Peter Hartman (65) was president-directeur van de KLM (2007-2013) en nu vicepresident AirFrance-KLM en onder andere voorzitter van de publiek-private samenwerking Connect.
'Toen ik in 2007 aantrad als president-directeur, kwamen we al snel terecht in de zwaarste economische crisis sinds tijden. We waren er vroeg bij en begonnen al bij te sturen vóór Lehman Brothers. Dat hebben we gedaan door ons personeel op andere manieren in te zetten. Veel mensen zeiden tegen me dat het zou niet lukken. Maar het werkte wel, met volle steun van RvC en OR. Piloten gingen grondfuncties uitoefenen en vrachtmensen gingen in technische dienst werken. Natuurlijk is dat niet gemakkelijk geweest. Maar wat is nu duurder: iemand van Randstad inhuren voor een grondfunctie en een piloot thuis zijn tuintje laten wieden, of mijn manier? Zo simpel is dat. Later zeiden hoogleraren, die eerst dachten dat mijn manier niet werkte, tegen me: waarom ga je hier niet op promoveren? Immers, het was een nieuw sociaal model.'
'Rond de opkomst van goedkope vluchtaanbieders en de toekomst van KLM heersen allerlei doembeelden die ik zelf nogal makkelijk vind. Samen met mijn voorganger Leo van Wijk heb ik de eeuwwisseling en de angst voor de millenniumbug meegemaakt. Daarna kwam al heel snel 9/11. Toen stond de wereld ook stil en bijna niemand zou zogenaamd meer vliegen. Op dat moment ging mijn dochter zelfs de opleiding tot piloot volgen, met het rotsvaste vertrouwen dat alles wel weer goed zou komen. Daarna twee keer een aswolk, SARS, vogelgriep, de tsunami, de ramp met de kerncentrale in Japan en een olieprijs van 200 dollar. Ik heb één simpele stelling: je moet de dynamiek om je heen niet onderschatten, maar ook niet overdrijven. Ik hou niet zo van spreadsheet terrorisme. Je moet je gezond verstand blijven gebruiken en de rust bewaren. Ik had dan ook veel respect voor Huib Gorter van Malaysia Airlines na de crash van MH17. De rust en empathie die hij uitstraalde, vond ik bovenmenselijk. Dat is wat een onderneming van je verwacht en dat heb ik zelf ook geprobeerd in crisistijd.'
'Voor mezelf was de afspraak: ik stop als ik 65 word na veertig jaar KLM. Wanneer het volgende team klaar is, moet je niet te lang rond blijven waaien. Dat verstoort alleen maar de dynamiek in de onderneming. Je probeert je uiterste best te doen om een goed team achter te laten, zodat de juiste competenties in het directieteam vertegenwoordigd zijn. Maar uiteindelijk moet het nieuwe team het wel zelf waarmaken.'
'Mijn nieuwe, adviserende rol is aanmerkelijk minder tijdrovend, mijn agenda een stuk leger. Waar nodig sta ik het nieuwe team bij. Als ik merk dat ze die adviezen naast zich neerleggen, hoef ik niet langer aan te blijven. Dan kan ik mijn tijd beter besteden aan andere zaken. Maar die indruk heb ik nog niet. Het is een turbulente tijd, zeker door de fusie met AirFrance. En luchtvaart is hetzelfde als voetbal: iedereen heeft er een mening over.'
'Zelf ben ik geen grote voetballiefhebber, al is het wel leuk om wedstrijden van Nederland tegen Frankrijk samen met collega's van AirFrance te kijken. Ik hou meer van hockey en van golf. En de tijd die ik vroeger niet aan mijn kinderen kon besteden, besteed ik nu wel aan mijn kleinkinderen. Dat is nogal een clichématige opmerking, maar wel op mij van toepassing. Ik was zoveel op pad dat ik stukken gemist heb van hun opvoeding. Toch heb ik het KLM-virus aardig over weten te dragen. Mijn dochter is piloot – mijn schoonzoon trouwens ook, maar dat is niet mijn verdienste – en mijn zoon werkt als technicus bij Cargolux. Dat één van mijn kleinkinderen bij KLM terechtkomt, zie ik ook nog wel gebeuren.'
'Daarnaast doe ik nu alleen nog maar dingen die ik zelf leuk vind. Zo help ik nog mee met de ontwikkeling van luchtvaart op Bonaire en inspireer ik graag jonge mensen op universiteiten, naast een hand vol commissariaten. De hoeveelheid uren die ik vroeger doorbracht in vliegtuigen, hotels, bij diners, mis ik echt niet. Nu heb ik veel meer tijd voor rally rijden met oude Britse sportwagens, bijvoorbeeld in een Austin Healey uit 1960, samen met mijn zoon. Daar was vroeger geen denken aan, dat je een aantal dagen in zou plannen voor dit soort fun.'
Peter Hartman (65)Was: president-directeur KLM (2007-2013), directeur KLM (1997-2007), daarvoor diverse functies bij KLM
Is: Vicepresident AirFrance-KLM (2013-heden), voorzitter van de publiek-private samenwerking Connect en diverse commissariaten
