'Als je veel in de media wilt zijn, moet je niet in de commissie monetaire zaken gaan zitten', erkent CDA-europarlementariër Esther de Lange. Toch is het van groot belang voor Nederland dat Europa crisisbestendiger wordt. Voor en ná de komende Europese verkiezingen.
De Duitse economie koelt verder af, de Brexit komt steeds dichterbij: Nederlandse ondernemers maken zich zorgen over een nieuwe recessie. Terecht?
'Het is begrijpelijk, want Nederland is als handelsland ongelooflijk afhankelijk van de internationale handel. Dat kan positief uitwerken, maar ook negatief.'
Wat betekent Europa voor jou?Eind mei (de 23ste om precies te zijn) is het weer zover. Dan gaan we naar de stembus om een nieuw Europees Parlement te kiezen. Maar wie zijn onze (kandidaat) europarlementariërs eigenlijk? En hoe denken ze over migratie, werken in Europa, de euro, energie en de macht van China? Forum spreekt de komende maanden 7 (kandidaat-)europarlementariërs, telkens over één thema. Vandaag CDA-europarlementariër Esther de Lange over de euro en de monetaire unie. Eerder in deze serie: Agnes Jongerius over de arbeidsmarkt en arbeidsmigratie en VVD-kandidaat Malik Azmani over migratie en veiligheid.
Zijn we in Europa nu beter voorbereid op een crisis dan tien jaar geleden?
'We hebben enorme stappen gezet. Als het gaat om de banken was er bij de vorige crisis eigenlijk niets. We moesten telkens het wiel opnieuw uitvinden. Nu hebben we wél een Europees toezichtmechanisme en een mechanisme om failliete banken af te wikkelen zonder dat de burger daarvoor op moet draaien. Maar zijn we er dan? Nee, absoluut niet. Want sommige landen vinden het nog altijd heel moeilijk om zich aan de afspraken te houden. Neem bijvoorbeeld Italië, daar blijkt de verleiding toch weer heel groot om zwakke banken te redden met geld van de belastingbetaler. Ik heb daaruit een duidelijke conclusie getrokken: Europa is nog niet klaar voor een Europees depositogarantiestelsel.'
'in italië blijkt de verleiding dan toch weer groot zwakke banken met geld van de belastingbetaler te redden'
Was zo'n Europees depositogarantiestelsel geen noodzakelijke laatste stap richting de Bankenunie?
'Dat klopt, maar dat kan alleen als de tijd daar rijp voor is en aan de voorwaarden is voldaan. Een Europees depositogarantiestelsel betekent dat je rekeninghouders vanuit één gemeenschappelijk fonds compenseert als een bank failliet gaat. Maar dat werkt niet als het ene land zo'n gezamenlijk fonds veel sneller in zal zetten dan het andere. Ik ben de rapporteur hierover voor het Europees Parlement en zal het voorstel in zijn huidige vorm daarom ook niet in stemming laten brengen.'
Wie is Esther de Lange?Esther de Lange (1975) werd geboren in het Zuid-Limburgse Spaubeek. Na een studie Hogere Europese Beroepen Opleiding in Den Haag, studeerde ze internationale betrekkingen aan de Franstalige universiteit van Brussel. In 2007 werd De Lange lid van het Europees Parlement voor het CDA. Sinds 2014 is ze delegatieleider van de CDA-fractie. Ook is ze vicevoorzitter van de EVP-fractie. De Lange zit in Brussel onder meer in de commissie Economische- en Monetaire Zaken.
Het idee is toch dat een gemeenschappelijk fonds nodig is omdat problemen hoe dan ook niet bij de landsgrenzen ophouden?
'Dat is waar, maar we kunnen lidstaten bijvoorbeeld ook helpen met liquiditeiten. Dan leen je uit het Nederlandse depositogarantiestelsel tijdelijk geld uit dat je later ook weer terug krijgt. Dat was mijn voorstel als rapporteur en is dus heel iets anders dan geld storten in een gemeenschappelijke pot waar je geen grip meer op hebt. Een blinde vlucht vooruit is soms niet in het belang van Nederland. En dan vind ik ook dat je dat niet moet doen.'
'Wat we trouwens wél heel goed gedaan hebben, is de aanpak van de rommelkredieten. Dat probleem is al een stuk minder dan een aantal jaren geleden, maar speelt in landen als Griekenland en Italië nog een belangrijke rol. Vorige week is daar een wet, waar ook mijn naam op staat, over aangenomen. Die wet verplicht alle banken in Europa om buffers aan te houden voor de slechte leningen die ze op de balans hebben staan. Dat betekent dat banken minder kwetsbaar worden en kritischer moeten gaan kijken naar de leningen die ze verstrekken.'
'banken zíjn minder kwetsbaar geworden en hebben nu buffers voor slechte leningen'
Wordt het dan niet – net als in de crisis – weer moeilijker voor een bedrijf om een lening bij de bank los te krijgen?
'In Nederland gingen de banken tijdens de crisis heel erg naar zichzelf kijken: misschien waren ze daarbij wel iets té fanatiek en kritisch. Daar was in Nederland dus eigenlijk geen wet voor nodig. Maar dat geldt niet voor alle banken in alle landen. En let wel: banken met teveel rommelhypotheken zijn óók niet meer in staat om hun rol te spelen en leningen te verstrekken.'
Esther de Lange in actie zien in het Europees Parlement? Kijk maar:
Wat moet er na de Europese verkiezingen concreet opgepakt gaan worden?
'Naast de aanpak van rommelhypotheken, moet er iets gebeuren aan de hoeveelheid eigen staatsobligaties die banken op hun balans hebben. Met name bij de Italiaanse banken is dat een probleem en dat maakt die banken heel kwetsbaar. Want volgens de Europese regels mag het risico van iedere staatsobligatie dan officieel nul zijn, in de praktijk klopt dat natuurlijk niet. Dus je moet het reële risico gaan incalculeren of de hoeveelheid eigen staatsobligaties op de balans aan een maximum binden. Dat laatste kun je ook weer niet te bruusk doen, want dan schoffel je Italië onderuit. Maar er moet wel voorzichtig aan begonnen worden. Pas als dat ook geregeld is, krijgen we zicht op een Europees depositogarantiestelsel.'
Is er ook meer afstemming nodig als het gaat om het begrotingsbeleid van lidstaten?
'Als je wilt dat economieën meer naar elkaar toegroeien en stabieler worden wel. Dat betekent in de eerste plaats het handhaven van de regels die je hebt. Een slecht punt van deze Europese Commissie is de logica van 'parce que c'est la France'. Te grote begrotingstekorten door de vingers zien omdat het Frankrijk is, dat zou niet meer mogen gebeuren.'
'iets door de vingers zien 'omdat het frankrijk is'? dat zou niet meer mogen gebeuren'
'Daarnaast zijn er de landen-specifieke aanbevelingen die Brussel doet en waarvan maar 10 procent wordt nageleefd door lidstaten. Zo krijgt Frankrijk al jarenlang te horen dat ze hun arbeidsmarkt moeten hervormen en Duitsland dat ze meer moeten investeren in infrastructuur en de lonen moeten verhogen. Maar dat doen ze niet.'
Wat krijgt Nederland eigenlijk voor opdrachten uit Brussel?
'Die zullen in lijn zijn met de Duitse denk ik. En we zullen waarschijnlijk ook moeten kijken naar de private schuldenlast die te maken heeft met onze hypotheekrenteaftrek. Daar is inmiddels wel wat aan gedaan, maar de woningmarkt in Nederland is nog redelijk bubbelgevoelig. En nee, wij horen dat soort dingen in Nederland ook niet graag. Misschien zou het goed zijn om het naleven van de aanbevelingen te koppelen aan de structuurfondsen. Zodat een land dat niets met die aanbevelingen doet, minder geld uit die cohesiefondsen kan krijgen en de landen die er wel aan voldoen meer.'
Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
EU-campagne MKB-Nederland en VNO-NCW
Bekijk meer EU-video's van onze campagne EU: waarde in de wereld op ons Vimeokanaal of ga naar ons standpuntpagina over de Europese verkiezingen voor meer informatie.
