Mantelzorg en werk: een sterke businesscase met een maatschappelijk belang

Ruim één op de vier werkenden combineert werk en mantelzorg. Werkgevers en werknemers kunnen overbelasting, verzuim en uitval voorkomen door het onderwerp bespreekbaar te maken en maatwerkoplossingen zoeken. Dit is dan ook de focus van de recente samenwerking tussen VNO-NCW, MKB-Nederland, de ministeries van VWS en SZW en stichting Werk&Mantelzorg.

 

Vanwaar deze samenwerking?

Lisa Kuijs, beleidssecretaris sociale zaken bij VNO-NCW en MKB-Nederland: ‘Mantelzorg is van grote maatschappelijke betekenis. De overheid kijkt naar werkgevers om de combinatie tussen werk en mantelzorg mogelijk te maken. Als werkgeversorganisaties nemen wij graag deze verantwoordelijkheid, maar het is wel belangrijk dat werkgevers weten waarop zij moeten inspelen. Voor de inhoudelijke expertise op dit vlak zijn wij de samenwerking aangegaan met Werk&Mantelzorg. Onlangs hebben we samen met deze stichting en de ministeries van SZW en VWS een intentieverklaring ondertekend. Het doel daarvan is het thema te agenderen en branches en ondernemingen te ondersteunen met gerichte oplossingen.’

 

Waarom is dat nodig?

Wies Kerkvliet, Werk&Mantelzorg: ‘Werkgevers weten vaak niet hoeveel mantelzorgers ze precies in de gelederen hebben en veel werkenden zien zichzelf niet als mantelzorger. In de praktijk bespreekt 44 procent van de werkende mantelzorgers het onderwerp niet op het werk. Het begint dan ook met bewustwording.

Mensen die werk en mantelzorg combineren, zijn regelmatig zwaar- of overbelast. 18 procent van het zieketeverzuim is gerelateerd aan mantelzorg. Een goede aanpak voorkomt dat mensen uitvallen en zorgt dat zij gezond, gemotiveerd en loyaal kunnen blijven werken. Win-win dus. Overigens denken veel mensen bij ‘mantelzorg’ direct aan de zorg voor oudere ouders. Maar het is veel breder. Want ook partners en kinderen kunnen (psychisch) ziek zijn of een beperking hebben, en dan gaat het vaak om langdurige, intensieve trajecten.’

 

Wat verwachten jullie van werkgevers?

Lisa: ‘Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgever en medewerkers om afspraken te maken die wederzijds werken. Veel bedrijven denken vanwege de coronacrisis – begrijpelijk – vaker aan de korte termijn. Investeringen in personeel betalen zich echter op lange termijn uit. Bovendien kun je je als werkgever profileren in een krappe arbeidsmarkt door in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen.

Omdat werkgevers niet altijd weten wat mantelzorg inhoudt en in welke mate het speelt op de werkvloer, handelen zij soms vanuit aannames. Zij denken dan bijvoorbeeld: het wordt een hoop regelwerk voor mij, mantelzorgers willen te pas en te onpas vrij. Terwijl het echt niet altijd om verlof gaat en de oplossing ook niet one size fits all is.

Denk mee en wees flexibel, zou ik zeggen. Kleine acties kunnen grote gevolgen hebben. Soms zijn mensen al geholpen met bijvoorbeeld een keer een uurtje eerder weg of het ruilen van een roosterdag. Door het bespreekbaar te maken, wordt letterlijk een deel van de last weggenomen. Uit onderzoek blijkt dat met name aandacht en begrip van leidinggevenden essentieel zijn.’

 

Wat is jullie plan de campagne?

Wies: ‘Omdat iedere branche anders is, kiezen we voor een branchespecifieke aanpak. VNO-NCW en MKB-Nederland bereiken veel werkgevers indirect via brancheorganisaties. Voor hen hebben we onlangs een webinar georganiseerd. Onze stichting beschikt over allerlei (digitale) tools om werkgevers te helpen: praktijkvoorbeelden, factsheets en praktische toolkits. Zo hebben we een vierstappenplan voor een mantelzorgvriendelijke organisatie en een monitor die de startsituatie in een onderneming in beeld brengt en handvatten geeft voor vervolgacties. Ook bieden we online platforms voor werkende mantelzorgers en leidinggevenden met concrete tips en adviezen. Kortom: deze samenwerking biedt een unieke kans om ondersteund te worden en specifiek voor branches zijn er financiële middelen beschikbaar gesteld. We komen iets brengen, niet iets halen.’