Ondermijning: ook jij kan er als ondernemer mee te maken krijgen

De onderwereld heeft de bovenwereld nodig. Elektriciens, autoverhuurders en notarissen worden ingeschakeld, bewust of onbewust. Maar ook andere sectoren moeten op hun tellen passen. Volg de weg van drugslab tot vastgoed en ontdek welke risico’s je als ondernemer loopt. Plus 5 tips om dat te voorkomen.

Stap 1: de productie van drugs

Bij ondermijning gaat het vaak om drugsbendes. Zij handelen vooral in cocaïne en pillen. Eerst de coke: die komt volgens Europol in steeds grotere hoeveelheden uit Zuid-Amerika en arriveert in Nederland via onder meer de Rotterdamse haven. De drugs zitten verstopt in containers met ‘gewone’ producten, zoals tropisch fruit. De producenten en kopers van die producten weten dat meestal niet. De criminelen die het transport hebben georganiseerd, sturen na aankomst ‘uithalers’ het havengebied in om de drugs uit de (genummerde) containers te halen. Daarvoor wordt gebruikgemaakt van de diensten van geronseld haven- en douanepersoneel. Zoals een oogje dichtdoen of een bepaalde container verplaatsen.

#Tip voor havenbedrijven

‘Scan’ je personeel, weet wie je binnenhaalt en let ook een beetje op het personeel dat je al hebt, want ronselaars gaan doortastend te werk. Als een medewerker één klusje voor ze heeft gedaan, is er meestal geen weg terug. Wat helpt: havenwerkers voorschrijven om buiten de bedrijfspoort geen bedrijfskleding aan te doen. Dan worden ze minder snel gespot door criminelen.

Pillen en andere synthetische drugs worden in Nederland gemaakt. We staan ook met dit product bekend als exportland. De drugs worden bijvoorbeeld geproduceerd in een leegstaande loods op het platteland, ver uit het zicht van pottenkijkers. Die loods moet worden ingericht, maar dat gaat vrij snel: een paar ketels, vaten met chemicaliën, een tabletteerapparaat en je kunt al pillen draaien. Het chemisch afval wordt vaak gedumpt in de natuur op de grond van een willekeurig bedrijf. De verhuurder van de loods heeft een bepaalde verantwoordelijkheid. Als die cash geld ontvangt met het verzoek om uit de loods weg te blijven, kan hij weten dat het zaakje niet in de haak is.

Hoe raakt een drukkerij bij ondermijning betrokken?

Er zijn ook connecties tussen de onder- en de bovenwereld die minder vanzelfsprekend zijn, zo blijkt uit een onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam (Red flags bij criminele inmenging). Neem het geval van een drukkerij die het verzoek krijgt om vetvrij papier te bedrukken met de afbeelding van een steigerend paard. U vraagt, wij drukken, zou je dan zeggen. Maar in dit geval werd de directeur er door een gisse medewerker op gewezen dat van dat soort papier envelopjes worden gevouwen voor drugs in poedervorm. De opdracht wordt om die reden geweigerd.

#Tip voor verhuurders (en anderen)

Ook hier geldt: na de eerste keer (dienst) is er vaak geen weg terug, want als ondernemer ben je chantabel na die ‘misstap’. Verder is het gezond verstand of de onderbuik een goede raadgever. Als het aanbod te mooi is om waar te zijn, is dat meestal ook zo. Let goed op alles wat afwijkt van de normale gang van zaken: een groot bedrag vooraf, het verzoek weg te blijven, bijzondere opdrachten.

Stap 2: het vervoer van drugs

Is de coke uit de container gehaald en zijn de pillen geproduceerd en verpakt, dan moeten die naar de uiteindelijke afzetmarkt. Nederland vormt ook hier een belangrijke draaischijf voor afzet in het buitenland. Criminelen rijden met drugs liever niet in eigen auto’s, want die vallen op en kunnen makkelijk getraceerd worden. Liever maken ze gebruik van huurauto’s. Een wit busje bijvoorbeeld, want dat zou zomaar een pakketbezorger kunnen zijn. Het komt zelfs voor dat huurauto’s geprepareerd zijn met geheime vakken om drugs in te verbergen. Een deel van de sector van het autoverhuur is zo in de greep van de criminaliteit gekomen. De sector heeft dan ook de speciale belangstelling van de politie. In sommige gemeenten is (weer) een vergunningsplicht ingevoerd om de toetreding van foute bedrijven te voorkomen. Die plicht geldt bijvoorbeeld in de Spaanse Polder in Rotterdam, het grootste bedrijventerrein van Nederland waar al langer problemen met ondermijning zijn. Daar bleken veel meer autoverhuurbedrijven actief dan je zou verwachten op basis van de locatie. Toeristen hebben er bijvoorbeeld niets te zoeken.

#Tip voor ondernemers op bedrijventerreinen

Het zal andere ondernemers op een bedrijventerrein ook wel opvallen dat er wéér een autoverhuurbedrijf is neergestreken. Of er zijn andere zaken die opvallen: weinig klandizie of bepaalde klandizie op vreemde tijden. Ondernemers die het zaakje niet vertrouwen, kunnen in het geval van de Spaanse Polder contact opnemen met een speciale ‘politiepost’ op het bedrijventerrein. Dus doe iets met vermoedens, meld het bij de politie of bij Meld Misdaad Anoniem. Criminaliteit op het bedrijventerrein straalt ook af op jouw onderneming.

Stap 3: drugswinst witwassen

De daadwerkelijke verkoop van drugs aan dealers en gebruikers nemen criminelen waarschijnlijk zelf voor hun rekening. Al zullen er in het uitgaansleven horecamedewerkers zijn die wel eens een oogje dichtknijpen als er drugs van hand tot hand gaan. Maar wat moeten criminelen vervolgens met al dat geld? Dure auto’s of sieraden vallen al snel op. Dus worden drugswinsten veelal witgewassen via – op het oog – normale bedrijven. Vooral dienstverlenende bedrijven zonder veel voorraad lenen zich daar goed voor. Denk aan kappers, belbedrijven en nagelstudio’s. Het werk bestaat vooral uit het behandelen van klanten, dus je hoeft in de boeken alleen maar te suggereren dat er meer klanten langskomen dan er in werkelijkheid doen. Het komt zelfs voor dat nietsvermoedende buurtbewoners een nieuwe kapper in de straat willen bezoeken, om er na het openen van de voordeur achter te komen dat daar helemaal geen kapper zit.

Een winkel waar nooit iemand naar binnen gaat: dat valt toch op

#Tip voor winkeliers

Net als op bedrijventerreinen valt het in de winkelstraat snel op als er zelden iemand bij die ene winkel naar binnen gaat. Of als de ondernemer in kwestie zich nooit in de straat laat zien en niet gesteld is op pottenkijkers. Vertrouw je de boel niet, neem dan contact op met een bedrijvenfunctionaris van de gemeente. Dat adviseert ook ANKO, de branchevereniging van kappers. Al is het maar omdat zo’n rotte appel de sfeer in de rest van de straat beïnvloedt.

Criminelen begeven zich ook in de wereld van het vastgoed om hun geld wit te wassen. Die zit namelijk zo complex in elkaar dat het verband tussen drugsgeld en aankoop, verkoop en verhuur van panden al snel vervaagt. Alleen zijn daarvoor wel de diensten van notarissen, makelaars, advocaten en taxateurs nodig. Het zou handig zijn als notarissen die tegen foute figuren aanlopen, die informatie delen met collega-notarissen. Dat mag nu echter niet met het oog op de privacy, al is er wetgeving in aantocht. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie zou ook willen dat de overheid meer informatie deelt, bijvoorbeeld over ‘katvangers’ (stromannen die door criminelen worden ingezet als kopers van een pand) en veelplegers van fraude en witwassen. Tot die tijd is het zelf opletten geblazen.

#Tip voor de vastgoedsector

Notarissen, makelaars, advocaten en taxateurs zijn gewend te werken in een wereld van regels, procedures en voorschriften. Wees dus alert als iets niet volgens de regels loopt of cliënten daarvan willen afwijken. En neem geen contant geld aan. Op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (WWFT) zijn deze beroepsgroepen sowieso verplicht een cliëntenonderzoek te doen en de herkomst van geld te onderzoeken. Bij een ongebruikelijke gang van zaken of vermoeden van witwassen moet melding worden gemaakt bij de bevoegde instanties.

Wat is ondermijning?Een definitie is lastig, zegt de politie zelf, want onder ondermijning vallen veel verschillende vormen van criminaliteit. Verbindende schakel is dat de grens tussen onderwereld en bovenwereld vervaagt, omdat de onderwereld steeds meer gebruikmaakt van de bovenwereld. Bijvoorbeeld voor de criminele activiteiten zelf en voor het witwassen van de winst (of beter: buit) die daarmee wordt gemaakt. Ondermijning verzwakt en ontregelt zo de maatschappij. De georganiseerde misdaad schrikt er bovendien niet voor terug om midden in de maatschappij geweld toe te passen. Denk aan liquidaties in woonwijken. Niet alleen van rivaliserende criminelen, maar ook van advocaten. 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.