De uitvoering van het Energieakkoord is begonnen. Miljarden euros worden de komende jaren geïnvesteerd in het energiezuinig maken van huur- en koopwoningen. Tenminste als het aan woningcorporaties, installateurs en de bouw ligt. De boel gaat rollen.
De Purmerlaan begin december vorig jaar. Een kaarsrechte, wat saaie straat in Stadskanaal. Rijtjeshuizen uit de jaren zestig domineren het beeld. Gebouwd om grote gezinnen op te vangen. Het houten hekje op nummer 16 staat een beetje schuin, terwijl de tuin verwilderd oogt. Twee maanden later. Het huis is onherkenbaar veranderd. De gevels zijn vernieuwd, de kozijnen vervangen. Aan de voorkant zonnepanelen waar eerst dakpannen zaten, terwijl het dak zelf een schuinere hellingshoek heeft gekregen om de zonnestralen beter op te vangen. Het huis heeft duidelijk een nieuw jasje gekregen.
Het is een testwoning. Een van vier die net in Nederland zijn gebouwd. Het huis is eigendom van de Groningse wooncorporatie Lefier. We noemen dat het theemutsmodel, grapt Lex de Boer, directeur van Lefier. Eigenlijk is er een nieuwe woning om de oude heen gebouwd. Purmerlaan 16 is een energie-neutrale woning, waarbij de elektriciteitsmeter zich per saldo niet beweegt. Zes woningcorporaties, waaronder Lefier, sloten een overeenkomst met vier aannemers over het energieneutraal maken van corporatiewoningen. Als de testwoningen goed functioneren dan worden er nog eens duizend huizen aangepakt. Er is een paar handelingen nodig om een woning energieneutraal te maken. We zorgen voor een goede muur- en raamisolatie. Warmte en elektriciteit worden opgewerkt via zonnepanelen en met aardwarmte, terwijl we ook aan warmteterugwinning doen. Als er gekookt wordt, wordt bijvoorbeeld die warmte weer gebruikt om het huis te verwarmen. De gasleiding is verdwenen. Daarnaast doen we aan gedragsbeïnvloeding waardoor de energierekening afhankelijk is van het gedrag van de verhuurder, aldus De Boer.
Stroomversnelling
Het wordt operatie Stroomversnelling genoemd, een van de vele ambitieuze projecten van het Energieakkoord dat Nederland duurzamer zal maken. Op de wat langere termijn moeten zon honderdduizend woningen uit de jaren vijftig, zestig en zeventig veranderd zijn in energie-neutrale woningen. De investeringen zijn enorm. Per woning wordt 60.000 euro uitgetrokken. Daardoor komt het totale investeringsbedrag op 6,5 miljard euro uit. Een mooi bedrag dat de aannemers- en installatiebranche veel werk verschaft, de huurders energie bespaart, terwijl de corporaties hun woningen kunnen moderniseren. Dat laatste is mooi meegenomen. Lefier heeft heel veel woningen uit de jaren vijftig en zestig, waarmee we iets moesten doen. Het was renoveren of afbreken, maar dat laatste was onbetaalbaar geworden. Daarnaast is het energieverbruik er het hoogste van het land, terwijl we hier in het noorden de laagste inkomens hebben. Dan is het mooi als je de energiekosten in bedwang houdt, aldus De Boer.
Opvallend aan de Stroomversnelling is de financiering ervan. De huurder krijgt de energierekening van de woningcorporatie. Door deze geldstroom af te takken kan het saneringsproces gefinancierd worden. De aannemers verlagen daarnaast de kosten sterk door te werken met nieuwe fabrieken en gestandaardiseerde productiemethodes. De kennis die wordt opgedaan wordt publiekelijk gedeeld, waardoor ook andere aannemers mee kunnen doen met toekomstige verbouwingsprojecten. Dat die er komen, lijkt de directeur van Lefier zeer waarschijnlijk. Nederland telt volgens zijn berekening 1,3 miljoen huurwoningen van het type aan de Purmerlaan. Elk jaar kunnen er zon honderdduizend aangepakt worden. Binnen een jaar of tien is dan het hele woningbestand gemoderniseerd. De Boer: De aannemers waarmee we werken denken dat dat haalbaar is. Operatie Stroomversnelling wordt de nieuwe norm in corporatieland. Als dat lukt wordt er elk jaar ruim 6 miljard euro geïnvesteerd.
Particulieren overtuigen
Ook op de particuliere woningmarkt zorgt het Energieakkoord voor beweging, merkt Titia Siertsema, voorzitter van installatiebranchevereniging UNETO-VNI. Banken en het Rijk hebben 300 miljoen in een revolverend Energiespaarfonds gestoken. Een huiseigenaar die zijn huis energiezuiniger maakt met bijvoorbeeld zonnepanelen of isolatie, kan er een lening krijgen. Het mooie ervan is dat de lening afbetaald wordt met het geld dat door de energiebesparing wordt verdiend. En als de lening afgelost is, heeft de eigenaar lagere woonlasten en een comfortabeler woning. Binnenkort worden de leden van UNETO-VNI bijgepraat over de nieuwe financiële regeling, vertelt Siertsema: De installateur legt dan uit wat de maatregelen zijn die genomen kunnen worden om een huis energiezuiniger te maken en wat het financiële voordeel daarbij is. Dat maakt het makkelijker om een lening aan te gaan, want het voordeel wordt zo zichtbaar.
Of het Energiespaarfonds onmiddellijk een positief effect heeft op de omzet en werkgelegenheid bij de installateurs betwijfelt Siertsema. De consumenten zijn nog steeds sterk bezig met het aflossen van hypotheekleningen. Die moeten overtuigd worden van het feit dat een besparing geld oplevert. Maar toch: Dit akkoord zal ervoor zorgen dat de al enkele jaren aanhoudende daling van omzet en werkgelegenheid stop wordt gezet. Dat betekent dat als de boel echt gaat rollen het bij ons ook beter zal gaan. Het project Stroomversnelling kan zeker voor meer omzet zorgen. Op de lange termijn is berekend dat het Energieakkoord vijftienduizend banen oplevert. Installateurs hebben de sleutel in handen voor energiebesparing dankzij de toepassing van duurzame energieopwekking. Die banen komen dus voor een belangrijk deel bij de installatiebranche terecht, glimlacht ze.
Minder gelukkig is ze met de geplande introductie van het indicatieve energielabel waarmee de energieprestaties van een woning duidelijk worden gemaakt. Het is een keurmerk als voor koelkasten of wasmachines. Groene, gele of rode kleuren maken duidelijk of een woning energiezuinig is. De invoering ervan, ook onderdeel van het Energieakkoord, staat officieel gepland in 2014, maar die operatie lijkt vertraging opgelopen te hebben. Een indicatief systeem, waarbij een instantie aan de hand van de ouderdom van het pand en de ligging ervan bepaalt welk energielabel het krijgt, is een zwak alternatief, vindt Siertsema: Je hebt tenslotte een echt volwaardig label nodig als je je huis wilt verkopen of een hypotheek nodig hebt.
Beslissend zetje
Paul Schumacher, plaatsvervangend directeur van Bouwend Nederland, is blij met het energielabel. Onlangs werd besloten om in Overijssel al een proef te draaien met het uitdelen van indicatieve energielabels, aldus Schumacher. Hij hoopt dat daarna de operatie snel in gang gezet kan worden, want bij de overheidsorganisatie Meermetminder liggen de draaiboeken klaar. Zon label kan de bouw en installateurs in deze moeilijke tijd beslist een zetje in de rug geven. Schumacher: Het wordt voor een installateur of aannemer makkelijker om aan de hand van zon keurmerk uit te leggen wat besparing betekent. Wat gebeurt er met je energierekening als je van label F naar label C gaat? Als je op die ladder omhoog klimt, weet je ook dat de verkoopwaarde van zon woning omhoog gaat, want zon label krijgt een bepaalde marktwaarde. Zeker als elke woning een keurmerk krijgt. Dan ga je vergelijken. Dan zie je dat in een bepaalde straat huizen met een beter energiekeurmerk een hogere vraagprijs hebben dan die met een lagere waarde. Extra voordeel: huiseigenaren zullen sneller geneigd zijn om energiebesparingsmaatregelen te nemen. Het levert immers geld op. Het Energieakkoord, de weg naar een duurzame beweging, levert concrete projecten op zoals het Energiespaarfonds en Stroomversnelling. Op termijn vloeien miljarden in de economie, terwijl het land ook nog duurzamer wordt. Er is eindelijk beweging ontstaan.
Corporaties bieden betaalbare huurwoningen aan voor mensen met lage inkomens. Veel van die woningen stammen uit een periode met weinig aandacht voor energieverbruik. Deze woningen volgens een schatting zeker 1,3 miljoen konden niet gerenoveerd worden wegens beperkte financiële middelen. Dat rendeert nu wel dankzij een simpel idee: de huurder maakt het bedrag dat hij normaal gesproken zou betalen aan zijn energiemaatschappij over aan de corporatie. De corporatie houdt het verschil tussen oude en nieuwe energierekening van huurder en financiert daarmee de renovatie. De huurder krijgt een energiezuiniger huis; de woningbouwvereniging extra geld en een woning met een hogere boekwaarde.
Nederland heeft een grote stap gezet naar een schone toekomst. Op 6 september 2013 sloten ruim veertig partijen een Energieakkoord voor duurzame groei. De komende jaren gaan zij fors investeren in energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking. Het Energieakkoord is daarom niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de Nederlandse economie: het levert tienduizenden nieuwe banen op, verbetert het concurrentievermogen van de industrie en vergroot de export. Het Energieakkoord is ondertekend door onder meer de overheid, werkgeversorganisaties, vakbonden, natuur- en milieuorganisaties, woningcorporaties, consumentenorganisaties en koepelorganisaties voor de industrie, de transportsector en de energiesector.
