Verjonging van de raad van commissarissen? ‘Je wordt er beter van’

form.antibot { display: none !important; } JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit formulier te kunnen gebruiken.

Stuur ons een bericht

24-08-2020

De gemiddelde leeftijd in de raad van commissarissen? Een jaar of 60. Best raar eigenlijk, want waarom is zo'n raad geen afspiegeling van de samenleving? Hakan Koçak (30) en Esmée Pater (30) – toezichthouder en commissaris – vroegen zich als twintigers hetzelfde af. 'Door jonge mensen kan een bedrijf veranderingen bijbenen.'

Hakan Koçak (30) | Accountant bij PwC en toezichthouder bij TivoliVredenburg

'Als accountant controleer ik grote organisaties. Een maatschappelijk beroep, maar ik betrapte me erop dat ik alleen commerciële jongens 'aan het dienen was'. Na 10 jaar werken kriebelde het om mijn financiële expertise direct in te zetten voor maatschappelijke organisaties.

Culturele organisaties die zich houden aan de Governance Code Cultuur dienen hun commissariaatsvacatures openbaar maken. Daardoor zag ik op LinkedIn een vacature voor de raad van toezicht van TivoliVredenburg.

Voor mij heel fijn: ik was 29, had geen netwerk van ervaren bestuurders. Dan kom je moeilijk aan een plek, je weet niet eens wat er beschikbaar is.'

‘Als geboren Utrechter sprak me dat gelijk aan. Een plek waar alle genres van muziek samenkomen, alle soorten mensen welkom zijn. Een jonge organisatie, volop in groei, een parel voor Utrecht. Uit hun meerjarenplan bleek dat ze meer binding wilden met bepaalde wijken. En juist in een van die wijken, een Utrechtse achterstandswijk, ben ik opgegroeid. Ik had geen bestuurservaring, maar de combinatie van mijn Utrechtse achtergrond, jonge profiel en kleurrijke netwerk ontbrak nog in hun board. Met wat hulp van mijn coach bij PwC bij het solliciteren, verliep het sollicitatieproces zeer prettig en ben ik het geworden.'

Tekst gaat na de foto verder

Hakan Koçak: 'Met alleen zestigers ga je het niet redden als bedrijf'

Foto: Christiaan Krouwels

'Ik moet toezicht houden op het bestuur. Controleren dat zij de juiste strategie uitstippelen en uitvoeren. In vijf tot acht meetings per jaar praat je daar over met elkaar, over juridische zaken, financiën, bedrijfsvoering, programmering en strategie. Het eerste jaar was het voor mij vooral zaak om de organisatie goed te leren kennen. Daarom praatte ik met iedereen: met programmeurs, met directieleden, met de marketingafdeling en heb ik veel concerten en festivals bezocht.

Om zo grip te krijgen als toezichthouder. Gemiddeld ben ik daar 8 tot 12 uur in de maand mee kwijt – van mijn werkgever krijg ik die ruimte ook. De rest van de toezichthouders hebben me als hun gelijke opgenomen en ondersteund om goed te landen. TivoliVredenburg is een organisatie met veel jonge mensen: hierdoor was het voor mij mogelijk om makkelijk te levelen met veel van de medewerkers die ik in mijn eerste jaar gesproken heb.'

Hoe staat het er eigenlijk voor met raden van commissarissen in Nederland?Wie gaat zoeken naar de gemiddelde leeftijd van commissarissen, komt verschillende getallen tegen, maar ze komen allemaal in de buurt van 60 jaar. Het overgrote deel van de commissarissen is nog steeds man, hoewel er ook steeds meer vrouwen worden benoemd. Een bedrijf dat meer jonge mensen in de rvc wil hebben, doet er goed aan om de huidige commissarissen niet in hun eigen netwerk te laten zoeken: dat bestaat vaak uit generatiegenoten. Ook moeten kandidaten niet langs dezelfde ervaringsmeetlat worden gelegd als bestuurders van boven de 50 jaar.
De functie van commissaris is aan verandering onderhevig, zegt Gerard van Vliet, directeur van de Nederlandse Vereniging van Commissarissen en Directeuren (NCD) in het FD. 'Vroeger was het een symbolische functie na je loopbaan als ceo waarbij er vier, vijf keer per jaar wordt vergaderd', zegt hij. 'Nu is het echt een vak, een functie die veel inspanning kost.'

'Organisaties en bedrijven veranderen heel snel. Vroeger bleef een bedrijf rustig 10 jaar hetzelfde, nu is het tempo van digitalisering en verduurzaming niet bij te houden. Het perspectief van jonge mensen in een Raad van Toezicht of van Commissarissen helpt bedrijven om die veranderingen bij te kunnen houden, bovendien hebben veel organisaties een overwegend jongere doelgroep. Kijk maar de ceo's van startups of van techbedrijven, dat zijn ook veelal jonge mensen. Met alleen maar zestigers ga je het niet redden. Duurzaamheid en technologie zit veel meer verweven in het dna van jonge mensen, en dan heb ik het eigenlijk nog meer over de generaties na mij. Daarom is het belangrijk dat jonge mensen hun verantwoordelijkheid nemen – misschien zelfs wel opeisen – en zich in commissariaten worstelen. Je hoeft het niet alleen te doen: ik heb me bijvoorbeeld aangemeld voor het klasje van Blikverruimers, een stichting die jonge mensen helpt met hun commissariaten. Bijvoorbeeld door oude rotten masterclasses te laten geven.'

'dit zijn talentvolle mensen die verantwoordelijkheid durven en willen nemen'

'Ik hoop dat veel meer organisaties hun vacatures online gaan zetten en het coöptatiemodel loslaten, ook al hoeven ze dat niet. Geef mensen de kans om de solliciteren, maak de procedure transparant. Daar kun je alleen maar mee winnen. Grote commerciële organisaties zijn op dit moment veel te gesloten, maar als je nieuw talent wilt aantrekken buiten je eigen groep, dan moet je wel. En je hoeft niet gelijk iemand aan te nemen als commissaris, maar ga in elk geval veel breder op zoek. Bij Blikverruimers hebben ook jonge mensen zich aangemeld die de ambitie hebben om commissaris te worden. Los van ervaring: dit zijn talentvolle mensen die verantwoordelijkheid durven en willen nemen.'

Esmée Pater (30) | Ondernemer én commissaris bij de Rabobank

'Een plek in een raad van commissarissen (hierna: rvc)? Dat doe je toch pas als je al zowat met pensioen bent? Dat is het beeld dat de meeste mensen hebben van een commissariaat. En eerlijk gezegd was dat ook míj́n beeld. Als 28-jarige zat ik in de ledenraad van de Rabobank. De toenmalige directeur van de bank wees me op een vrijgekomen plek in de rvc en vroeg of het iets voor mij was. Ik lachte het een beetje weg, maar net toevallig dat weekend las ik een artikel in het FD over het belang van verjonging in rvc's. En tot mijn blijdschap en verbazing ben ik het geworden.'

Tekst gaat na de foto verder

Esmée Pater: 'Ik stel vragen over dingen waar andere commissarissen al een tijdje niet meer over na hebben nagedacht'

Foto: Christiaan Krouwels

'Als commissaris bij de Rabobank ben je toezichthouder, ambassadeur en klankbord tegelijk. Ik haal uit mijn omgeving op wat belangrijk is voor de bank. Daar hoort sparren met de directie bij. Tijdens de coronacrisis heb ik als ambassadeur ook ondernemers geholpen met problemen. Heel eerlijk: ik dénk dat ik het niet was geworden als ze niet nadrukkelijk op zoek waren geweest naar iemand van 35 jaar of jonger. Je kunt lastig concurreren met een vijftiger of zestiger die al vier of vijf bestuursfuncties heeft gehad. Voor de duidelijkheid: ik heb een uitgebreide, externe procedure afgerond. Maar om maar aan te geven dat je echt expliciet op zoek moet naar verjonging, want je kunt kandidaten niet langs dezelfde meetlat leggen.'

'Al snel werd duidelijk dat ik vragen ging stellen waar andere commissarissen al een tijdje niet meer over na hadden gedacht. Mijn blik gaat veelal naar ondernemers en naar jonge mensen. Ik leef door mijn vrienden en door mijn bedrijf in een ander stukje van de wereld dan de twee mannen en de andere vrouw van de rvc. Ik zit bijvoorbeeld in een jong ondernemersnetwerk. Ook klanten van de Rabobank, die de andere commissarissen niet goed kennen. Ik kon zo al snel mijn meerwaarde aantonen. En zo neemt iedereen zijn eigen ervaring mee. Ik zou dus niet willen zeggen dat jonge mensen per se minder ervaring hebben. Het gaat juist om een ánder soort ervaring en een andere blik. Misschien hechten we te veel waarde aan jarenlange ervaring. In een rvc moet daarin balans zijn en verschillende geluiden vertegenwoordigd zijn. Ik denk dat je van elkaar leert.'

'misschien hechten we te veel waarde aan jarenlange ervaring'

'Misschien dat sommige bedrijven jonge commissarissen voor de bühne zoeken, maar die ervaring heb ik niet. De drempel voelde voor mij ook wel lager omdat ik dankzij die Ledenraad alle terminologie kende en mijn weg binnen de Rabobank. Ik kende toen niemand anders van mijn leeftijd die een commissariaat doet. Ik krijg de vraag nu ook veel van vrienden: wat doe je eigenlijk en kan ik dat ook gaan doen? Laatst van een vriendin van 40, ook zij wil graag een bestuursfunctie. Maar zo makkelijk is het niet om iets te vinden. Ze valt niet meer onder het kopje jonge commissaris, maar is ook niet oud genoeg om met de 'old boys' mee te kunnen doen. Ik heb ook wel het idee dat ik het onwijs getroffen heb met deze plek en deze kans. En begrijp dat jonge mensen als ze interesse tonen, ook weleens nul op het rekest krijgen.'

'Als commissarissen vertrekken, kijken ze vaak in hun eigen netwerk wie de opvolger kan worden. Daardoor blijft zo'n raad grijs. Diegene die ik mocht vervangen was ook al gepensioneerd, maar zei juist dat iemand die midden in het leven staat een mooie toevoeging is. Dat vond ik heel erg mooi. En ik hoop echt dat meer bedrijven er zo over gaan denken. Hoe diverser een raad is, hoe meer een bedrijf echt kan profiteren van alle kennis.'

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Lees meer over

raad van commissarissen