'Nederlander is helemaal niet bezig met waterdreiging'

Henk Ovink (47) hielp de Amerikanen na de orkaan Sandy en reist sinds maart de wereld over als Watergezant van Nederland. Hij rukt uit waar de watersnood het hoogst is en er grote economische belangen op het spel staan. Inclusief de belangen van de bv Nederland. ‘Ik ben een doener in rijksdienst.’
Bent u een waterrat?
‘Nou, zwemmen is niet mijn grootste hobby. Ik ben meer van het zeilen, dat heb ik ook in wedstrijdverband gedaan. Ik heb nooit angst voor water gehad, nadat ik als kind in Zeeland in zee ben gevallen. Op school hield ik een spreekbeurt over Lely en de waterwerken. Maar om daar nu veel achter te zoeken…’

 

U moet toch een beetje gek van water zijn?
‘Mijn fascinatie is dat watermanagement een van de grootste opgaven voor Nederland is. Het bedrijfsleven en de overheid bundelen de krachten, met de maatschappelijke ellende die watersnood kan veroorzaken als motivatie. Nederland staat negende op de lijst met landen die het meeste risico lopen op overstroming. Bij ons staat 100 miljard euro op het spel als het misgaat. Het verhaal van Nederland is het verhaal van water.’

 

Is de gemiddelde burger ook zo met water bezig?
‘Nee, helemaal niet. Er is geen awareness, zelfs niet de gedachte dat het wel goed geregeld is met de waterbescherming. Onlangs hadden we een fijne storm, waardoor de waterkeringen dicht moesten. Dan is er even het besef van de dreiging van water. Dat is nodig voor het draagvlak voor het waterbeleid, dat jaarlijks 1 miljard euro kost. We zijn de veiligste delta ter wereld, maar daar moet je wel in blijven investeren.’

 

Daar gaat u als Watergezant iets aan doen?
‘Het vergroten van het bewustzijn is niet mijn opdracht. Je kunt mij zien als een boegbeeld of ambassadeur van Nederland Waterland. Ik val onder drie ministeries: Infrastructuur en Milieu, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, en Economische Zaken. Maar zelfs drie ministers kunnen niet overal tegelijk zijn, en dan ben ik hun vervanger.’
‘De wereld moet de transitie maken van het opruimen van de rommel en het repareren na een ramp naar het goed voorbereid zijn op toekomstige onzekerheden als waterschaarste, vervuiling en overstromingsgevaar. De problemen met water probeer ik te matchen met kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Ik richt me daarbij vooral op gebieden waar de nood het hoogst is en er grote economische belangen op het spel staan. Voor de financiering van projecten zal ik veel contact hebben met organisaties als de Wereldbank, de Europese Investeringsbank en private partijen. Van die publiek-private aanpak verwacht ik meer dan van ontwikkelingsgeld, want dat loopt terug.’

 

Wat gaan ondernemers concreet van u merken?
‘Ik zoek ze op – en zij mij – voor projecten wereldwijd. Vaak in de nasleep van een ramp, maar uiteindelijk gericht op wereldwijde innovaties. Daarbij zal worden samengewerkt in de kennisontwikkeling, de techniek, de organisatie van projecten en de financiering ervan.’

 

Hoe word je Watergezant?
‘Bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu leefde al het besef dat je bescherming tegen overstromingen niet los kunt zien van de ruimtelijke inrichting van een gebied. Mijn benoeming in de Amerikaanse Hurricane Sandy Rebuilding Task Force in 2013 was een bevestiging van die aanpak. Ik kende de Amerikaanse minister van volkshuisvesting vanuit mijn werk bij het ministerie. Tijdens zijn vakantie in Europa nam ik contact met hem op, wat erin resulteerde dat ik hem de Nederlandse waterwerken liet zien. Na Sandy vroeg hij me om de Task Force te komen versterken.’

 

Mocht dat zomaar van Melanie Schultz?
‘We waren het snel eens dat dit een kans was voor Nederland om zo’n groot land als Amerika te helpen. Na Katrina in 2005 had Nederland al met kennis en menskracht geholpen aan de wederopbouw van New Orleans. President Obama zei bij zijn aantreden: ‘No Katrina on my watch’, en stelde een dag na Sandy de Task Force in. Van die daadkracht zou Nederland kunnen profiteren.’

 

U heeft een goed woordje gedaan voor Nederlandse bedrijven?
‘Nee, zo plat ging het niet. Ik werkte honderd procent voor de Amerikanen. Die weten zelf ook wel dat wij goed in water zijn. Ik heb de Nederlandse aanpak daar wel elke dag gepromoot, en een wedstrijd bedacht waarbij consortia zich konden inschrijven met voorstellen voor de bescherming van de Amerikaanse oostkust. De wedstrijd heb ik nadrukkelijk bij Nederlandse bedrijven gepromoot. Uiteindelijk heeft deze aanpak tot zes concrete projecten geleid, waarbij zestien Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen zijn betrokken. Met als bijkomend voordeel dat ze elkaar niet de tent uit vochten.’

 

Kunnen wij nog wat van het buitenland leren op watergebied?
‘Natuurlijk, kennisvermeerdering door samenwerking is juist de bedoeling. Nederland kan nooit alleen de wereld veranderen. In de VS heb ik ervaren dat Amerikanen goed zijn in activisme, het betrekken van alle belanghebbenden, onder wie burgers, bij een project. In Nederland zijn we meer op het proces gericht en de instituties die daarbij horen.’

Wie is Henk Ovink?Als nazaat van architecten (vader, opa, overgrootvader) Henk Ovink (47) begon aan een studie wiskunde in Groningen. Die brak hij af voor de kunstacademie in Den Haag. Ook dat werd het uiteindelijk niet, want in de jaren negentig startte hij een adviesbureau voor stedelijke planning. Na een korte periode als hoofd ruimte en wonen van de provincie Zuid-Holland stapte hij in 2007 als directeur ruimtelijke ordening over naar VROM. In 2011 werd hij waarnemend directeur-generaal ruimte en water bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. In 2013 werd hij voor twee jaar gedetacheerd bij de Hurricane Sandy Rebuilding Task Force in de VS. Sinds maart van dit jaar is hij Watergezant namens de Nederlandse overheid.