceren. Dat hebben we zelf bepaald. Wij maken extra regels om het allemaal nog strenger te doen. Dat geldt ook voor de Natura 2000-gebieden. Dat zijn er geloof ik zo’n honderdzestig op dit postzegeltje dat Nederland heet. Als daar stikstof neerslaat, heb je gelijk een kring van 25 kilometer eromheen waar niks meer mag zonder natuurvergunning. Ik wil grotere gebieden die robuuster zijn en daardoor minder last hebben van stikstofneerslag. Dus minder gebieden, maar niet minder hectares.’
‘We moeten meer gaan meten en minder met modellen gaan werken in Nederland. Het is nu spreadsheetmanagement. Laten we gewoon daadwerkelijk kijken wat er precies in een natuurgebied aan de hand is.’

Voor welke andere bedrijfssectoren gaat u zich hard maken?
‘De maakindustrie. Als de nood aan de man is, vragen de mensen om spullen en voedsel, niet om accountants en dienstverleners. Dat wordt wel eens vergeten, zeker bij partijen aan de linkerkant. We zijn onze maakindustrie eigenlijk aan het wegjagen. Als we dat blijven doen, zijn we over een aantal decennia misschien wel helemaal afhankelijk van import. We moeten zorgen dat we de essentiële producten in Nederland kunnen blijven maken. Dan heb ik het ook over een fantastisch bedrijf als ASML en een ontwikkeling als AI. Ik ben zelf niet echt een techneut, maar mijn oudste zoon is programmeur en die zegt dat AI hetzelfde is als de uitvinding van het wiel. Dat gaat alles veranderen. En ik snap dat mensen huiverig kunnen zijn voor zoiets als kunstmatige intelligentie. Je weet niet precies wat het doet, en wat er met je privacy gebeurt. Het is belangrijk om de valkuilen van AI te blijven zien, maar we moeten ook niet in een soort angstmodus schieten en het gaan tegenhouden. Want de wereld om ons heen gaat gewoon door.’

Weet politiek Den Haag wel wat er in het bedrijfsleven speelt?
‘In het algemeen vind ik dat de overheid te ver van de burger – en de ondernemer – is afgedreven. En dus ook van de praktijk van de ondernemer. De overheid is er voor de burger en de ondernemer, en niet andersom. Ik wil een overheid die aanwezig is maar je niet alles oplegt in wet- en regelgeving. Hopelijk krijg ik de andere partijen daarin mee. Niet dat geëmmer de hele tijd dat dingen niet kunnen of mogen.’

‘laat het bedrijfsleven een dag helemaal niks doen. Kijken wat mensen dan zeggen’

Wat verwacht u van het bedrijfsleven?
‘Nou, ik ben bijvoorbeeld benieuwd wat bedrijven doen om meer mbo’ers binnen te halen. Dan heb ik het niet alleen over schilders, maar ook over ict’ers op kantoor. Een hbo’er krijgt een hogere stagevergoeding dan een mbo’er: waarom doen bedrijven dat? En werken ze al samen met een ROC of een mbo-opleiding in hun omgeving?’
‘Overigens doen bedrijven al veel, hoor. Ze zijn geworteld in de lokale maatschappij, in provincies en gemeenten, zijn sponsor van clubs en evenementen. Dat zouden ze meer mogen uitdragen. Ze willen zich niet op de borst kloppen, maar dat moeten ze juist wél doen. Laat zien hoe belangrijk je bent voor de omgeving. Dan krijgen ze ook meer waardering van de burger, want die weet dat allemaal niet. Kennis leidt tot begrip, begrip tot draagvlak, en draagvlak tot bestaansrecht. En dan krijg je niet: ‘Oh, die bedrijven kunnen wel weg, want busjes en vrachtwagens in de straat, files…’ Ik denk wel eens: laat het bedrijfsleven een dag helemaal niks doen. Kijken wat mensen dan zeggen.’

Waar BBB voor staat
Het motto van het verkiezingsprogramma van de BoerBurgerBeweging is ‘Van vertrouwenscrisis naar noaberstaat’. Van wantrouwen naar vertrouwen, zou je ook kunnen zeggen. Waarbij noaber staat voor de buren op het platteland die elkaar helpen en oog voor elkaar hebben. De BBB wil naar een samenleving waarin de overheid burgers en ondernemers niet met wantrouwen bestookt (regelgeving), maar op basis van vertrouwen werkt. Dat betekent in elk geval minder regels voor bedrijven.
Caroline van der Plas en de BBB zijn groot geworden door de strijd voor de boeren tijdens de stikstofcrisis, die nog altijd voortduurt omdat het land op slot is gegaan voor tal van (noodzakelijke) bouwprojecten. De BBB wil die crisis rigoureus aanpakken: de huidige stikstofwet gaat van tafel. Het natuurbeleid wordt leidend in plaats van stikstofbeleid. Dat betekent dat voortaan wordt gekeken naar hoe een natuurgebied er precies voor staat, en niet louter naar de neerslag van stikstof in dat gebied.
Maar hoe je het wendt of keert, ook de stikstofuitstoot moet worden verminderd. Hoe sneller dat gebeurt, hoe eerder woningbouw en de energietransitie mogelijk zijn. Het huidige beleid, dat de BBB dus afwijst, biedt boeren de mogelijkheid hun emissies te verminderen via innovatie, extensivering, verplaatsen of stoppen. De industrie draagt bij met kostbare klimaatmaatregelen.
De BBB strijdt niet alleen voor boeren maar ook voor andere ondernemers. In de maakindustrie bijvoorbeeld. Die moet gesteund worden in de internationale concurrentiestrijd. Essentiële productieprocessen en strategische kennis blijven in Nederland behouden, stelt het verkiezingsprogramma. En als dat niet lukt, dan in elk geval in Europa. Er mogen geen producten worden geïmporteerd die in Nederland niet geproduceerd mogen worden. En de overheid investeert minimaal evenveel in het stimuleren van de groei van Nederlandse bedrijven als in het verbeteren van het vestigingsklimaat voor buitenlandse bedrijven.
Het midden- en kleinbedrijf heeft een streepje voor bij de BBB. Zo komt er een speciale regeling voor innovatie bij kleine ondernemers. In proeftuinen kunnen zij de werking van innovaties bewijzen. De Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), belangrijk voor familiebedrijven, wordt gehandhaafd met de tarieven van 2023. Daar staat tegenover dat de BBB het minimumloon met 1 à 2 procent wil verhogen. Dat komt bovenop een eerdere stijging en zal een deel van het mkb in de financiële problemen brengen. Zorgen dat werkenden netto meer overhouden van hun brutoloon is een betere oplossing.
Lees hier het transcript van de podcast Haagse Bluf met Caroline van der Plas (BBB).Wie is Caroline van der Plas?Na de havo begon Caroline van der Plas (56) in 1986 als journalist bij het Deventer Dagblad. Ze specialiseerde zich daarna in de vleesindustrie. Van 2011 tot 2017 werkte ze als communicatiemedewerker bij LTO Noord en de Nederlandse Vakbond Varkenshouders. In 2019 richtte Van der Plas de BoerBurgerBeweging op. Sinds 2021 zit ze voor BBB in de Tweede Kamer. 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.