EU handelsbeleid in 2022: een volle agenda, maar een andere sfeer

De Europese Unie heeft een ambitieuze handelsagenda gepresenteerd voor 2022.Verschillende regio’s zullen in de schijnwerper staan. Maar de agenda begint een heel ander karakter te krijgen dan een paar jaar geleden. Waar toen wereldwijde en regionale liberalisering voorop stond wordt de agenda nu bepaald door het versterken van de strategische positie van de EU in de wereld, bilaterale afspraken met andere protagonisten op het wereldtoneel, versterking van handelsdefensief instrumentarium en een streven om vorm te geven aan de klimaat- en sociale dimensie van handelsbeleid. De geopolitiek is niet meer weg te denken als factor in het handelsbeleid, terwijl intern de duurzaamheidsfactor steeds meer aandacht vraagt. Dat kan ingrijpende consequenties hebben voor handelsland Nederland.

 

In het voorjaar van 2022 zal er een volgende ontmoeting plaatsvinden tussen de EU en de VS in het kader van de samenwerking via de EU-US Trade and Technology Council. Dit initiatief is in juni 2021 het leven geroepen als verlengde van de EU-US Summit, waarbij de EU en de VS besloten een aantal van hun verschillen te verruilen voor nieuwe samenwerkingsinitiatieven. De TCC richt zich op handel en economische en technologische knelpunten, en in het bijzonder op investeringen in, en diversificatie van, de productketen van halfgeleiders. Ook is het dringend nodig dat de EU en de VS een akkoord bereiken over dataverkeer en privacybescherming.

 

De EU heeft China in 2019 bestempeld als zowel systemische rivaal als economische concurrent als samenwerkingspartner. China blijft ook in 2022 hoog op de agenda. De crisis die eind 2021 uitbrak tussen Litouwen en China over de status van Taiwan speelt nog volop. Daarnaast ligt nog steeds de Comprehensive Agreement on Investment tussen de EU en China op tafel. Momenteel is de ratificatie van dit verdrag stopgezet vanwege Chinese sancties tegen Europese functionarissen en politici die zich kritisch uitlieten over China.

 

Ook het Verenigd Koninkrijk mag niet vergeten worden nu de afhandeling van de Brexit langer duurt dan gehoopt. Afgelopen jaar is er volop onderhandeld over het Noord-Ierland protocol. Ondanks concessies van de EU blijven er knelpunten bestaan die de relatie tussen de EU en het VK niet ten goede komen. Het nieuwe jaar werd ingeluid met een nieuwe Brexit-minister van het VK.

 

Het jaar wordt afgetrapt met de EU-African Union summit halverwege februari. Bij de presentatie van het Franse voorzitterschap eind 2021 gaf President Macron al aan dat de relatie met Afrika een van de prioriteiten zou zijn voor het komende halfjaar. De interesse in verdere handel met het Afrikaanse continent is onderdeel van de Europese ‘Global Gateway’ strategie die eerder dit jaar is gepresenteerd. Deze strategie doelt niet alleen op economische aspecten, maar focust ook op problemen gerelateerd aan duurzaamheid, digitalisering, vrede, werkgelegenheid en migratie.

 

Tot slot vindt ook de volgende Ministeriele Conferentie van de World Trade Organisation plaats in 2022. Het disfunctioneren van de WTO staat al langer op de handelsagenda van de EU, maar door de oprukkende omikronvariant moest de fysieke Ministeriele vergadering in december 2021 worden afgeblazen. De EU wil graag de WTO hervormen, door middel van nieuwe regels om verstoringen in competitie te voorkomen en het geschillenbeslechtingsmechanisme van de WTO te herstellen.