In 2023 is de machinebouw uitgegroeid tot de grootste exportsector van Nederland. En dus een heel belangrijke factor in onze welvaart. Daarbij is het een industrie die relatief heel schoon is en een hoge kenniswaarde heeft, waardoor het moeilijk te kopiëren valt. Een groot deel van deze machinebouw is geconcentreerd in Brainport. Met ASML voorop, maar ook andere mooie bedrijven spelen een grote rol op wereldniveau.
Leren van Brainport
Het is interessant te bekijken waaraan het succes van Brainport te danken is. Wellicht kunnen we daar wat uit leren. Is het de communicatie van het merk Brainport? Is het de samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijven? Is het de keuze en de focus? Dat zijn allemaal wel factoren die geholpen hebben, maar niet de belangrijkste.
Kennis en dynamiek
De beschikbaarheid van kennis en ondernemende mensen, daar gaat het volgens mij om. Dat is vooral de invloed geweest van Philips in de vorige eeuw. In de eerste plaats was daar het NatLab waar mensen vrij konden werken aan ideeën en kennisontwikkeling. Met kenniswerkers als vakmensen naast elkaar in het laboratorium. Daarnaast was er de enorme toestroom van nieuwe mensen uit vele regio’s en landen. Die brachten kennis, dynamiek en ondernemerschap.
Stimuleer arbeidsmigratie
Er zijn dus twee lessen te leren. Probeer niet via allerlei subsidies een 'maakbare economie' te creëren waarin de overheid bepaalt waarin wordt geïnvesteerd. Wie had dertig jaar geleden gedacht dat ASML de veruit grootste exporteur van Nederland zou worden? Laat het over aan de markt en zorg voor vrije kennisontwikkeling. En het is belangrijk de arbeidsmarkt open te zetten voor kenniswerkers en vakmensen van buiten. Stimuleer arbeidsmigratie in plaats van het tegen te houden. Dan hebben we over tien en twintig jaar nog steeds een welvarend land.
Eric van Schagen
Voorzitter VNO-NCW Brabant Zeeland
