EU-Top: regeringsleiders willen in juli overeenkomst herstelpakket

De Europese regeringsleiders spraken vrijdag voor het eerst over het voorstel van de Commissie voor het Europese herstelpakket en de daaraan gekoppelde Europese meerjarenbegroting. Deze vergadering, die per videoconferentie plaatsvond, moest mogelijkheid bieden voor een eerste uitwisseling van standpunten. Zowel Raadsvoorzitter Charles Michel en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen als de meeste regeringsleiders waren achteraf positief gestemd over de vergadering. Er bestaat er een gedeelde erkenning van het belang dat er een overeenkomst wordt bereikt, maar de posities van sommige lidstaten, waaronder Nederland, wijken nog veel af van het voorstel van de Commissie.

Leningen of subsidies

De Nederlandse positie is nog onveranderd. Premier Mark Rutte blijft erbij dat het herstelfonds uitsluitend uit leningen moet bestaan. Volgens het Commissievoorstel bestaat 250 miljard van het herstelfonds uit leningen en wordt 500 miljard verstrekt in de vorm van subsidies. Zweden, Oostenrijk en Denemarken delen dat standpunt.

Verdeelsleutel

Daarnaast vindt Rutte dat de verdeelsleutel van het herstelfonds uit moet gaan van de economische situatie in lidstaten als gevolg van de coronacrisis. De Commissie wil het geld verdelen volgens de economische situatie zoals die voorafgaand aan crisis was, waardoor niet alleen de Zuid-Europese landen, maar ook een aantal een Oost-Europese lidstaten veel geld ontvangt. Het Kabinet is tegen die verdeling, omdat het wel dat het herstelfonds uitsluitend dient om de klappen van de crisis op te vangen, en niet om bestaande economische verschillen in Europa te compenseren.

Conditionaliteit

Bovendien wil het Kabinet dat er bij het verlenen van financiële steun voldaan wordt aan strikte conditionaliteit. De investeringen die met het geld uit het fonds worden gedaan moeten de verdiencapaciteit van de EU ten goede komen en de lidstaten die geld ontvangen moeten hervormingen doorvoeren, bijvoorbeeld van het pensioenstelsel, de arbeidsmarkt of het belastingstelsel.

Korting Nederlandse EU-afdracht

Ten slotte is het volgens Rutte noodzakelijk dat de korting die Nederland en een aantal andere rijke lidstaten krijgen op hun bijdrage aan de meerjarenbegroting blijft bestaan. Zonder die korting ziet hij geen mogelijkheden om een overeenkomst te bereiken. Wel gaf hij aan dat er steeds meer steun onder de overige lidstaten lijkt te ontstaan over het behoud van de korting. Onder andere de Italiaanse premier Guiseppe Conte en de Franse president Emmanuel Macron gaven vrijdag aan dat zij hun verzet tegen de korting in overleg willen laten varen.

Kleine stapjes

Stukje bij beetje lijken de posities van de lidstaten dichter naar elkaar toe te groeien, maar er blijft een lange weg te gaan. Waar veel regeringsleiders voor het einde van juli een overeenkomst willen, ziet Rutte minder reden tot haast. Volgens hem is het nog onzeker of er voor het einde van de zomer een consensus wordt bereikt. In juli zal naar alle waarschijnlijkheid een eerste fysieke Top over het herstelfonds plaatsvinden. Indien nodig zal er in dezelfde maand nog een tweede volgen.