Zo beroven fraudeurs ondernemers

Slachtoffer van fraude geworden? Jammer dan. Zolang instanties vrolijk langs elkaar heen werken, kunnen fraudeurs ongestoord hun gang gaan. ‘Het is zo makkelijk. Dat is bijna uitlokken.’ 

Het is nog dampig als je ‘s morgensvroeg de Gooise villawijk in rijdt. Donker en doodstil. Je schaamt je bijna om met je grote oplegger al zo vroeg de wijk in te gaan. Bij een grote villa die volledig in de steigers staat, zet je de wagen stil. Je rolt het zeil op en begint de lading hout uit te laden. Wat kan er mis gaan? Maar dan… als je een dag of twee later bij toeval nog eens door de straat rijdt, valt je mond open van verbazing. Alle steigers weg! Geen spoor meer van de verbouwing die volop gaande leek. En de lading hout die je afleverde: foetsie. De hele boel blijkt in scene gezet. Je bent genept. En tigduizend euro’s lichter.

Bordje aan de deur
Het zal je als ondernemer maar overkomen. Fraude lijkt soms doorzichtig, maar is dat lang niet altijd. Zelfs als je als ondernemer nog geprobeerd hebt vooraf in beeld te krijgen of je te maken hebt met een bonafide bedrijf, kun je slachtoffer worden. Maar John Nihot, voorzitter van de Haagse commissie en werkzaam bij Cashcontrol Incasso- en Informatiediensten, maakt veel vaker mee dat vooraf helemaal geen informatie wordt opgevraagd. Op zo’n manier gaan ondernemers jaarlijks voor miljoenen euro het schip in.

En dat allemaal omdat onze wetgever fraudeurs ruimte biedt waarvan ze de afgelopen tien, twintig jaar dankbaar gebruik hebben gemaakt, constateert Willem-Jan Pepping van kredietverzekeraar Atradius. Het oprichten van een bv bijvoorbeeld is de afgelopen jaren veel eenvoudiger geworden. Vroeger moest je nog een flink bedrag storten én een bewijs van goed gedrag overleggen. Hoeft allemaal niet meer. Met als resultaat dat je relatief gemakkelijk een bv kunt starten, zelfs als je dat enkel doet om er fraude mee te plegen. En ja, iedereen weet dat je met pas opgerichte bedrijven niet meteen op krediet zaken moet doen. Maar toch gebeurt dat. Het vooruitzicht om snel een order binnen te halen, wint het vaak van de zorgvuldigheid. Pepping: ‘Geen fraudeur haakt een bordje aan zijn deur met de tekst ‘hier huist een fraudeur’. Pas als het leed is geleden en de schade een feit is, weet je: dit is dus een fraudeur geweest.’ 

Uitglijders
Zelfs als je wel gebruik maakt van handelsinformatie, zijn uitglijders nooit helemaal te voorkomen. Want er schort nogal wat aan de betrouwbaarheid van die informatie, stelt Frits Kemp, advocaat en curator. ‘De overheid doet net alsof het handelsregister van de Kamer van Koophandel betrouwbaar is en dat zij daarmee het handelsverkeer faciliteert. Maar het is toch te gek dat je op LinkedIn en Marktplaats meer informatie kan vinden om te beoordelen of iemand je nept dan in het officiële systeem.’ 

En dan is er nog het totaal ontbreken van informatie-uitwisseling tussen de diverse instanties. ‘Als bij de ene dienst bekend is dat iets niet deugt, wordt die kennis nu vaak niet gedeeld. Zo kunnen fraudeurs ongestoord hun gang gaan. Zodra bij instanties als het UWV of bij de gemeente bekend is dat iemand niet deugt, moet dat worden gedeeld. Vooraf, want aan informatie achteraf hebben ondernemers niks.’ 

Zwarte lijst
‘Als alle partijen, Kamer van Koophandel, gerechtsdeurwaarders, curatoren, zouden samenwerken, ontstaat er vanzelf een zwarte lijst. Dan kun je gericht tegen fraudeurs in actie komen’, zegt Hans Groenewegen, directeur van Groenewegen en Partners Gerechtsdeurwaarders en voorzitter van de Belangenvereniging Gerechtsdeurwaarders. Hij adviseert zijn klanten in geval van fraude direct aangifte te doen. Zijn bedrijf ondersteunt regelmatig ondernemers bij het doen van aangifte. De ervaringen stemmen niet positief. Hij merkt dat de politie dit soort aangiftes vaak niet in behandeling wil nemen. ‘Dit is een civiele kwestie, krijgt de ondernemer dan te horen. Ik wil de politie niet betichten van luiheid, maar wel van onvoldoende focus op fraude.’ 

Thermometer
De oplossing hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Veel winst zou er al worden behaald als bedrijven ‘gewoon’ voldoen aan de regels. Zoals de verplichting tot het deponeren van hun jaarcijfers bij de Kamer van Koophandel. Nu laat 20 procent van de ondernemers dat ‘gemakshalve’ achterwege. Er staat toch geen sanctie op. Helemaal verbazingwekkend is dat ook weer niet, want in Nederland zijn een kleine zevenhonderdduizend bedrijven die moeten voldoen aan de deponeringsplicht. Daar kunnen opsporingsdiensten natuurlijk nooit allemaal achteraan. Maar volgens Pepping is het eenvoudig op te lossen: de Kamer van Koophandel moet de bevoegdheid krijgen om boetes op te leggen. ‘Een bedrijf dat z’n btw niet tijdig afdraagt, heeft zo een boete te pakken. Maar niet als de jaarrekening niet wordt gedeponeerd. Terwijl die cijfers toch de thermometer zijn voor de beoordeling van de kredietwaardigheid van een bedrijf. Dat zou een van de manieren zijn om te zorgen dat fraudeurs minder kans krijgen.’ 

En suggereert advocaat Kemp: stapel blokjes informatie. ‘We moeten samenwerken en stoppen met alleen opkomen voor het eigen belang.’ Het feit blijft dat fraude veel te makkelijk te plegen is, vindt Kemp. ‘Ik hoorde een verhaal van collega’s die in een fraudecommissie zaten op Curaçao. Anderhalf jaar later bleek dat de accountants alle kennis en trucs hadden gebruikt om zelf fraude te plegen. Het is ook zo makkelijk, bijna uitlokken.’

Week van de veiligheid: wat ondernemers zelf kunnen doen

In de donkere dagen van oktober tot maart zijn meer ondernemers slachtoffer van overvallen en diefstallen. Thema voor de Week van de Veiligheid dit jaar: ga goed voorbereid de winter in als ondernemer. Meer weten? Check de website van de Week van de Veiligheid.

 

Zes manieren om fraudeurs te slim af te zijn

 

Praat met andere ondernemers

Benaderd door een fraudeur? Waarschijnlijk heeft hij ook je concullega’s om een levering gevraagd. ‘Fraude vindt nooit alleen bij jou plaats als leverancier, maar op hetzelfde moment bij meerderen’, zegt Willem-Jan Pepping. ‘Een fraudeur heeft immers belang bij volume en goederen die goed verhandelbaar zijn.’ Een fraudeur slaat in een kort tijd zijn slag; hij handelt in ongeveer vier weken tijd en heeft dus baat bij snel handelen en zal dus ook andere ondernemers benaderen. De tip? Vertrouw je een bedrijf of order niet, vraag dan rond in je netwerk. De kans is groot dat collega’s uit dezelfde branche ook benaderd zijn om te leveren. 

 

Let op: een échte ondernemer heeft alleen een 06-nummer

Hee, leuk, een mooie aanbieding van handigeharry@hotmail.com. Of je hem zo snel mogelijk wil bellen op nummer 06-prepaidsimkaart. Doe het niet, zegt Willem-Jan Pepping. ‘Je ziet vaak dat fraudeurs geen vast telefoonnummer hebben, maar gebruik maken van een 06-nummer. Vaak hebben ze ook geen bedrijfsmail, maar een hotmail- of outlookmailadres.’ Een normale ondernemer zal willen investeren in een domeinnaam en dus geen inwisselbaar emailadres gebruiken. Natuurlijk, zzp’ers werken wellicht met een 06-nummer. Maar een bv zonder eigen nummer en emailadres? Trap er niet in.

 

Brief vol spelfouten? wees op je hoede

Iedereen kent ze wel, de e-mails met aanbiedingen van Nigeriaanse koningen die enorm graag van hun geld af willen. Of van mensen in nood, of je even een paar duizend euro wilt overmaken om ze te helpen. Ze hebben allemaal één ding gemeen: ze barsten van de spelfouten. Ontvang je een mail van een geïnteresseerde klant vol met spelfouten, linea recta afkomstig uit Google translate, let dan ook goed op. Een bedrijf zal willen investeren in correct taalgebruik. Let ook op de website. Is deze enorm glad, ontbreken er gegevens of is het een variatie op een bestaande website? Je zult niet de eerste zijn die zo het schip in gaat.

 

Weet met wie je te maken hebt

Stel je zakenpartner bij twijfel eens voor om een kop koffie te drinken. ‘Ik zeg weleens tegen ondernemers: stap in de auto en ga nou eens kijken met wie je te maken hebt’, zegt Hans Groenewegen. ‘Daar sluit je niet alles mee uit, maar wel veel.’ En als je tegenover elkaar zit, kun je elkaar tenminste nog eens goed in de ogen kijken, zegt John Nihot. Volgens Frits Kemp komt het regelmatig voor dat de directeur van een frauduleuze bv in de bijstand zit – een schaamteloze katvanger, die niet terugdeinst voor twee weken brommen. Zorg dat je weet met wie je te maken hebt.

 

Laat je niet neppen door mooie praatjes

Een aanbieding lijkt te mooi om waar te zijn? Dan is dat waarschijnlijk ook zo. ‘Laatst vertelde een ondernemer dat hij een order kreeg van 6000 euro in plaats van de gebruikelijke 2000. Toen had hij tegen zijn klant gezegd dat die wel even vooruit moest betalen’, vertelt Willem-Jan Pepping. ‘U begrijpt, de transactie ging niet door.’ Een fraudeur is immers toch niet van plan om te betalen, dus kan toezeggen tegen elke prijs. ‘Als het gebruikelijk is om te onderhandelen over de prijs, is het een raar gegeven als iemand het niet doet. In workshops zeg ik weleens: eigenlijk weet u het al, maar u wilt het gewoon niet geloven.’ Kortom, doe geen zaken met dollartekens in de ogen.

 

Speel voor detective

Bij de Kamer van Koophandel kun je als ondernemer informatie opvragen over bedrijven. Toch heeft deze niet altijd genoeg gegevens om aan te geven of een bedrijf wel kredietwaardig is. Als ondernemer wil je de informatie kunnen wegen, voorzien van een betalingsscore of kredietlimiet. Vaak heeft de KvK geen jaarcijfers en zeker niet de interpretatie daarvan, zegt John Nihot. ‘Daar beschikken onafhankelijke bureaus wel over.’ Ook op internet valt er wel het een en ander te vinden. Een groeiend probleem zijn nesten, waarbij soms wel honderd bv’s op één adres zijn ingeschreven. Online kun je checken welke bedrijven ingeschreven staan op één adres. En bestaat het adres wel, of wordt een bestelling geplaatst op een adres van een huis dat te koop staat op funda.nl? Pluis het na.