In deze serie komen de brancheleden van MKB-Nederland en VNO-NCW aan het woord. Deze week voorzitter Joep Thönissen van de VHA, de Vereniging Huisvesters Arbeidsmigranten.
Vertel eens over uw branche en branchevereniging.
‘De VHA bestaat sinds 2014. De oprichting vloeide voort uit de Nationale verklaring huisvesting EU-arbeidsmigranten uit 2012. Daarin zijn afspraken gemaakt tussen gemeenten, het Rijk, uitzendorganisaties, woningcorporaties en diverse branches over de verbetering van huisvesting van arbeidsmigranten, zowel kwalitatief als kwantitatief. Met de VHA wilden we onze branche een stem geven hierin. De huisvesting van arbeidsmigranten wordt voor 70 procent verzorgd door uitzendbureaus. Onze leden zijn onafhankelijke en professionele ondernemingen die zelfstandig investeren in huisvesting en deze ook zelf ontwikkelen en exploiteren. Wij vinden dat werk en huisvesting niet bij één partij moet liggen.’
Hoe lang bent u voorzitter van de VHA?
‘Ik ben vanaf het begin betrokken geweest bij de VHA als onafhankelijk voorzitter. Ik heb dus geen eigen bedrijf in deze branche. Ik heb in mijn werkzame leven gewerkt voor zowel overheid als het bedrijfsleven, ik ken beide kanten dus goed. Zo heb ik in de directie gezeten bij de provincie Noord-Brabant, heb gewerkt als consultant en ben directeur geweest van RECRON, de brancheorganisatie voor recreatie.’
Welke actuele kwesties en lobbypunten spelen er momenteel voor jullie?
‘Het aantal arbeidsmigranten is alleen maar toegenomen sinds 2012. Er is inmiddels een tekort van 150.000 bedden. Kwalitatief gezien zijn er wel dingen verbeterd, maar kwantitatief zijn we er niet in geslaagd om voldoende bij te bouwen. Daarin spelen meerdere factoren mee.
Maatschappelijk was en is er veel weerstand. Het is daarom lange tijd een taboeonderwerp geweest bij gemeenten. Daar spelen vooroordelen van mensen over arbeidsmigranten in mee. Ook is de verdeling van regie tussen het Rijk, provincie en gemeente een lastige. En er is een structureel gebrek aan regionale samenwerking. Door al die factoren is er veel maatschappelijke en politieke onwil. De hamvraag is hoe we dat gaan oplossen met elkaar. Want bijbouwen is geen luxe maar noodzaak: het werk van arbeidsmigranten is een essentieel onderdeel van onze economie.
Veel gemeenten denken dat ze er met papieren beleid zijn. Maar dan is er nog geen woning gerealiseerd. Ik heb enorme bewondering voor onze ondernemers die het geduld hebben om in gesprek te blijven. Er gaan makkelijk twee collegetermijnen overheen voordat er iets staat.
Een andere kwestie zijn de onaanvaardbare situaties bij malafide bedrijven die huisvesting aanbieden. Dat soort situaties zie je niet bij onze leden, maar het betekent wel dat wij als bonafide club bezig zijn om onszelf te verdedigen. En dat versterkt natuurlijk weer de vooroordelen. We zijn gezamenlijk helaas nog niet in staat om deze praktijken goed te bestrijden.’
Hoe ziet u de toekomst?
‘In 2020 hebben we het rapport-Roemer gehad met aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten tegen te gaan. Het Rijk is nu bezig met nieuwe wetgeving hiervoor. Zo is de Wet Goed Verhuurderschap onlangs aangenomen. Dat betekent dat gemeenten nu strenger kunnen selecteren wie de huisvesting in de gemeente uitvoert. Ik hoop dat ook op lokaal niveau het kwartje gaat vallen dat er iets moet gebeuren. Het enige dat wij vragen, is een vergunning. De financiering komt van de ondernemers zelf.
Verder sluit ik niet uit dat er nog meer arbeidsmigranten naar Nederland komen. We hebben te maken met vergrijzing en daarmee meer behoefte aan extra handjes in de agrarische sector, de vleesverwerking en de logistiek.’
Waarom zijn jullie lid van MKB-Nederland?
‘Tijdens mijn tijd bij RECRON heb ik gezien welke slagkracht MKB-Nederland heeft. Het is voor ons een prima platform om onze belangen te behartigen op brancheoverstijgend niveau. We willen ook een pleidooi houden richting werkgevers, de leden van MKB-Nederland. Deze groep heeft zich altijd op de achtergrond gehouden, ook in 2012 toen er afspraken werden gemaakt. Het is een van de redenen waarom huisvesting zo moeilijk van de grond komt. Daarom zeggen wij: neem nou eens je verantwoordelijkheid hierin.’
Met welke branchedirecteur zou u weleens een dagje willen ruilen en waarom?
‘Dan kies ik voor Karin Kuiper van de Club van Elf, de brancheorganisatie voor attractieparken. Ik ken haar goed uit mijn tijd bij RECRON. En ik weet dat het enorm boeiende sector is met veel innovatie. Een jaloersmakende branche, vind ik.’
