Klimaattop Glasgow, waarop hopen ondernemers?

De kop is er af, de grote klimaatconferentie in Glasgow is onderweg. Nog anderhalve week hebben de wereldleiders om afspraken te maken die de opwarming van de aarde beperken. Als we de media mogen geloven, zijn de verwachtingen niet hoog gespannen. Maar hoe kijken ondernemers er tegenaan? Waar hopen zij op? ‘Wij zijn samen de bemanning van het schip dat aarde heet.’

 

Nanco Dolman, Royal HaskoningDHV

‘Iedereen moet meedoen’

‘Ik neem zelf als waterspecialist deel aan de klimaattop in Glasgow. Klimaatadaptatie (ons voorbereiden op en aanpassen aan klimaatverandering; red.) is een groot onderwerp dit keer. Veel groter dan tijdens de klimaattop in Parijs in 2015. Klimaatadaptatie besloeg toen nauwelijks een half A4’tje in het ondertekende Parijs-akkoord.’

‘De nood is nog hoger geworden. Het is nu code rood, klimaatverandering is veel erger dan we dachten. En dus moeten we – naast het verminderen van de broeikasgasuitstoot – ons ook aanpassen. Als ingenieurs zien we ontzettend veel rampen over de hele wereld. Een tekort aan water, een overvloed aan water. Extreme hittegolven in Rusland, in Europa, eindeloze droogte in Californië. Overstromingen in Bangladesh. Dat klimaatadaptatie nu zo hoog op de agenda staat, voelt voor mij ook als een waardering voor wat Nederlandse ingenieurs doen over de hele wereld, in Bangladesh, Rwanda, New Orleans, om maar een aantal te noemen. We hebben net nog een polder gebouwd in Singapore. Adaptatieprojecten doen we al tientallen jaren, en dat zal alleen maar meer worden.’

‘We kunnen klimaatverandering alleen afremmen en ons aanpassen aan die verandering door samen te werken. Net als COVID: het heeft geen zin om alleen in rijke landen te vaccineren. We zijn samen de bemanning van het schip dat aarde heet. Iedereen moet meedoen. En dat is fijn aan zo’n top, waar wereldleiders hun best doen om ook de armere regio’s mee te krijgen.’

 

‘We moeten het echt gaan doen, anders is het afgelopen met de mensheid’

 

‘Ingenieurs bouwen steeds meer rekening houdend met biodiversiteit en vanuit ecosystemen. Een dijk bouwen is niet genoeg, die dijk moet multifunctioneel en natuurinclusief zijn. Dat is een duidelijke trend die gaande is. In minder ontwikkelde landen worden dit soort projecten gefinancierd door de Wereldbank of door regionale ontwikkelingsbanken. En dat is heel belangrijk.’

‘Bij nieuwe opdrachten wordt het steeds belangrijker voor ons om te kijken naar wat projecten toevoegen, in plaats van afbreken, aan de natuur. Er is dan bijvoorbeeld discussie over opdrachtgevers die nog steeds alleen maar fossiele brandstoffen gebruiken. Anderzijds kunnen wij daar natuurlijk ook in sturen. Die maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen we. Er wordt vaak gesproken over business modellen, maar ik hoop dat steeds meer overheden en bedrijven de komende jaren daar voorbij willen gaan. Want we moeten het echt doen, anders is het op een gegeven moment afgelopen met de mensheid op aarde.’

 

 

Jan Valkier, Anthony Veder scheepvaart

‘Nu ook aandacht voor rol consument’

‘Als ik de kranten moet geloven, mag ik mijn verwachting laag houden. Maar ik hoop dat er meer nadruk komt op de rol van de consument. Het gaat nu veel over de industrie en vooral de zware industrie. Ik zou nu de bewustwording van de consument vooropstellen want ik zie dat de bereidheid om te verduurzamen in de praktijk niet zo groot is. Mensen lijken massaal tegen fossiel en zij verwelkomen dat pensioenfondsen aandelen in oliebedrijven afstoten, maar ze staan ook allemaal te tanken bij diezelfde bedrijven en vliegen voor een prikkie naar Spanje.’

‘Daarnaast moet er absoluut aandacht besteed worden aan het traject tot aan de doelen die we willen bereiken. We weten allemaal dat we van fossiele brandstoffen af moeten, maar wat doen we in de tussentijd? Vooral aardgas is een goede overgangsbrandstof, veel schoner dan kolen en, om in mijn eigen sector te blijven, stookolie. Ik kijk nu uit op een cruiseschip waarvan ik weet dat het vaart op aardgas. Dat is veel schoner dan stookolie, maar ook een miljoeneninvestering. Een kwart van onze vloot bestaat ook uit schepen op aardgas.’

‘Als iedereen echt heel hard zijn best doet, alles op alles zet, dan hebben we in 2030 maximaal 10 procent van de groene waterstof die we eigenlijk nodig zouden hebben als we helemaal van fossiel af zouden gaan. In Glasgow moeten ze dus niet alleen kijken waar we naartoe willen, maar vooral met welke overgangsbrandstoffen we er gaan komen. Die duidelijkheid geeft vertrouwen om voor twintig jaar te investeren in milieuvriendelijke oplossingen.’

 

Wat staat er op het spel in Glasgow?De topconferentie in Glasgow is een van de afgesproken tussenevaluaties van het klimaatakkoord van Parijs. Daar werd afgesproken om broeikasgassen zover terug te brengen dat de opwarming van de aarde rond de 1,5 graad blijft. Dit betekent een enorme verandering in de manier waarop de economie draait. Bedrijven moeten hun energiehuishouding op de schop gooien voor duurzame varianten. Sommige ondernemingen moeten hun hele productieproces daarvoor aanpassen. Los van verantwoordelijkheid voor het nageslacht, speelt voor veel ondernemers ook de zorg om hun bedrijf een rol bij de afspraken die gemaakt worden. Zijn die ‘haalbaar en betaalbaar’?

 

Marco van Valburg, Royal Leerdam Nederland & Portugal

‘We pakken niet voldoende door’

‘De vorige top, Parijs 2015, beheerst nog elke dag ons werk waar het gaat om CO2-reductie. Binnen ons bedrijf is daar ook geen discussie over; we doen dit. Ons moederbedrijf gaf ons in 2017 de ruimte te investeren in een nieuwe oven in Leerdam. We hebben de nieuwste technologie toegepast. Ik wil maar zeggen, een top als Glasgow heeft zeker invloed. Nu wordt de grootste uitdaging om door te pakken. Hoe nodig dat is, blijkt uit rapporten zoals het IPPC, die stellen dat het allemaal niet snel genoeg gaat qua klimaattransitie en temperatuurverlaging. Dat verbaast me niks, want als ik naar Nederland kijk zie ik dat we te veel praten en niet voldoende doorpakken met zonne-energie en de infrastructuur voor elektrisch of waterstof.’

‘Ik ben blij dat de hele wereld nu om tafel zit, want klimaatverandering is een ‘global issue’. We moeten uitdagende doelen stellen, zoals we in Parijs een limiet aan temperatuurstijging hebben afgesproken. Ik vermoed dat we na COP26 inzetten op elektrificatie. In Nederland moet het bedrijven dan wel mogelijk worden gemaakt om die transitie te maken. Op dit moment bijvoorbeeld is de energieprijs killing, omdat als de gasprijs stijgt, de elektraprijs net zo hard meestijgt. Dat houdt investeringen en innovaties tegen. Zelf ben ik bezig met de introductie van een nieuwe, duurzamere oventechnologie voor ons bedrijf in Portugal. Maar met deze prijzen krijg ik dat niet economisch rendabel. Daar lig ik wel wakker van. De overheid moet dat soort innovaties stimuleren. Ik snap ook wel dat je niet alles met subsidies voor elkaar moet krijgen, maar om nieuwe technologieën te introduceren, moet je met elkaar over een drempel heen. In het verleden heeft EZ bijvoorbeeld de stap van lucht naar zuurstof gestookte glasovens financieel gesteund.

We moeten dit dus samen doen én kijken wat haalbaar is. Je moet uiteindelijk ook werkgelegenheid houden en voor het milieu zorgen. Maar er mag een gezonde druk op bedrijven staan. Ze moeten niet wegkruipen, en we moeten allemaal accepteren dat we de kant van duurzaamheid op gaan.’

 

 

Peter Oosterveer, ceo advies- en ingenieursbureau Arcadis:

‘Ik verwacht meer actie dan wordt gesuggereerd’

‘Deze top is enorm belangrijk. Neem dat KNMI-rapport dat net is uitgekomen, waarin staat dat de zeespiegel twee keer harder stijgt dan gedacht. Ik woon zelf dicht bij het strand en ook al maak ik het zelf waarschijnlijk niet meer mee, stel je toch eens voor dat het water inderdaad 1,5 meter stijgt… En dat is nog een theoretisch voorbeeld. Deze zomer hebben we die extreme regenval in Nederland, Duitsland en België gehad met enorme gevolgen.’

‘Als je cynisch bent kun je zeggen dat het zelden tot iets effectiefs leidt als zoveel mensen bij elkaar gaan zitten om te praten. Toch verwacht ik de komende twee weken meer actie dan nu wordt gesuggereerd. Overheden hebben al veel met elkaar gesproken. Ik hoop dat meer partijen de urgentie voelen en in actie komen. Ik ben in elk geval blij dat Amerika weer serieus meedoet en nu is de vraag hoe die andere grote speler, China, zich gaat opstellen. Dat land moet qua uitstoot nog wel wat stappen zetten.’

 

‘We hopen ook nieuwe klanten te bereiken’

 

‘Ik ga zelf ook naar de top. Enerzijds als lid van het Executive Committee van de World Business Council for Sustainable Development, de WBCSD. En als ceo van Arcadis ga ik spreken over het belang van net-zero en van nature in balance, de twee belangrijkste klimaataspecten op dit moment. Ik zie ons daar wel als een van de voorlopers van. We hopen ons op die top ook zo te profileren en nieuwe klanten te bereiken, al hebben we al duidelijk uitgesproken alleen nog maar met klanten in zee te gaan die onze boodschap en ons commitment delen: de CO2-uitstoot naar nul en de omgeving in balans brengen met de natuur. Wij hebben de kennis en kunde om klanten daarbij te begeleiden.’

‘Voor mij is de top pas een succes als er concrete afspraken worden gemaakt over CO2-reducties of het halen van streeftemperaturen. En dat die afspraken worden getoetst en nagekomen. Het móet een succes worden.’

 

 

Herbert Berkhout, chairman van startup SoundEnergy

‘Met één oplossing gaan we het niet redden’

‘We moeten met z’n allen bijna 28.000 gigaton aan CO2 besparen tot 2030, nog bovenop de afspraken van Parijs. Dat is een waanzinnige opgave die bijna niet te bevatten is. Wij maken systemen die gebouwen met geluidsgolven kunnen koelen en verwarmen, dat kan dan zomaar 30 tot 50 procent energiebesparing opleveren. Ik zou met mijn bedrijf onrealistisch veel moeten verkopen om zoveel tonnen uitstoot te besparen.  Kortom: met één oplossing, al wordt die opgeschaald, ga je het niet redden.’

‘Een van de doelen van de klimaattop is meer samenwerking. Dat vraagt een systeemverandering. Nu krijgt wie het grootste marktaandeel heeft, meestal de hele markt. We hebben álles nodig om voldoende CO2 te besparen: van windmolens tot waterstof. Elkaar wegconcurreren heeft geen zin. En energie wordt niet zelden voor geopolitieke doelen gebruikt. Dat is ook een reden waarom er wereldwijd samengewerkt moet worden tussen landen, met hetzelfde doel.’

‘Ik ben in 2013 met SoundEnergy begonnen nadat ik de documentaire Klimaatjagers zag over de effecten van klimaatverandering op bijzondere plekken in de wereld. Zo’n top met mannen in grijze pakken zal niet bij iedereen de urgentie duidelijk maken, die beelden van verdwijnend koraal wel. Want soms vraag ik me weleens af of mensen echt snappen wat ervoor nodig is om te blijven leven op aarde. De dijken verhogen, is een oplossing, maar daarmee pak je het probleem niet bij de kern aan.’

‘Voor bedrijven is de terugverdientijd van onze systemen belangrijk. We kunnen in bijvoorbeeld de scheepvaart heel veel besparen, maar het is al snel te duur. Eigenlijk zou dat niet relevant moeten zijn. Bij een bankstel denk je ook niet aan hoe je het terugverdient, maar je geniet van een comfort. Zo moeten we ook kijken naar het klimaatprobleem: we zullen wel moeten om te overleven.’