Sommige ongelukken zie je al van mijlenver aankomen. Zo ook bij het kabinetsplan om ProRail – nu nog een BV – met ingang van 1 januari 2021 om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven diende daarvoor in februari een wetsvoorstel in. Deze week wordt het voorstel schriftelijk behandeld door de Tweede Kamer.
Niet-bestaand probleem
Het doel van de hele exercitie is om de aansturing van ProRail te vereenvoudigen. Maar zoals de Raad van State begin dit jaar al concludeerde: het omvormen van ProRail tot een zbo is een oplossing voor een niet-bestaand probleem en de reorganisatie kan de bestaande situatie verslechteren.
Daarmee slaat de Raad van State de spijker op zijn kop: als het gaat om de aansturing en verantwoording biedt ook de huidige situatie van publiek aandeelhouderschap, subsidieverlening en een beheersconcessie al volop mogelijkheden tot maatwerk.
Verbeterd
Bovendien zijn prestaties van ProRail verbeterd en worden de doelen die zijn afgesproken met de Rijksoverheid behaald. Een ingrijpende reorganisatie kan dat teniet doen en spoorwegdiensten voor gebruikers, waaronder reizigers en verladers, en eindgebruikers in de toeleveringsketen op het spel zetten.
Daarnaast is er nog veel onduidelijkheid, bijvoorbeeld over de ruimte voor private investeringen en over mogelijk hogere kosten (en hoe deze worden afgewenteld) en grotere risico’s voor de gehele spoorsector. Ook is nog onduidelijk tot waar de taken van ProRail gaan strekken en of ze daarmee niet op het werkterrein van andere spoorwegondernemingen gaat treden.
Coronacrisis
Om juist nu – midden in de coronacrisis – een onnodige en onder veel te grote tijdsdruk een reorganisatie door te voeren van deze infrastructuurbeheerder is een slecht idee. Laten we hopen dat de Kamer hier een stokje voor steekt of op zijn minst aandringt op uitstel.
Jan Willem Visser
Beleidssecretaris mobiliteit
