Pearl Dykstra: 'Regels komen van buiten, integriteit zit van binnen'

Het bedrijfsleven én de wetenschap kunnen samen helpen om problemen in de samenleving op te lossen. Aldus hoogleraar Pearl Dykstra in haar bijdrage voor de Bilderbergconferentie. Ze roept bedrijven op vaker te dóen, in plaats van te wachten op regels vanuit de overheid.

‘Hoe je ook meet, waar je ook naar kijkt, de ongelijkheid in de samenleving neemt toe — in Nederland en ook daarbuiten. Veel beleid en programma’s hebben een blinde vlek voor lager-opgeleiden. Neem het uitgangspunt dat mensen zoveel mogelijk eigen regie moeten hebben. De vraag of mensen dat aankunnen, wordt niet eens gesteld. In veel gevallen betekent meer eigen regie als beleidsstrategie alleen maar dat mensen aan hun lot worden overgelaten.’

Geen pessimist

‘Toch ben ik geen pessimist. Als je mij vraagt of we in de beste of slechtste tijden ooit leven, zeg ik: er is heel veel goeds in dit land. Alleen de Scandinavische landen scoren misschien nog hoger op indices van welvaart en geluk. Tegelijkertijd staan we met z’n allen voor grote opgaven, ook op het gebied van inclusiviteit. We hebben allemaal last van vooroordelen. Iedereen zou bij zichzelf moeten onderzoeken hoe makkelijk we mensen uitsluiten, hoe snel we met oordelen klaar staan. Het is belangrijk voor een samenleving dat mensen leren om vanuit het perspectief van een ander naar een probleem of vraagstuk te kijken.’

‘We hebben allemaal last van vooroordelen’

‘Ik weet zeker dat bedrijven een cruciale bijdrage moeten en kunnen leveren aan de transities waar we voor staan, zoals de circulaire economie. Wetenschap, bedrijven en bestuurders hebben elkaar daarbij hard nodig. Bijvoorbeeld om te zorgen dat de accu’s van elektrische auto’s geen nieuwe, grote belasting worden voor het milieu. Ik nodig politiek en bedrijfsleven dus ook graag uit om zoveel mogelijk gebruik te maken van de potentie van de wetenschap. De deuren van de wetenschap staan wijd open.’

Is technologie dé oplossing? Lees hier de bijdragen aan de Bilderberg 2019.

Tekst gaat verder na de foto

Vragen om regels

‘Wat mij verbaast aan het bedrijfsleven is dat het zo vaak om regels vraagt. Dat begrijp ik wel als het om de Brexit gaat. Bedrijven willen weten waar ze aan toe zijn, wat de regels zijn waar ze bij de grens aan moeten voldoen. In bepaalde situaties zijn regels noodzakelijk, maar heel vaak denk ik: waarom doen bedrijven niet gewoon wat goed is?’

‘Een voorbeeld: bedrijven hebben tien jaar de tijd gehad om meer vrouwen aan de top te krijgen. Dat is niet gelukt en daarom komt er nu een vrouwenquotum. Daar ben ik helemaal voor, maar het zou mooier zijn als het quotum niet nodig was geweest. Mijn eigen sector, de wetenschap, moet zich dat trouwens ook aantrekken. Er zitten nog veel te weinig vrouwen en mensen met een migratieachtergrond op bestuurders- en hoogleraarsposities.’

Windowdressing

‘En er zijn nog zoveel andere voorbeelden. Iedereen kent het belang van bescherming van de privacy, waarom worden er met het grootste gemak apparaten op de markt gebracht waarvan de digitale achterdeur open staat? Waarom gaan bedrijven niet veel meer uit van zorg voor consumenten voordat ze producten op de markt brengen? Waarom is het zo moeilijk om plastic flessen terug te nemen? Waarom wordt er vooraf niet meer nagedacht over de impact van producten en stoffen op mensen en het milieu?’

‘BIJZAKEN WORDEN AANGEPAKT, DE GROTE PROBLEMEN LAAT MEN LIGGEN’

‘Veel bedrijven zeggen dat ze hun best doen om een bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkelingsdoelen, maar soms is het niet meer dan windowdressing. Bijzaken worden aangepakt, de grote problemen laat men liggen. Ik vind dat alle mensen, elke wetenschapper, elke burger, elke onderneming, zich moet afvragen waar ze mee bezig zijn. Of ze iets goeds bijdragen aan de wereld. Daar zouden geen regels voor nodig moeten zijn. Regels komen van buiten, integriteit zit van binnen.’

Dit artikel is een door de redactie Forum ingekorte versie van de bijdrage van Pearl Dykstra (een interview) aan het programmaboekje van deBilderberg 2020.

Wie is Pearl Dykstra?Pearl Dykstrais hoogleraar Empirische Sociologie in Rotterdam. Als wetenschapper adviseert de Europese Commissie over de wetenschappelijke bewijsvoering van gemaakt beleid. Dat doet ze met zes andere Europese topwetenschappers. Ook is ze vicepresident van de KNAW.

Verslag Bilderbergconferentie 2020