Jitse Groen: 'Bezorgers moeten fatsoenlijk kunnen verdienen'

Jitse Groen wil mondiaal de grootste maaltijdbezorger worden met Just Eat Takeaway. Maar dan wel als fatsoenlijke werkgever. Dus met bezorgers in dienst, ‘want die zijn geen zzp’ers. Dat voelt iedereen intuïtief wel aan.’

Het begon met een ergernis: waarom kon je, behalve pizza’s, niet iets in de buurt te eten bestellen en dat bezorgd krijgen? Daaruit ontstond Thuisbezorgd. Inmiddels heeft ceo Jitse Groen dat platformbedrijf in 22 jaar tijd uitgebouwd tot de één na grootste maaltijdbezorger ter wereld (na het Chinese Tencent). Het bedrijf heet na een aantal internationale overnames inmiddels Just Eat Takeaway, is actief in meer dan 20 landen en maakt binnenkort de overstap naar de VS. Een opvallende voorwaarde voor de overnames in Europa: de bezorgers moeten in dienst zijn van het bedrijf, of dat zo spoedig mogelijk komen. Groen vindt dat ook de concurrenten daartoe over moeten gaan, en schreef daar onlangs een ingezonden stuk over in de Financial Times.

Wie is Jitse Groen?Na een studie bedrijfsinformatietechnologie in Twente komt Jitse Groen (42) in 1999 op het idee voor Thuisbezorgd. Tijdens een familiefeest komt hij erachter dat alleen pizzeria’s eten bezorgen. In 10 jaar tijd wordt Thuisbezorgd de grootste maaltijdbezorgdienst in Nederland. Daarna begint hij met durfkapitaal concurrenten in het buitenland over te nemen. Eerst in Europa en sinds vorig jaar ook in de VS. Het bedrijf heet inmiddels Just Eat Takeaway en is het één na grootste in de wereld. 

Meneer Groen, toen u begon met Thuisbezorgd had u zelf ook geen bezorgers in dienst. Hoe dat zo?

‘Dat klopt. Onze klanten, restaurants, wilden met hun eigen bezorgers werken. Wij wilden vanaf het begin bezorgers in dienst nemen, maar dat leek zich moeilijk rond te rekenen. We dachten dat er geen verdienmodel in zat. Ondertussen merkten we dat er ook horecagelegenheden waren die zelf geen bezorgers hadden en wel van ons gebruik wilden maken, zoals lunchrooms en saladebars.’

‘We zijn toen voorzichtig begonnen met bezorgers in een paar Nederlandse en Duitse steden. Het blijkt inderdaad moeilijk om geld mee te verdienen – bezorgers in dienst zijn 30 procent duurder dan freelance bezorgers, maar omdat consumenten meer bestellen is het toch te doen. Inmiddels werken we wereldwijd met tussen de 200.000 en 250.000 bezorgers.’

En die zijn allemaal in dienst?

‘In Europa zijn ze direct in dienst of via uitzendbureaus. Want als je na een overname snel moet opschalen, hebben uitzendbureaus een betere toegang tot de arbeidsmarkt dan wij. In Nederland hebben we meer dan 5.000 bezorgers in dienst. Het Britse Just Eat, waarmee we vorig jaar zijn gefuseerd, werkte met freelancers. Die komen nu ook in dienst, want ik geloof niet in de freelance-aanpak.’

Waarom kunnen bezorgers volgens u geen freelancers zijn?

‘Ten eerste vind ik dat zij een fatsoenlijke boterham moeten kunnen verdienen, dus meer dan het minimumloon. Blijkbaar gebeurt dat niet overal. Daarnaast moeten bezorgers verzekerd zijn, bijvoorbeeld tegen arbeidsongeschiktheid. En ik wil me gewoon aan de wet houden. Wettelijk kunnen freelancers als bezorger niet door de beugel. Een freelancer moet bijvoorbeeld minstens 3 werkgevers hebben. Dat is bij bezorgers vaak niet zo. Je gaat mij dus niet vertellen dat een bezorger een zzp’er is. Dat voelt iedereen intuïtief wel aan.’

Andere platformbedrijven denken er blijkbaar anders over.

‘Wij zijn één van de grootste e-commercebedrijven. De meeste bedrijven houden zich aan de spelregels. Degenen die dat niet doen, komen meestal van buiten Europa. Amerikaanse bedrijven maken bijvoorbeeld veel medewerkers freelancer. Dat is goedkoper. Zo hoeven ze geen belasting te betalen en premies af te dragen. Die praktijk is slecht voor onze sector én voor de bv Nederland.’

Heeft u daarom die brief in de Financial Times geschreven?

‘De concurrentie komt er te makkelijk mee weg. En let wel: het zijn bedrijven die miljarden waard zijn. Het zijn geen Mickey Mouse clubs.’

‘De concurrentie komt er te gemakkelijk mee weg’

Moet er strengere wetgeving komen voor platformbedrijven?

‘Die wetgeving is er al. Er moet gewoon meer op worden gehandhaafd. Het gekke is: als een restaurant dat zelf bezorgers heeft zich niet aan de regels houdt, krijgt dat meteen een boete. Hetzelfde in de taxibranche: op de bestaande structuur wordt strak gehandhaafd – dat was ook nodig, want het was wildwest – maar bij platformbedrijven kunnen chauffeurs gewoon 14 uur achter het stuur zitten. Kijk ook naar de hotels: die worden gecontroleerd op onder meer brandveiligheid, maar bij Airbnb wordt niet gecontroleerd. Er zit een rare discrepantie tussen de wet en de platformpraktijk.’

En die situaties doen zich bij u niet voor?

‘Omdat wij bezorgers in dienst nemen, hebben we om te beginnen een sollicitatiegesprek met ze. Ook omdat we de sfeer op de hubs, waar bezorgers samenkomen om hun e-bike en andere spullen op te halen, goed willen houden. Als bezorgers alleen maar een formulier hoeven in te vullen, heb je minder controle op hun kwaliteit.’

Wie zijn uw bezorgers?

‘De helft is student en doet het werk ernaast. Er zijn ook bezorgers die het meer als hun echte – eerste – baan zien. In Amsterdam hebben we om die reden een hub in Zuidoost ingericht. Dan hoefden bezorgers uit die omgeving ook niet meer helemaal naar West te komen. Verder zijn het veelal mannen, al hebben wij ook vrouwelijke bezorgers. In tegenstelling tot andere bedrijven.’

Waarom werken daar geen vrouwen?

Lachend: ‘Omdat de rest bezorgers als slaven behandelt. Blijkbaar zijn vrouwen daar gevoeliger voor dan mannen. Weet je wat de overheid zou kunnen doen? Gewoon een lijstje maken van beroepen waarvan we zeggen: ‘Dit zijn werknemers’. Dan hoef je ook geen ingewikkelde constructies te verzinnen. Italië wordt nu een interessante testcase. Daar moeten alle bezorgers binnen 3 maanden in dienst worden genomen, punt uit. En ze hebben daar een speciale financiële politie om dat te controleren.’

‘Meer wetgeving hoeft niet, er moet gewoon meer gehandhaafd worden’

Hoever gaat uw werkgeverschap? Wat doet u bijvoorbeeld op het gebied van scholing?

‘Die mogelijkheid is er gewoon. De hubs zijn een soort minibedrijven, waar ook een hubcoördinator en een driver captain werken. In Nederland en Duitsland hebben we fietsenmakers in dienst voor de e-bikes waarmee we werken. Bezorgers kunnen doorgroeien naar die functies. We zien bezorgers niet als mensen die dit werk maar een tijdje doen en dan weer weggaan. Sterker: we willen juist dat een aantal van hen langer bij ons werkt, want dan kunnen we ze inzetten als trainers van de nieuwe bezorgers die we aantrekken. En dat gebeurt natuurlijk veel met een snel groeiend bedrijf.’

Er is wat gedoe met een Israëlisch dochterbedrijf: daar zou de vakbond worden geweerd. Hoe zit dat?

Licht geïrriteerd: ‘Dat is een zaak tussen die dochter en die vakbond. Wij vinden het prima als een vakbond actief wil zijn bij onze bedrijven, maar dat moet dan wel volgens de lokale regels gebeuren. Blijkbaar is dat hier niet gebeurd en ligt die zaak nu bij de Israëlische rechter. Dat is de uiteindelijke autoriteit. Dan vind ik het raar dat wij een brief krijgen van de FNV, die is ingeseind door die Israëlische vakbond. Daar ben ik teleurgesteld over. Wij doen het in Europa heel goed op dit vlak, en dan zouden we in Israël ineens rare dingen gaan doen?’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief. 

Geen werkgever of toch wel?De Sociaal-Economische Raad deed vorig jaar een ‘verkenning’ van de platformeconomie. Volgens de raad beschouwen de meeste platforms zichzelf geen werkgever in de klassieke zin. Veel platformwerkers hebben een geringe werk- en inkomenszekerheid, en weinig autonomie en scholingsmogelijkheden. Zij moeten veel uren maken vanwege de lage inkomsten. Positief aan platforms noemt de SER werkgelegenheid die wordt gecreëerd met laaggeschoolde en laagproductieve arbeid. Zij bieden zo een laagdrempelige toegang tot de arbeidsmarkt.