Fietsenbouwer Van Raam geeft mensen hun vrijheid terug

Nederlandse ondernemers maken heel bijzondere, innovatieve dingen. Vaak met internationaal succes. Het zijn bedrijven en producten om trots op te zijn. In Made in Holland laten we mooie voorbeelden zien van maakbedrijven van eigen bodem. Aflevering 4: Van Raam Fietsen.

De Easy Rider van Van Raam is net zo stoer als de lage motorfiets uit de gelijknamige jarenzestigfilm. Lage zit, voorwiel ver voor het stuur. Maar deze heeft een accu en drie wielen. Hij staat dan ook in een speciale showroom, tussen fietsen waar je een rolstoel op kunt vervoeren en tandems met drie wielen.

‘Toen haar man begon te lachen, kwamen bij haar de tranen’

Hier heeft directeur Jan-Willem Boezel een demente man een proefrit zien maken op een tweezitter, een driewieler met zitplaatsen voor twee personen naast elkaar. Zijn vrouw zat naast hem. Toen haar man begon te lachen omdat hij het fietsen zo fijn vond, kwamen bij haar de tranen. Boezel: ‘Zijn vrouw had hem al heel lang niet vrolijk gezien.’

Mensen vrijheid teruggeven. Dat is, zegt Boezel, wat hij leuk vindt aan zijn werk bij Van Raam. Het bedrijf maakt vijftienduizend aangepaste fietsen per jaar, en geen twee zijn hetzelfde. Kun je alleen je rechterarm gebruiken? Dan zitten remmen en versnellingen allemaal rechts op het stuur. Is een kruk of wandelstok nodig? Dan kan daarvoor een houder op het frame worden gemonteerd. Van Raam is de grootste producent van aangepaste fietsen in Europa. Er zijn 26 modellen, in duizenden varianten.

De fietsfabriek is gehuisvest in twee moderne hallen, eentje deels 12 meter hoog om de negenduizend onderdelen op te slaan – die worden allemaal in huis gemaakt. ‘Bij ons zie je het vuur nog spetteren’, zegt Boezel vergenoegd, terwijl we zien hoe een 3D-buislaser grote happen uit een gebogen dikke buis neemt en een straal vonken uit de buis spuit. Dit wordt een onderdeel van het frame, en het vuurwerk is hier te zien dankzij de keuze die Van Raam in de jaren negentig maakte. Veel Nederlandse fietsmerken verplaatsten toen hun productie naar Azië, vanwege de lage lonen. ‘Wij zijn gebleven, maar hebben fors geïnvesteerd in robotisering. We maakten toen al vrij veel aangepaste fietsen. Dan moet je dicht bij de productie zitten, om snel bij te sturen en te innoveren, want je bedenkt steeds nieuwe aanpassingen voor klanten.’ Het kon ook uit, omdat Van Raam meer marge kan rekenen op zijn fietsen dan een doorsneefietsfabrikant.

Van Raam is nu een mechatronische fietsenbouwer, zegt Boezel, een combi van mechanisch en elektronisch, met 250 fte. De IT-afdeling, tien man sterk, ontwerpt software voor het productieproces en voor op de fiets. Twintig ingenieurs ontwerpen onderdelen en nieuwe modellen, overal in hun kantoor staan fietsen en liggen assen en motoren. Robots bedienen machines, onderdelen worden 3D-geprint met aluminiumstof en plastic.

Maar voor de assemblage blijf je mensen nodig hebben, zegt Boezel. ‘Daar zit nog veel fingerspitzengefühl bij, dat kunnen robots niet. Ja, als je alle componenten opnieuw ontwerpt, dan zou het kunnen. Maar dan moet je een fabriek helemaal opnieuw ontwerpen. En dat is te kostbaar.’

‘De zakelijke uitdaging is óveral ter wereld Van Raams op de wegen brengen’

Iets meer dan de helft van de fietsen blijft in Nederland. Van de rest gaat 20 procent naar Duitsland, fietsbuur bij uitstek, en naar andere Europese landen. Maar er gaan ook fietsen naar Nieuw-Zeeland en de VS; in dat land heeft Van Raam twintig dealers. De zakelijke uitdaging is óveral ter wereld Van Raams op de wegen brengen. Dát lijkt Boezel nou leuk: ‘Dat je ergens op een terrasje zit, zeg in Madrid, en dan een Van Raam-fiets voorbij ziet komen.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.