Met knikkende knieën ongebruikelijke transacties melden? Dat kan toch niet

Schrikt u daar ook zo van? Van het geweld waarmee de drugshandel inmiddels gepaard gaat. Schietpartijen, liquidaties, bedreigingen: je leest er bijna dagelijks over in de krant. De criminaliteit verhardt. Nou ben ik blij om te zien dat politie en justitie er alles aan doen om zware criminelen achter slot en grendel te krijgen. Dat heeft alleen geen zin als je niet óók wat doet aan preventie. Want wat schiet je ermee op als je de ene crimineel achter de tralies hebt en er meteen alweer twee nieuwe klaar staan om in actie te komen.

 

Rol van poortwachter

Natuurlijk kijkt de overheid voor preventie ook naar het bedrijfsleven. Zogenoemde poortwachters spelen dan een rol. Denk aan notarissen, makelaars en accountants. De naam zegt het al: zij staan aan de poort en houden preventief foute lui buiten. In Nederland wordt jaarlijks naar schatting ruim 16 miljard aan crimineel geld witgewassen. Geld dat wordt verdiend met georganiseerde criminaliteit, zoals drugshandel.

 

Naam in strafdossier

Om criminelen en hun geld buiten de poort te houden, melden poortwachters (voorgenomen) ongebruikelijke transacties bij de Financial Intelligence Unit-Nederland. Het doel is om zo onder meer witwassen te voorkomen. Alleen, zo’n melding komt ook in een strafdossier terecht als de transactie verdacht wordt verklaard. Bij poortwachters leeft de angst dat criminelen zo achter hun gegevens kunnen komen, en er represailles kunnen volgen. Met knikkende knieën doen zij de melding. Wie beschermt hen?

 

Overheid heeft zorgplicht

Iedereen zal het erover eens zijn dat preventie en repressie hand in hand moeten gaan. Dat vinden poortwachters zelf ook. Ze verwachten bij het uitoefenen van hun taak dan alleen wel de maximale steun van de overheid. Maar ondanks allerlei verzoeken om meldingen zodanig te verwerken dat de bron niet is te achterhalen, is er nog niets gebeurd. Juist nu criminelen meer geweld en agressie gebruiken, mag je toch van onze overheid verwachten dat zij haar zorgplicht serieuzer neemt. Als de overheid dat niet doet, wie dan wel?

 

Karijn van Doorne

Beleidssecretaris criminaliteit