Gevolgen Brexit: waarom ondernemers zich zorgen maken over extra grens

Over 1 jaar is de Brexit een feit. Er gaat weliswaar meer geld naar douane en NVWA, maar of dat de zorgen bij ondernemers over gevolgen Brexit wegneemt? Forum peilde wat er op hun verlanglijstje staat. Vooruit, we verklappen vast 1 ding:  ‘Niet weer files aan de grens!’ 

 

Gert Mulder, directeur Groentenfruithuis
‘Straks zijn wij ons concurrentievoordeel kwijt’

 

‘Met geen enkel derde land wordt zo intensief gehandeld als met het Verenigd Koninkrijk. Zelfs al is het over een jaar zover, voor onze bedrijven zijn de consequenties nog steeds onduidelijk’, zegt Gert Mulder, directeur van het GroentenFruithuis. ‘Maar één ding is zeker: bij de export van verse Nederlandse groenten en fruit telt elke minuut. Een Britse bestelling kunnen wij nu in 10 à 12 uur leveren, just in time delivery heet dat. De Nederlandse douane kan wel 1.000 man extra neerzetten, we kunnen die extra grens gewoon simpelweg niet gebruiken.’ Als daar niks aan gedaan wordt, kunnen de Britten net zo goed fruit en groenten uit Marokko en Turkije bestellen, zegt Mulder. ‘Kijk, onze telers en tuinders leveren goede producten. Dat staat voorop. Maar juist deze manier van leveren geeft Nederland op dit moment een enorm concurrentievoordeel.’ Ook het keuren van de leveringen baart Mulder nu zorgen. ‘Het is natuurlijk prettig dat de keuringsdienst wordt uitgebreid, maar die mensen staan niet naast je vrachtwagen om 2 uur ’s nachts.’ Het enige wat zijn sector echt verder helpt is een zogenoemde seamless border, zegt Mulder. Dat betekent dat een vrachtwagen maar één keer door de douane gaat, in Nederland of in het Verenigd Koninkrijk, in plaats van twee keer. Als die afspraak al gemaakt kan worden met de Britten, is het eerst nog zaak dat de Nederlandse douane over de juiste it-systemen beschikt om zoiets te regelen. ‘Of dat op tijd lukt? Daar zet ik echt grote vraagtekens bij.’

 

Hans Maessen, directeur SGS/Maco Customs Service
‘Onervarenheid douane kan ongelukken opleveren’

 

‘Vorige week ben ik op een conferentie geweest over de Brexit, met speciale aandacht voor de rol van de Nederlandse douane en de consequenties voor het bedrijfsleven. Georganiseerd door Overleg douane bedrijfsleven’, vertelt douane-expert Hans Maessen, directeur van SGS/Maco Customs Service. ‘Dat er zo’n orgaan bestaat, geeft al aan hoe goed de relatie is. Ik vind het positief dat de douane nu hard mensen aan het werven is, maar daarbij moet wel worden opgemerkt dat er nogal wat achterstallig onderhoud is op dat vlak. Sinds 2008 was er een vacaturestop én er zijn natuurlijk kort geleden een hoop mensen vertrokken met een afvloeiingsregeling. Ik maak me zorgen over de onervarenheid van de nieuwe douaneambtenaren. Straks gaan er ongelukken gebeuren.’ Aan de andere kant, zegt Maessen, in Engeland, Frankrijk én België zijn ze nog niet eens begonnen met het werven van nieuwe douaniers. En dat terwijl er alleen al in Engeland zeker 5.000 man bij moet. ‘De douane is daar buitengewoon klein en zwak. Ze zijn net hun software aan het vernieuwen na 30 jaar stilstand. 130.000 bedrijven hebben daar nog nooit met de douane te maken gehad.’ Maessen raadt ondernemers daarom aan om in gesprek te gaan met Engelse klanten en leveranciers én om te zorgen dat ze ‘weg blijven van de grens.’ Dat betekent dat ondernemers aangiftes zoveel mogelijk op hun eigen terrein moeten doen. ‘Dat scheelt filevorming aan de grens.’ Al zullen producten als bloemen en fruit toch per se aan de grens gecontroleerd moet worden. Voor die bedrijven voorspelt hij grote problemen.

 

Bas Janssen, directeur Deltalinqs
‘Er zijn onorthodoxe maatregelen nodig’

 

‘Twee maanden geleden zat ik nog met mijn handen in het haar. Er is flink wat personeel nodig bij de douane en de NVWA, maar voor mijn idee ontbrak het urgentiegevoel bij de overheid’, zegt Bas Janssen, directeur van Deltalinqs, ondernemersvereniging van de haven- en industriële bedrijven in de Mainport Rotterdam. ‘Tot mijn opluchting wordt er nu geworven. Vooral voor de NVWA wordt dat nog een enorme klus. Er is in Nederland al een tekort aan dierenartsen, dus je hebt niet zomaar 30 tot 40 nieuwe dierenartsen aan het werk. Ook niet als je ze uit het buitenland haalt.’ Hij maakt zich ook zorgen over de drie ferrybedrijven in de Rotterdamse haven, die nog nooit te maken hebben gehad met alle formaliteiten die komen kijken bij vervoeren naar een zogenoemd derde land. Wat hem betreft mag de overheid de komende tijd ‘onorthodox’ naar wetgeving gaan kijken. ‘Ik zal een voorbeeld noemen: zo’n controle, moet die nou altijd worden gedaan door een arts? Of kan dat ook gedaan worden door iemand die onder toezicht van een arts staat?’, zegt hij. ‘En als de kosten van toezicht nou straks enorm toenemen, moeten bedrijven daar dan volledig voor opdraaien? Of betaalt de overheid ook mee? Kunnen we keuringen verleggen voor producten waar de NVWA aan te pas moet komen? Dus weg uit de haven? Daar moet de komende tijd heel goed naar gekeken worden.’

 

Sebastiaan Scholte, ceo Jan de Rijk Logistics
‘De Britse douane is hier niet op voorbereid’

 

‘Ik ben blij dat we feitelijk nog tot 2020 de tijd hebben vanwege de overgangsperiode. Die tijd hebben we dan ook echt nodig om keihard aan de bak te gaan. Dat geldt voor ondernemers en voor douanes in heel Europa’, zegt Sebastiaan Scholte, ceo van Jan de Rijk Logistics. ‘Wij zijn goed in luchtvracht over de weg vervoeren. Bijvoorbeeld als een vliegtuig uit Chicago in Londen landt, vervoeren wij de vracht naar Düsseldorf. Dat zie ik straks veel minder gebeuren en voor ons betekent dat minder handel.’ Terug naar het stenen tijdperk: zo voelt het, zegt Scholte. ‘De controles moeten toch allemaal elektronisch geregeld kunnen worden? Maar ja, de Britse douane gaat straks wel over naar een nieuw systeem, dat ontworpen is op 60 miljoen aangiftes: er gaan er 300 miljoen komen.’
Het gunstigste lijkt nu om zo goed mogelijke afspraken te maken met het Verenigd Koninkrijk, zegt Scholte, maar ook daar zitten haken en ogen aan. ‘Kijk, in principe is iedereen gebaat bij bijvoorbeeld een importtarief van 1 procent. Maar je schept daarmee wel een gevaarlijk precedent voor andere landen in de Europese Unie. Want waarom zou je EU-lid zijn als je ook goede voorwaarden krijgt als je eruit stapt? Liever een beetje pijn voor ons allemaal, dan verschrikkelijke pijn als de EU uit elkaar valt.’

 

Harry Brockhoff, cfo van Dutch Flower Group
‘We hebben nog voldoende tijd’

‘We merken veel onzekerheid in de markt. De afzet op de Engelse markt staat onder druk – een logisch economisch gevolg van de Brexit’, zegt Harry Brockhoff, cfo van Dutch Flower Group. ‘Maar ik kijk positief naar wat er nu gebeurt om de Brexit zo goed mogelijk te laten verlopen. De Nederlandse overheid is proactief bezig. Voor ons is het heel belangrijk dat regelgeving voor versproducten, dus ook voor bloemen- en planten, niet gaat veranderen’, zegt Brockhoff. ‘Er moet wat mij betreft een inspanning geleverd worden om te zorgen dat we digitaal kunnen declareren, weg van de grens. Pre-clearance dus. Dankzij de overgangsperiode hebben we nog 2,5 jaar. Ik vind dat dat voldoende tijd is om het te laten lukken.’ Vorige week was Brockhoff in Engeland bij een NBCC Roundtable bijeenkomst met handelsminister Liam Fox. ‘Hij liet bij mij de indruk achter dat de Britten heel constructief bezig zijn met het sluiten van handelsakkoorden. Niet alleen met de EU, maar ook met bijna 40 andere landen. Een goed handelsakkoord met de EU is in ieders belang, zónder extra kosten in de keten.’ De Brexit is nou eenmaal een feit, zegt Brockhoff. ‘Elk bedrijf moet de impact inventariseren, de overheid moet mensen gaan opleiden. Dan denk ik dat we een heel eind komen.’

 

Brexit-nieuwsbrief: blijf op de hoogte!Op de hoogte blijven van het laatste nieuws rond de Brexit? Meld je nu aan voor de speciale Brexit-nieuwsbrief of kijk voor meer (praktische) informatie op www.hulpbijbrexit.nl.