Einde coronacrisis en herstel economie in zicht? Dat is iets te voorbarig

Het Centraal Planbureau voorspelt vandaag – op deze zonnige dag – dat de werkloosheidspiek in mei 2022 minder hoog wordt dan eerder verwacht. De economie laat veerkracht zien en doet het ondanks de lockdown relatief goed, aldus het CPB. Dit optimisme lijkt me helaas wat voorbarig.

Langetermijneffecten coronacrisis

Natuurlijk hopen we dat in de tweede helft van dit jaar in ons eigen land corona als gezondheidscrisis overwonnen is. Wereldwijd is dat een ander verhaal en dat gaat Nederland als open economie zeker merken. Bovendien zal de corona-crisis ook langetermijneffecten hebben die nadelig zijn voor onze economie. Veel bedrijven merken de kwetsbaarheid en afhankelijkheid van hun keten en zullen daar een oplossing voor zoeken. Door de keten te diversificeren, voorraden aan te leggen, alternatieven te zoeken. Daarmee zet Corona een extra prijs op globalisering.

Uitstellen investeringen

Deze onzekerheden maken dat ook veel bedrijven in Nederland investeringen uitstellen en herstelplannen vooruitschuiven. De uitholling van het eigen vermogen en de aanzienlijke schuldenberg die vele bedrijven noodgedwongen hebben opgebouwd, belemmeren ook een krachtig herstel.

Molensteen van schulden

Een echte herstart van onze economie én van ons ondernemerschap is alleen mogelijk wanneer we ondernemers in staat stellen na de crisis weer te doen waar ze goed in zijn: ondernemen. Ondernemers die een molensteen van schulden met zich meedragen, kunnen niet echt vooruitkijken. Dus, hoe zorgen we ervoor dat de jaarlijkse aflossings- en rentelasten te dragen zijn voor ondernemers op een manier zodat er ook ruimte is om weer te investeren en te ondernemen? Dat zou hét thema moeten zijn van de formatie.

Steunpakket doortrekken

Er is genoeg dat het kabinet straks kan doen: trek om te beginnen het steunpakket door tot einde van het jaar. Daarmee vang je de klappen in laat-cyclische of internationaal opererende sectoren op. Ook zorgt het ervoor dat ondernemers weten dat er een vangnet is wanneer het tegenzit. Dat geeft vertrouwen.

Publieke en private schuldenberg verlichten

Een stevige aanpak van de schuldenberg is vervolgens dé prioriteit om te werken aan herstel. Smeer publieke schulden, bijvoorbeeld aan de Belastingdienst, uit in de tijd, en zonder invorderingsrentes. Een oplossing voor de ontstane private schuldenberg van ondernemers is deze te bundelen in een herstelfonds. Dit fonds kan de coronaschulden converteren naar langere looptijden tegen lagere rentes. Ook dat geeft bedrijven weer lucht.

Investeringen aanjagen

Ook fiscaal is er genoeg mogelijk: denk aan een eigenvermogensaftrek voor ondernemingen en herinvoering van de Tante Agaathregeling. Private investeringen kunnen ook aangejaagd worden door innovatiefaciliteiten voor ondernemingen te versterken en een brede investeringsaftrek in te voeren. Tot slot kan de overheid een handje helpen met extra publieke investeringen. Voor de investeringen via het Nationaal Groeifonds op naar 10 miljard euro per jaar vanaf 2025 en maak tijdig aanspraak op de budgetten van het Europese herstelfonds. Want vergeet niet: één dagje zon maakt nog geen zomer.

Thomas Grosfeld

Beleidssecretaris Innovatie