Reshoring geen panacee voor kwetsbare mondiale productieketens

Het lijkt zo aantrekkelijk: reshoren, productie terughalen naar Nederland (of Europa) om zo meer controle te krijgen op de productie van wat essentiële goederen zijn gebleken zoals mondkapjes, medicijnen. Dit reshoring-mes zou bovendien aan twee kanten snijden, want met het terughalen van productie zouden we ook de maakindustrie kunnen versterken en werkgelegenheid creëren. 

 

Weinig terug te halen

Om deze gedachte te verkennen heeft de in SER een advies opgesteld over reshoring. Belangrijkste conclusie is dat reshoring slechts één van de instrumenten is voor directies van bedrijven om om te gaan met kwetsbare mondiale productieketens. Nederlandse bedrijven lijken maar beperkt ge-offshored te hebben naar landen buiten Europa. Er is dan ook niet veel om terug te halen. 

 

Herbezinning

De beweging naar steeds meer vrijhandel kwam ook al geruime tijd voor de COVID-19 crisis tot stilstand. Geopolitieke spanningen en inzicht in de kwetsbaarheden van lange mondiale productieketens, noopten bedrijven al tot een herbezinning op de weerbaarheid en wendbaarheid van de ketens waar ze in opereerden.

 

Niet zelfvoorzienend

Wereldwijde, efficiënte productieketens, georganiseerd in een zo vrij mogelijke markt, hebben de Nederlandse industrie bovendien veel gebracht. Zowel in het verwerven van concurrerende niche-posities (denk aan de automotive industrie) als voor bedrijven die zélf internationale productieketens aansturen. Daarbij komt dat Nederland en Europa op veel vlakken niet zelfvoorzienend kunnen zijn, bijvoorbeeld op het terrein van grondstoffen. Daarbij is 34 procent van ons bbp en ongeveer 2,4 miljoen voltijdbanen gerelateerd aan de export van goederen en diensten. 

 

Wendbare industrie

Het SER-advies concludeert dat de vraag die centraal moet staan is: hoe komen we tot een toekomstbestendige, wendbare en weerbare industrie? Een industrie die oplossingen biedt voor grote maatschappelijke vraagstukken en een industrie die de duurzame en de digitale transitie kan maken. Dit in een geopolitieke context van blokvorming, waarbij technologie nadrukkelijk als machtsmiddel wordt ingezet. 

 

Eigen technologie

Niet reshoring of ongebreideld protectionisme zullen de Nederlandse posities versterken, maar innovatie. Naar mijn mening moeten we zowel publiek als privaat fors meer gaan investeren in kennis en innovatie. Om sterke eigen technologie te ontwikkelen waarmee we vanuit kracht kunnen opereren in het internationale treffen om kennis en technologie.