6 originele manieren om de krappe arbeidsmarkt te lijf te gaan

Opnieuw actueel – Gelukkig, de economie zit weer in de lift. En meteen dient zich een andere uitdaging aan: een krappe arbeidsmarkt. Hoe kom je aan goed personeel? Het goede nieuws is: zo moeilijk hoeft dat helemaal niet te zijn. Lees deze 6 niet-zo-voor-de-hand liggende tips er maar eens op na. 

 

Tip #1

Krappe arbeidsmarkt? Omarm (je) 55-plussers  

Senioren willen maar al te graag aan de slag. Nee, ze zijn niet vaak ziek en nee: ze zijn niet altijd maar te duur. Neem Joop, 66 jaar en kraanmachinist bij Blijleven bv. Dat bedrijf is gespecialiseerd in het ‘strippen’ van betonpalen. ‘Jongere medewerkers verslapen zich wel eens, of tonen minder discipline’, zegt werkgever John Blijleven. ‘Joop niet. Ik kan op hem bouwen. Hij staat altijd vooraan om de meest complexe klussen te doen.’ Tuurlijk, fysiek zware arbeid doet Joop niet. ‘Daar houden we rekening mee. Als het nodig is, staat een jongere medewerker hem bij.’ Joop is niet de enige senior in het bedrijf, dat 30 werknemers telt. Twee andere 55-plussers steken er de handen uit de mouwen: de een ‘kan als de beste met een sloophamer overweg’, de ander is monteur. Voor Blijleven speelt de leeftijdsdiscussie op de arbeidsmarkt geen rol. ‘Al dat gezeur daarover, je komt er geen stap verder mee. Focus je liever op wat ouderen wel kunnen, op het positieve.’

 

‘Al dat gezeur over leeftijd. Je komt er geen stap verder mee’

 

Het scheelt dat hij een klein familiebedrijf runt, denkt Blijleven. ‘Iedereen kent elkaar hier, mensen zijn betrokken. Ze weten van elkaar wat ze kunnen. In een grotere onderneming hebben senioren misschien sneller te maken met vooroordelen, krijgen een stigma opgedrukt. Als je vaak roept dat ouderen minder kunnen, tja, dan krijgen die vanzelf kwaaltjes.’ Joop is misschien duurder dan een jongere medewerker. ‘Maar belangrijker dan geld is dat het een goede gast is, dat hij kwaliteit levert. Ik heb met Joop 30 jaar aan werkervaring binnengehaald.’  

 

Tip #2

Krappe arbeidsmarkt? Zet zelf een school op en leid mensen op

Wat je óók kunt doen om aan goede mensen te komen: werkzoekenden zelf opleiden. Dat is wat Eric Vos van Witec doet in het Groningse Ter Apel. Zijn bedrijf maakt high tech componenten voor de medische industrie. Vos heeft 10 tot 15 technische mbo’ers per jaar nodig: mensen die kunnen frezen, metaalbewerken, installeren. ‘In onze regio heerst een werkloosheid van 11 procent. Maar als ik naar UWV of de gemeente stap om personeel te vinden, hoor ik altijd dat er geen match is. Dat is toch gek.’ Dus nu heeft hij zelf een wervingsbureau opgezet waarbinnen mensen worden opgeleid: Dok4. ‘Werkzoekenden met een uitkering worden eerst getest of ze technisch leerbaar zijn, of ze techniek enigszins in de vingers hebben. Vervolgens volgen ze een opleiding van 2 tot 3 maanden, waarbij ze ongeveer 1 dag in de week naar een roc gaan en vier dagen per week werken.’

 

‘In deze regio is een werkloosheid van 11 procent, maar als ik mensen zoek, hoor ik van het UWV: geen match’

 

Dok4 kent ook een eigen opleidingscentrum waar ‘door eigen vakmensen’ wordt onderwezen. Na de opleiding gaan de techneuten bij regionale bedrijven aan de slag. Van de 70 mensen die bij Vos werken, komen 15 mensen van Dok4. Een oud-medewerkster uit de zorg, die nu in de cleanroom werkt als monteur. Een oud-zilversmid die aan de slag is gegaan als machinebankwerker.’ Onlangs zette Vos de Kansrijke Leerweg op, een project waarbij vijf regionale technische bedrijven samenwerken om werklozen via een bedrijfsschool klaarstomen voor een baan of opleiding op minimaal mbo-niveau. 2 Miljoen euro dragen de ondernemers bij, 2 miljoen euro krijgen ze van de provincie. ‘Onze ambitie is om over 2 jaar elk jaar 100 mensen op te leiden. De banen zijn er in elk geval.’

Andere ondernemers nemen het opleidingsheft ook in eigen hand. Lees dit artikel maar eens

 

Tip #3

Krappe arbeidsmarkt? Neem hoogopgeleide arbeidsbeperkten aan  

Bij ‘arbeidsbeperkten’ doemen beelden op van mensen op een sociale werkplaats die kerstpakketten inpakken. De praktijk is genuanceerder, zegt Bart de Bart. Hij is oprichter van Stichting Studeren & Werken Op Maat, die hoogopgeleide professionals met een arbeidsbeperking naar een reguliere baan begeleidt. ‘De Participatiewet wil mensen aan de onderkant van de samenleving in het arbeidsproces betrekken. Verstandelijk gehandicapten, of mensen die jarenlang in de bijstand zitten. De politiek benadert hen als maatschappelijk probleem. De mensen op wie wij ons richten – met een hbo- of wo-opleiding – vormen een arbeidsmarktprobleem. Zij kunnen zelf hun geld verdienen.’ Tenminste, als het bedrijfsleven ze een kans geeft.

 

‘Als werkgevers de potentie van deze mensen zien, krijgen ze er goede krachten voor terug’

 

‘Deze ‘speciale’ professionals kennen lichamelijke of psychische beperkingen, zoals autisme of een persoonlijkheidsstoornis. Maar ze hebben óók een groot conceptueel denkvermogen, en zijn heel analytisch. Ze bekleden functies als data-analist, accountant, beleidsmedewerker. Ze doen zeer specialistisch en inhoudelijk werk.’ Wel missen ze soms ‘het sociaal invoelende component’. De Bart: ‘Maar daarmee kun je leren omgaan.’  Door hen bijvoorbeeld duidelijk te vertellen wat van ze wordt verwacht, of door open vragen te vermijden. ‘De doelgroep van de Participatiewet telt ruimt 500.000 mensen. Onze doelgroep telt 44.000 mensen en is groeiend. Beide ervaren een afstand tot de arbeidsmarkt. Als werkgevers de potentie van de laatste groep mensen nou inzien, en zich niet puur en alleen op de banendoelstelling en de eerste groep mensen richten, krijgen ze er goede krachten voor terug.’  

 

Tip #4

Krappe arbeidsmarkt? Stimuleer fulltime werken

Kijk ook eens naar je huidige personeelsbestand. Hoeveel deeltijdwerkers heb je in dienst? Zouden die niet meer uren willen werken? Zo’n 10 procent van de deeltijders gaf zelf aan meer uren te willen werken, zo bleek uit cijfers van het CBS. Dus, bespreek het eens.

We weten het allemaal wel: Nederland is Europees gezien echt kampioen deeltijdwerken. En als je de arbeidsdeelname in Nederland omrekent in gewerkte uren scoren we echt niet best. Onze arbeidsdeelname is dan de laagste van Europa, samen met Griekenland, Italië, Kroatië en Malta.

 

onze arbeidsdeelname is de laagste van Europa, samen met Griekenland, Italië, Kroatië en Malta

 

Of heel concreet: gemiddeld werkt de Nederlander van tussen de 20 en 75 jaar 20 uur per week volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daar zit dus nog flink wat potentieel. Zonde toch om dat niet te gebruiken. Maar vrouwen én mannen stimuleren meer uren te werken, dat doen we in Nederland niet echt. Dat heeft niet alles met werkgevers te maken. De overheid doet ook een duit in het zakje: meer werken betekent vaak er onder de streep maar een paar tientjes op vooruit gaan of er zelfs op achteruit  gaan. En uiteraard hoeft het geen verplichting te worden om voltijds te werken. Maar waarom zouden we onszelf onderbenutten?

Lees ook de column van Anthony Stigter: Krappe arbeidsmarkt? Stop met ontmoedigen fulltime baan

 

Tip #5

Krappe arbeidsmarkt? Zet robots in

Als je geen personeel kunt vinden, denk eens aan de mogelijkheden van robotisering. Robots verdringen heus niet massaal het werk van ‘echte’ mensen. ‘Juist het saaie, routinematige werk moet geautomatiseerd worden. Het creatieve werk blijft over voor mensen’ zei Anne-Wil Lucas (VVD) eerder in Forum. Bij Neopost Technologies, dat onder meer inpakmachines maakt voor online retailers als Bol.com, vinden op de assemblageafdeling veel repeterende werkzaamheden plaats. ‘Daar bestaat kans op fouten. In de toekomst zou een robotarm prima werken’, vertelt de inkoopdirecteur van het bedrijf. Omdat het ontwikkelen van een collaboratieve robot (die altijd samenwerkt met een mens; red.) veel geld en tijd kost, werkt Neopost Technologies met andere innovatieclusterbedrijven in een fieldlab. Daar is Philips bezig met een ‘zelflerende’ robot: een robot die je niet voor elke handeling hoeft te programmeren.

 

‘Verdringing door robots? Vóór de iPad bestonden er ook geen app-developers’

 

In de medische wereld zijn robots gewoner. Chirurgen opereren al via een robotarm. Robot Zora is een bekende in verzorgingstehuizen, om ouderen verstrooiing te bieden, of om bewegingsoefeningen met ze te doen. In de toekomst kunnen robots taken overnemen van de thuishulp, zoals het aanbieden van de juiste medicijnen op het juiste tijdstip. Hierdoor blijft er meer tijd over voor persoonlijke aandacht voor patiënten.

Het is wel de mens die het proces van robotisering de goede kant op moeten sturen, aldus Paul Ulenbelt (SP). ‘Dat doe je door goede scholing aan te bieden. Simpel gezegd: zodat iedereen weet waar de uitknop zit.’ Hij is er niet bang voor dat robots het merendeel van de banen in Nederland overbodig maakt. ‘We weten helemaal niet wat er voor terug komt. Vóór de iPad bestonden er ook geen app-developers.’

Lees ook: Philips-topman: ‘Nieuwe technologie gaat de zorg totaal veranderen’

 

Tip #6

Krappe arbeidsmarkt? Koester je huidige personeel en hou het fit en vitaal

Last but not least: vergeet niet te blijven investeren in het personeel dat al bij je werkt. Houd ze gezond. Zorg dat ze niet uitvallen. Betaal als werkgever voor lessen in zwemmen, squashen, boksen. Richt een eigen ruimte in het bedrijf in als sportlokaal. Ook de geestelijke gezondheid van personeel mag niet worden vergeten. Zo geeft startup Blendle haar medewerkers gratis meditatielessen.

 

‘Maak gezondheid bespreekbaar. Dan kunnen ook chronisch zieken langer blijven werken’

 

Maak het thema gezondheid sowieso bespreekbaar op de werkvloer. Mariëtte Hamer van de Sociaal-Economische Raad (SER) vestigde een paar jaar geleden de aandacht op chronische ziekte bij werknemers. Het aantal langdurig zieken groeit snel en plaagt al eenvijfde van de beroepsbevolking, zei ze. Deze medewerkers kunnen echter ‘gewoon’ blijven doorwerken als werkgever en werknemer in een vroeg stadium een gesprek met elkaar aangaan over wat mogelijk is en wat niet. Bespreekbaar maken, daar draait het om. Dan is de kans groter op blijvende arbeidsparticipatie van chronisch zieken. En dat is nodig met een vergrijzende beroepsbevolking – ook in het kader van langer doorwerken en duurzame inzetbaarheid.

Lees hier wat werkgevers allemaal doen om hun medewerkers – fysiek en mentaal – gezond te houden.