En toen werd topvrouw Aukje Kuypers zakenvrouw van het jaar

Ze dacht dat ze de wereld beter aan zou kunnen als ze een tijdje in Argentinië had gewoond. Maar waarom… Misschien wel omdat ze wist dat zo’n avontuur er anders nooit meer van zou komen. Aukje Kuypers is algemeen directeur van technisch dienstverlener Kuijpers en Zakenvrouw van het jaar 2018. ‘Ik ben behoorlijk sensitief.’

Het was niet háár idee, die poster, maar nu hij er hangt, is het, eerlijk is eerlijk, ook best leuk om te merken dat iedereen bij Kuijpers zo trots op haar is. Het is gewoon even wennen, al die aandacht. Bovendien heeft ze van huis uit deze houding meegekregen: doe maar gewoon. ‘Er is een familie-anekdote over mijn oma die het leuk vond om ‘Hoogmoed!’ te roepen, theatraal neer te gaan en dan, vanaf de grond, te vervolgen met: ‘Komt voor de val!’.’

Tegelijkertijd moet je, als vrouw, je plek opeisen.

‘Ja, dat is waar. Ik heb, toen bekend werd gemaakt dat ik Zakenvrouw van het Jaar Veuve Clicquot 2018 was geworden, ook gerefereerd aan een protestlied dat mijn oudtantes ooit hebben geschreven. Er was een feestelijke opening van dit pand, ik meen in 1985, en zij grepen die gelegenheid aan om letterlijk van zich te laten horen. Zij mochten van hun vader, mijn opa, alleen maar administratieve klusjes doen want techniek, ja, dat was gewoon mannenwerk.’

Ja,Aukje Kuypersis wel blijdat ze Zakenvrouw van het Jaar geworden is

https://youtube.com/watch?v=wK5tvPrbHZ4%3Frel%3D0

Is er sindsdien veel veranderd?

‘In de generatie ná die van mijn oudtantes waren er alleen mannen beschikbaar en was opvolging door vrouwen dus geen issue. Die discussie hoefde simpelweg niet gevoerd te worden. Mijn vader vroeg op zijn beurt wel aan ons – aan mijn broer, mijn zus en mij – of we er voor voelden om de zaak over te nemen. En ja, er is de afgelopen decennia veel veranderd. Want voor mijn vader maakte het niet uit wie van zijn kinderen, zoon of dochter, de leiding van het bedrijf zouden oppakken. Zijn vraag kwam overigens niet als een verrassing. Het bedrijf heeft altijd een groot deel van ons leven uit gemaakt. Het was mijn vaders grootste hobby. Als we op vakantie gingen, reden we eerst langs het bedrijf om te controleren of de deur wel goed op slot zat. En als we een plek passeerden waar Kuijpers iets aan het maken was, wees hij ons er op: ‘Kijk, daar…’ Het is grappig, maar ik merk dat ik met mijn kinderen nu hetzelfde begin te doen. Hoor ik mezelf met precies dezelfde trots zeggen: ‘Kijk, daar…’ als we weer eens langs een project van Kuijpers rijden.’

Wie is Aukje Kuypers? Aukje Kuypers werd in 1978 geboren in het Brabantse Deurne. Na de middelbare school ging Kuypers naar het St. Willibrord Gymnasium waar ze in 1997 haar diploma haalde. Eigenlijk wilde ze daarna psychiatrie studeren, maar ze koos uiteindelijk toch voor economie en bedrijfskunde. In het jaar waarin ze afstudeerde aan de Universiteit van Maastricht (2003) kwam ze voor het eerst terecht in het bedrijf van haar vader als ondersteuning directieteam. Drie jaar later koos ze toch voor een loopbaan buiten het familiebedrijf. Ze werd trainee en lean consultant Fortis Bank Nederland. Het familiebedrijf bleef trekken: in 2010 kwam ze terug bij Kuijpers als manager kwaliteit, arbo en milieu. Drie jaar later werd Kuypers algemeen directeur. Dit jaar werd ze ook uitgeroepen tot Zakenvrouw van het Jaar.

Ik las ergens dat u eigenlijk ballerina had willen worden.

‘Ja! Ik wilde heel graag op spitzen leren dansen. Dat vond ik zo mooi, zo gracieus… tot ik erachter kwam hoe hard je daarvoor moest trainen en dat ik er ook niet per se het meest geschikte lichaam voor had. Op mijn 12de was ik, wat dat betreft, dus al klaar met dromen.’

‘Eigenlijk was ik op mijn 12de al klaar met dromen’

‘Ik had eigenlijk nooit echt een vast omlijnd toekomstplan. Het verbaasde me hoe ambitieus mensen in mijn omgeving waren. Ik wilde vooral mijn hart volgen en iets leuks gaan doen. Ik overwoog de psychiatrie, maar had geen scheikunde in mijn vakkenpakket en kon daardoor die studie niet volgen. Ik koos voor economie en bedrijfskunde omdat ik daarmee alle kanten op zou kunnen. Werken met mensen, plus een internationale component: dat trok mij wel. Na mijn studie kwam ik hier in het bedrijf terecht, als de rechterhand van mijn vader en van de financieel directeur. Ik had het meteen heel erg naar mijn zin.’

Het interview gaat na de foto verder

U nam toch even afstand door een tijdje in het buitenland te gaan werken.

‘Klopt. Omdat ik het anders nooit zou doen. Ik had al langere tijd het idee – vraag me niet waarom – dat ik de wereld beter aan zou kunnen als ik een tijdje in Argentinië gewoond en gewerkt zou hebben. Daarop belandde ik in Buenos Aires en werd daar vrijwilliger voor een naschoolse opvang. Als je me vraagt of ik heb meegewerkt aan maatschappelijke veranderingen, dan moet ik dat relativeren – het was een druppeltje op een gloeiende plaat – maar voor mij persoonlijk wel héél belangrijk in mijn ontwikkeling en kijk op de wereld.’

Bent u in zekere zin niet alsnog in de idealistische hoek terechtgekomen?

‘Je bedoelt bij Kuijpers, als dé specialist op het gebied van duurzaamheid? Ja, dat is wel waar. ‘Van nature zuinig met schaarse middelen’, is al heel lang één van de belangrijkste uitspraken in ons 96 jaar oude bedrijf. We móeten met dat klimaat aan de slag. Waar mensen van Greenpeace twintig jaar geleden nog relatief alleen stonden, zie je dat hun gedachtengoed nu wereldwijd wordt omarmd. Vrijwel iedereen ziet in dat het beter is om zuinig met de natuur om te gaan. Bij Kuijpers hebben we om die reden al in 2013 onze strategie aangescherpt: we hebben gekozen voor de rol van aanjager in het kader van de energietransitie en willen alleen nog energieneutrale en gezonde installaties bouwen. We waren er vroeg bij en die opstelling betaalt zich uit. Men weet ons te vinden. De klant begrijpt ook steeds beter dat de tijdgeest is veranderd. Het idealisme van toen is het realisme van nu.’

‘ik zie mezelf gewoon als 1 van de 1.150 medewerkers’

En hoe zit het dan met de grotere diversiteit waar u voor pleit?

‘Dat zou je ook een pragmatische keuze kunnen noemen. Door meer vrouwen – maar ook mensen uit andere disciplines, of andere landen – binnen te halen word je vaak op goede ideeën gebracht. Een bredere, betere samenwerking. Dat is de toekomst. En hard nodig om genoeg innovatiekracht te kunnen genereren om de energietransitie succesvol te kunnen volbrengen. Dat zie je binnen ons bedrijf ook weerspiegeld. Het gaat er bij ons zeer democratisch aan toe. Ik zie mezelf gewoon als één van de 1.150 medewerkers.’

Vindt u dat u, als bedrijf, ook een zekere voorbeeldfunctie hebt?

‘Ja, wij moeten laten zien dat het energiezuiniger kan, met minder uitstoot van CO2. Ik neem die verantwoordelijkheid ook persoonlijk. Mijn partner en ik hebben een huis gekocht dat in de jaren zeventig werd gebouwd. We hebben op allerlei manieren bekeken hoe we het energieneutraal en duurzaam konden krijgen. Uiteindelijk waren onze plannen helaas niet haalbaar. Daarom hebben we besloten het huis te amoveren. Oftewel te demonteren om bij het bouwen van het nieuwe huis dat wel aan onze eisen voldoet zoveel mogelijk materialen te hergebruiken.’

‘Over al het materiaal is nagedacht. Ik ben behoorlijk sensitief; ik kan ook voelen of een gebouw ‘gezond’ is. Hoor je de airco? Die gaat over een half uurtje automatisch uit. Ik merk dat ik op zo’n moment onmiddellijk rustiger word. Het klinkt misschien zweverig, maar ik heb het gewoon over natuurkundige processen. Je kunt rust brengen in een gebouwde omgeving. Bijvoorbeeld door kwartshoudende verf te gebruiken of andere, natuurlijke materialen.’

We zitten hier aan een glazen tafel.

‘Goed hè? Daar zit vooral een psychologische gedachte achter: wij houden van transparantie. Er verdwijnt hier niets onder tafel.’

U bent sinds 2013 de baas.

‘Ik zeg liever richtinggevende.’

Goed, maar sowieso: de eerste vrouw op die positie. Hoe verschilt u van uw voorgangers?

‘Volgens mij is de aanpak hier altijd al aan de feminiene kant geweest. Mijn voorganger, Ton Stuifzand, was ook iemand die goed kon luisteren, mensen kon verbinden. Ik denk dat ik, als vrouw, een zekere lichtheid heb binnengebracht. Vrouwen kunnen iets beter relativeren. En wat me ook is opgevallen: vrouwen schakelen veel sneller tussen zakelijk en privé. Een man zal überhaupt niet gauw iets uit zijn eigen privésfeer ter sprake brengen – ja, als je een keer een biertje met hem drinkt; dan komt er ineens een heel trots verhaal over de kinderen of zo. Volgens mij komt het de sfeer alleen maar ten goede als je altijd, overal, over van alles kunt praten.’

Gewoon, omdat het kan: een korte docu over de geschiedenis van het bedrijf

https://youtube.com/watch?v=l9OhuBHxlZM

Drie stellingen voor Aukje Kuypers

• Ik ben een echte Keiebijter: ‘Ja, dat zijn wij, Helmonders, tijdens de carnaval! Past helemaal bij mij. Ik ben ook vijf jaar dansmarieke geweest. Ik kan mezelf heel goed laten gaan. Daar heb ik trouwens geen alcohol voor nodig.’
• ‘Ga weg met het gas van de Rus. Wij doen uw duurzame klus!’: ‘Dat is een slogan die vijf jaar geleden al door de financieel directeur werd bedacht. Hij is nu relevanter dan ooit. Misschien gaat die gaskraan van Groningen wel te snel dicht. De alternatieven zijn nog niet uitontwikkeld en het alternatief – Russisch gas – is heel slecht. We moeten ervoor zorgen dat we als land onafhankelijk blijven. In dat opzicht is de energietransitie ook een geopolitieke beweging aan het worden.
• Wees jezelf: ‘Op een tegeltje, dat ik van mijn collega’s kreeg toen ik Zakenvrouw van het Jaar werd, staat: ‘Je zet je eigen voetafdruk neer en hoeft in niemands schoenen te gaan staan.’ Het is een mooie reminder. Ik leer van mijn voorgangers, maar ik kan – en mag – gewoon mezelf zijn.’